New Immissions/Updates:
boundless - educate - edutalab - empatico - es-ebooks - es16 - fr16 - fsfiles - hesperian - solidaria - wikipediaforschools
- wikipediaforschoolses - wikipediaforschoolsfr - wikipediaforschoolspt - worldmap -

See also: Liber Liber - Libro Parlato - Liber Musica  - Manuzio -  Liber Liber ISO Files - Alphabetical Order - Multivolume ZIP Complete Archive - PDF Files - OGG Music Files -

PROJECT GUTENBERG HTML: Volume I - Volume II - Volume III - Volume IV - Volume V - Volume VI - Volume VII - Volume VIII - Volume IX

Ascolta ""Volevo solo fare un audiolibro"" su Spreaker.
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Armia Krajowa - Wikipedia, wolna encyklopedia

Armia Krajowa

Z Wikipedii

Ujednoznacznienie
Na tę stronę wskazuje przekierowanie z AK. Zobacz też: inne znaczenia tego skrótu lub statek MS Armia Krajowa.
Do poszerzenia
Artykuł wymaga poszerzenia.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się czego brakuje i – jeśli jesteś w stanie – uzupełnij braki.
Historia Polski
Kotwica

Ten artykuł jest częścią cyklu:
Polskie Państwo Podziemne

Znak Polski Walczącej na tle polskiej flagi
Znak Polski Walczącej na tle polskiej flagi
Powstańcy warszawscy
Powstańcy warszawscy
Pomnik AK w Sopocie
Pomnik AK w Sopocie
Awers Krzyża AK
Awers Krzyża AK
Awers srebrnego medalika z Matką Boską Armii Krajowej
Awers srebrnego medalika z Matką Boską Armii Krajowej
Rewers z wygrawerowaną kotwicą znakiem Polski Walczącej.
Rewers z wygrawerowaną kotwicą znakiem Polski Walczącej.
Plakat propagandowy PKWN
Plakat propagandowy PKWN

Armia Krajowa (AK) – zakonspirowana siła zbrojna polskiego podziemia w czasach II wojny światowej, działająca pod okupacją niemiecką i radziecką na obszarze państwa polskiego w granicach sprzed 1 września 1939 oraz poza nimi. Była najsilniejszą i najlepiej zorganizowaną armią podziemną z działających w tamtym czasie w Europie.

Kryptonimy: Polski Związek Powstańczy (PZP), Siły Zbrojne w Kraju (SZK).

Spis treści

[edytuj] Rodowód

Wywodziła się z Związku Walki Zbrojnej i Polskiego Związku Powstańczego, ale w skład jej weszło wiele mniejszych organizacji np.:

Głównym jej zadaniem było prowadzenie oporu zbrojnego przeciwko okupantowi hitlerowskiemu i przygotowanie mającego wybuchnąć w sposobnej chwili ogólnokrajowego powstania.

Składała się z siedmiu oddziałów: Organizacyjnego, Informacyjno-Wywiadowczego, Operacyjno-Szkoleniowego, Kwatermistrzostwa, Łączności, Biura Informacji i Propagandy oraz Finansowego, miała też własnych duszpasterzy. Jako odrębną jednostkę utworzono w styczniu 1943 Kedyw, przeprowadzający akcje dywersyjne i specjalne.

W momencie maksymalnej zdolności bojowej (lato 1943) siły AK liczyły ok. 380 tys. osób, w tym 10 tys. oficerów. Kadrę oficerską sprzed wojny uzupełniano absolwentami tajnych kursów oraz przerzucanymi do kraju cichociemnymi.

AK zaopatrywała się w sprzęt na drodze akcji bojowych (wyposażenie niemieckie), alianckich zrzutów oraz własnej produkcji.

Straty w walce: około 100 tys. poległych, 50 tys. wywiezionych do ZSRR i uwięzionych.

Po zakończeniu wojny część akowców odmówiła dokonania demobilizacji i kontynuowała walkę w ramach Delegatury Sił Zbrojnych, Ruchu Oporu Armii Krajowej, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Narodowej Organizacji Wojskowej, Narodowych Sił Zbrojnych, Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Warta" i innych. Masowe ich prześladowania trwały przez cały okres stalinowski.

[edytuj] Komendanci AK

Komendant AK podlegał Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie. Funkcję tę pełnili:

  1. od 14 lutego 1942 do aresztowania 30 czerwca 1943 – gen. Stefan Rowecki "Grot"
  2. od 30 czerwca 1943 do upadku powstania warszawskiego 2 października 1944 – gen. Tadeusz Komorowski "Bór"
  3. od 2 października 1944 do rozwiązania AK 19 stycznia 1945 – gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek"

[edytuj] Struktura

Organizacja terenowa dzieliła się na obszary (białostocki, lwowski, warszawski prawo- i lewobrzeżny oraz zachodni), oraz samodzielne okręgi dla większych miast. Mniejszymi jednostkami były podokręgi, obwody i inspektoraty. AK miała też struktury na Węgrzech i w Berlinie.
Na początku 1944 struktura AK przedstawiała się następująco:

  • Obszar Warszawski
      • kryptonim: "Cegielnia", "Woda", "Rzeka"
      • Komendant: płk Albin Skroczyński "Łaszcz"
    • Podokręg Wschodni
      • kryptonim: "Struga", "Krynica", "Gorzelnia"
      • Komendant: płk Hieronim Suszczyński "Szeliga"
    • Podokręg Zachodni
      • kryptonim: "Hallerowo", "Hajduki", "Cukrownia"
      • Komendant: płk Franciszek Jachieć "Roman"
    • Podokręg Północny
      • kryptonim: "Olsztyn", "Tuchola", "Królewiec", "Garbarnia"
      • Komendant ppłk Zygmunt Marszewski "Kazimierz"
  • Obszar Południowo-Wschodni
    • Okręg Lwów
      • kryptonim: "Dukat", "Lira", "Promień"
      • Okręg Lwów Zachód
      • Komendaci (kolejno): mjr Emil Macieliński "Kornel", por. Włodzimierz Białoszewicz "Grzmot".
      • Okręg Lwów Wschód
      • Komendaci (kolejno): ppłk Władysław Kotarski "Druh", por. Władysław Zych "Falko", por. Leszek Kozioradzki "Bohowityn".
        Od 1941r.: ppłk Władysław Smereczyńśki "Esem", p.o. ppłk Adolf Galinowski "Robert", płk Ludwik Czyżewski "Franciszka", ppłk dypl. Stefan Czerwiński "Luśnia"
    • Okręg Stanisławów
      • kryptonim: "Karaś", "Struga", "Światła"
      • Komendanci (kolejno): ppłk Jan Rogowski "Włodzimierz", kpt. Władysław Herman "Żuraw"
    • Okręg Tarnopol
      • kryptonim: "Komar", "Tarcza", "Ton"
      • Komendanci (kolejno): p.o. kpt Mieczysław Widajewicz "Czerma", ppłk/płk Franciszek Studziński "Radwan", płk Jan Majewski "Szmigiel", płk Bruno Rolke "As", płk dypl. Kazimierz Bębiński "Luboń", ppłk Jan Kiwerski "Oliwa", mjr Tadeusz Sztumberk-Rychter "Żegota", płk Jan Kotowicz "Twardy"
  • Obszar Zachodni
      • kryptonim: "Zamek"
      • Komendant: płk Zygmunt Miłkowski "Denhoff"
    • Okręg Pomorze
      • kryptonim: "Borówki", "Pomnik"
      • Komendanci (kolejno): mjr Józef Ratajczak "Karolczuk", p.o. kpt Józef Chyliński "Kamień", płk Rudolf Ostrihansky "Aureliusz", płk Janusz Pałubicki "Piorun", "Janusz"
    • Okręg Poznań
      • kryptonim: "Pałac", "Parcela"
      • Komendanci (kolejno): ppłk Rudolf Ostrihansky "Ludwik", p.o. kpt/mjr Wacław Kotecki "Wawrzyn", mjr Glinka "Rówiec", p.o. por. Tadeusz Janowski "Wojnar", por. kpt Jan Kamiński "Czarny", płk Henryk Kowalówka "Dziedzic"
  • Okręg samodzielny Wilno
  • Okręg samodzielny Polesie
      • kryptonim: "Kwadra", "Twierdza", "Żuraw"
      • Komendanci (kolejno): mjr Aleksander Habiniak "Kuźma", ppłk Faix-Limanowski "Ordyński", ppłk Stanisław Dobrski "Żuk", płk Henryk Krajewski "Leśny", "Trzaska"
  • Okręg samodzielny Białystok
      • kryptonim: "Lin", "Czapla", "Pełnia"
      • Komendanci (kolejno): ppłk Franciszek Slęczka "Krak", mjr Feliks Banasiński, por. Antoni Iglewski "Nieczuja", ppłk Józef Spychalski "Samuraj", kpt/ppłk Władysław Liniarski "Mścisław"
  • Okręg samodzielny Lublin
      • kryptonim: "Len", "Salon", "Żyto", "Orbis", "Bank Handlowy", "Spółdzielnia Rolnicza", "Monopol"
      • Komendanci: mjr Józef Spychalski "Czarny", "Dzierżyński", "Samura", "Socha", "Soroka", Stryjek" (X.1939-VII.1940), płk dypl. Tadeusz Pełczyński "Adam", "Aolis", "Rolski", "Wolf" (VII.1940-VII.1941), płk Ludwik Bittner "Baza", "Halka", "Rot", "Krakowiak", "Tarnowski" (1.VIII.1941-XII.1942), płk Kazimierz Tumidajski "Marcin", "Edward", "Maciej" (1.I.1943-4.VIII.1944), ppłk Franciszek Żak "Ignacy", "Róg", "Wir" (VIII.1944-I.1945)
  • Okręg samodzielny Kraków AK
      • kryptonim: "Gobelin", "Godło", "Muzeum"
      • Komendanci (kolejno): płk dypl. Julian Filipowicz "Róg", płk dypl. Zygmunt Miłkowski "Wrzos", płk dypl. Józef Spychalski "Luty", ppłk dypl. Wojciech Wayda "Odwet", płk dypl. Edward Godlewski "Garda", płk Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski "Kruk II"
  • Okręg samodzielny Śląsk AK
      • kryptonim: "Kilof","Komin", "Kuźnia, "Serce"
      • Komendanci (kolejno): ppor. Józef Korol "Hajducki", "Starosta", ppor. Józef Szmechta "Hutnik", ppłk Henryk Kowalówka "Topola", ppłk dypl. Paweł Zagórowski "Maciej", mjr dypl.(od maja 1944 ppłk dypl.) Zygmunt Walter-Janke "Zygmunt",
  • Okręg samodzielny Kielce-Radom
      • kryptonim: "Jodła", "Rolnik"
      • Komendani (kolejno): płk dypl. Leopold Endel-Ragis "Śląski", p.o. - płk Feliks Jędrychowski "Ostroga", płk dypl. Stanisław Dworzak "Daniel", płk Jan Zientarski "Mieczysław", "Ein"
  • Okręg samodzielny Łódź
      • kryptonim: "Arka", "Barka", "Łania"
      • Komendanci (kolejno): płk Leopold Okulicki "Pan Jan", ppłk Stanisław Juszczakiewicz "Kornik", płk Ludwik Czyżewski "Julian", płk Michał Stempkowski "Grzegorz", "Barbara"

[edytuj] Odtwarzanie Sił Zbrojnych w ramach Akcji "Burza"

Zobacz też: Akcja "Burza"

Wielka Jednostka Okręg odtwarzający Skład dywizji
2 Dywizja Piechoty Legionów AK "Pogoń" Okręg Radom-Kielce 2 Pułk Piechoty Legionów
3 Pułk Piechoty Legionów
4 Pułk Piechoty Legionów
3 Dywizja Piechoty Legionów AK Okręg Lublin 7. pułk piechoty
8. pułk piechoty
9. pułk piechoty
5 Dywizja Piechoty AK "Dzieci Lwowskich" Okręg Lwów 19. pułk piechoty
26. pułk piechoty
40 Pułk Piechoty Dzieci Lwowskich
14. pułk ułanów
6 Dywizja Piechoty AK "Odwet" Okręg Kraków 12 pułk piechoty
16. pułk piechoty
7 Dywizja Piechoty AK "Orzeł" Okręg Radom-Kielce (Łódź) 25. pułk piechoty
27. pułk piechoty
74 pułk piechoty
8 Dywizja Piechoty AK im. Romualda Traugutta Podokręg Warszawa Wschód 13. pułk piechoty
21. pułk piechoty
22. pułk piechoty
32. pułk piechoty
7. pułk ułanów
9 Dywizja Piechoty AK Okręg Lublin 34. pułk piechoty
35. pułk piechoty
10 Dywizja Piechoty AK im. Macieja Rataja Okręg Łódź
11 Karpacka Dywizja Piechoty AK Obszar Lwów Podokręg Stanisławów 48. pułk piechoty
53. pułk piechoty
12 Dywizja Piechoty AK Obszar Lwów Podokręg Tarnopol 51. pułk piechoty
52 pułk piechoty
21. Dywizja Piechoty AK Okręg Kraków 1 Pułk Strzelców Podhalańskich
22 Dywizja Piechoty AK "Jarosławska" Okręg Kraków Podokręg Rzeszów 38. pułk piechoty
39. pułk piechoty
24. Dywizja Piechoty AK "Rzeszowska" Okręg Kraków Podokręg Rzeszów 17. pułk piechoty
25. Dywizja Piechoty AK Okręg Łódź
26. Dywizja Piechoty AK Okręg Łódź 10. pułk piechoty
18. pułk piechoty
37. pułk piechoty
27 Wołyńska Dywizja Piechoty Okręg Wołyń AK 23. pułk piechoty
24. pułk piechoty
43. pułk piechoty
45. pułk piechoty
50. Pułk Piechoty
19. pułk ułanów
21. pułk ułanów
28 Dywizja Piechoty AK im. Stefana Okrzei Okręg Radom-Kielce (Warszawa Wschód) 15. pułk piechoty
72. pułk piechoty
1. pułk szwoleżerów
29. Dywizja Piechoty AK Okręg Białystok 33. pułk piechoty
41. pułk piechoty
42. pułk piechoty
9. pułk strzelców konnych
30 Dywizja Piechoty AK Okręg Polesie 82. pułk piechoty
84. pułk piechoty
106 Dywizja Piechoty AK Okręg Kraków 112. pułk piechoty "Ziemi Miechowskiej"
116. pułk piechoty "Ziemi Olkuskiej"
120. pułk piechoty "Ziemi Pińczowskiej"
Krakowska Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej AK Okręg Kraków 5. Pułk Strzelców Podhalańskich
6. pułk strzelców pieszych
8. pułk ułanów
Zgrupowanie Okręgu AK Nowogródek Okręg Nowogródek 23. pułk ułanów
27. pułk ułanów
77. Pułk Piechoty AK
78. Pułk Piechoty AK
85 pułk piechoty
  • Kielecki Korpus AK od 10 lipca do 26 sierpnia
    • 2. DP, 7. DP, 25. pp, 72. pp
  • Warszawski Korpus AK od 20 września
    • 8. DP, 10. DP, 28. DP

[edytuj] Zobacz też

Commons

[edytuj] Bibliografia

  • Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986

[edytuj] Linki zewnętrzne

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu