Stachanowiec
Z Wikipedii
Stachanowiec to określenie potoczne opisujące osobę przodownika pracy albo racjonalizatora w zakresie produkcji czy pracy. Nazwa pochodzi od Aleksieja Stachanowa, górnika z Zagłębia Donieckiego, prekursora ruchu stachanowskiego, który rozpoczął się pod koniec lat 20. XX wieku w związku ze wzmożoną industrializacją ZSRR. Ten socjalistyczny wyścig pracy polegał na kilku- lub nawet kilkunastokrotnym przekraczaniu wyznaczonych norm (np. wydobycia surowców). Pierwszymi stachanowcami byli z reguły prawdziwi robotnicy kierujący się dobrymi intencjami przyspieszenia odbudowy Polski. Za swoje zaangażowanie płacili często zdrowiem i przedwczesną śmiercią. Po pobiciu rekordu pozostawiani byli sami sobie. Ruch ten był szeroko wykorzystywany przez komunistyczną propagandę do wykazywania wyższości socjalizmu nad kapitalizmem. Prezentowany był on jako przejaw osobistego zaangażowania robotników w budowę swojego systemu - socjalizmu. Ruch stachanowców pośrednio był wykorzystywany do ciągłego podnoszenia norm wszystkim robotnikom. Bardzo często na uzyskiwany wynik pracować musiała cała brygada, czy wręcz cały zakład. Powodowało to dezorganizacje pracy w zakładzie i faktycznie spowalniało a nie przyspieszało pracę. Stopniowo regułą stawało się, że stachanowcem mógł zostać tylko działacz partyjny - o tym, kto będzie przodownikiem pracy, decydowały odpowiednie gremia partyjne. Powodowało to konflikt między aktywistami partyjnymi i robotnikami. Za "rekord" aktywista dostawał premie, a robotnicy podwyższenie norm. Ruch stachanowski istniał we wszystkich państwach bloku socjalistycznego, włączając w to Chiny i Koreę Północną.
W Polsce rolę wzorca do naśladowania w stachanowskim stylu przyjął w 1947 górnik Wincenty Pstrowski.
W nieco późniejszych latach istnienia PRL określenie to nabrało pejoratywnego znaczenia określając osobę pracującą ponad siły, zapracowującą się. Mianem tym określano też osoby, które przekraczając normy pracy w pośredni sposób zmuszały innych pracowników do tego samego.
