Słowackie Powstanie Narodowe
Z Wikipedii
Słowackie Powstanie Narodowe (słow. Slovenské národné povstanie - SNP, powstanie słowackie) - antyfaszystowskie powstanie na terenie Słowacji od 29 sierpnia 1944 - 28 października 1944.
Z inicjatywy Słowackiej Rady Narodowej w obliczu ofensywy Armii Czerwonej i wkroczenia do Słowacji armii hitlerowskiej, która chciała rozbroić armię słowacką 29 sierpnia o godzinie 20 podpułkownik Jan Golian (szef sztabu generalnego armii słowackiej, a jednocześnie dowódca konspiracyjnego Centrum Wojskowego na Słowacji) wydał wszystkim jednostkom armii słowackiej umówiony sygnał do rozpoczęcia antyfaszystowskiego powstania "zaczynajcie wypędzanie". Dowódcą wojskowym powstania został podpułkownik (5 września mianowany generałem) Jan Golian, a od 6 października przerzucony z Londynu via ZSRR generał dywizji Rudolf Viest. Najwyższą władzą w powstaniu była Słowacka Rada Narodowa. Powstańczą stolicą - siedzibą władz politycznych i sztabu wojskowego powstania została opanowana 30 sierpnia Bańska Bystrzyca. Walki toczyły się głównie we wschodniej części kraju i na obszarach górskich - wbrew zamierzeniom dowódców powstanie nie objęło całej Słowacji i Bratysławy. Powstanie objęło obszar około 20 tysięcy km² zamieszkały przez 1,7 miliona ludzi. Powstańcom nie udało połączyć się z Armią Czerwoną i Korpusem Czechosłowackim powstrzymanymi na Przełęczy Dukielskiej, zaś Niemcy rozbroili trzon armii słowackiej - 2 dywizje piechoty, które miały obsadzić Przełęcz Dukielską kluczową dla połączenia się z Armią Czerwoną. Oddziały partyzanckie liczyły około 18 tysięcy osób, zaś armia słowacka po mobilizacji około 46 tysięcy żołnierzy. Oddziały te utworzyły 1 Armię Czechosłowacką. Powstańcy uzyskali wsparcie z ZSRR w postaci czechosłowackiej brygady powietrznodesantowej przerzuconej z ZSRR, zrzuty broni oraz czechosłowacki pułk lotnictwa który wylądował na zajętym przez nich lotnisku. Dysponowali 46 tysiącami karabinów, 4 tysiącami pistoletów maszynowych, 2700 karabinami maszynowymi, 200 działami i moździerzami, 24 czołgami, 4 działami pancernymi, 3 improwizowanymi pociągami pancernymi i pułkiem lotnictwa liczącym 34 samoloty- ¼ żołnierzy nie miała broni. Siły powstańcze podzielone były na 6 grup taktycznych. Oddziały niemieckie pacyfikujące powstanie (2 dywizje grenadierów ludowych, 14 i 18 dywizje Waffen SS, brygada Dirlewangera i inne mniejsze oddziały) dowodzone przez obergruppenfuhrera SS Hermana Hoefle liczyły około 48 tysięcy żołnierzy,w walkach po stronie hitlerowskiej brały udział oddziały słowackiej Gwardii Hlinkowej. Dzięki dużej przewadze w uzbrojeniu i wyszkoleniu zdobyły Bańską Bystrzycę 27 października, a walki ostatecznie ustały 1 listopada. Oddziały partyzanckie wycofały się w góry zaś żołnierze armii słowackiej w większości poszli do niewoli lub rozproszyli się. Dowódcy powstania generałowie Golian i Viest zostali zamordowani przez hitlerowców po wzięciu do niewoli. Niemieckie akcje odwetowe i walki partyzanckie trwały aż do wyzwolenia terenów Słowacji przez Armię Czerwoną i Korpus Czechosłowacki. W powstaniu oprócz Słowaków brało udział 27 narodowości m.in. 4 tysiące obywateli ZSRR, 3 tysiące Czechów, 800 Węgrów, 250 Polaków, a także Francuzi, Jugosłowianie, Bułgarzy.
To jest tylko zalążek artykułu związanego z historią i Słowacją. Jeśli możesz, rozbuduj go.
