Sydney

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta w Australii. Zobacz też: inne znaczenia słowa "Sydney".


Sydney
Państwo	Australia
Stan	Nowa Południowa Walia
Burmistrz	Clover Moore
Powierzchnia	12,1 tys km²
Położenie	33°52' S 151°12' E
Wysokość	średnio 3 m n.p.m.
Ludność (2005) • liczba ludności • gęstość • aglomeracja	3,77 mln 362 os./km² 4,39 mln
Miasta partnerskie	San Francisco, Nagoja, Wellington, Portsmouth, Guangzhou, Florencja, Sao Paulo
Położenie na mapie
Strona internetowa miasta
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Sydney – największe miasto Australii założone w 1788, stolica stanu Nowa Południowa Walia. Stolicą Australii jednak jest Canberra. Sydney jest wiodącym centrum finansowym, handlowym, transportowym i kulturalnym, jest także popularnym centrum turystycznym, uważanym za jedno z najpiękniejszych miast świata. W 2000 odbyły się tu igrzyska olimpijskie. Polska posiada w Sydney swój konsulat generalny. Artykuł opisuje zarówno centrum (ang. City of Sydney), którego burmistrzem jest Clover Moore, jak i zespół miejski, nie mający wspólnych władz.

Sydney jest siedzibą arcybiskupstwa Kościoła rzymskokatolickiego i anglikańskiego.

Spis treści

1 Geografia
2 Historia
- 2.1 Informacje ogólne
- 2.2 Najważniejsze daty
3 Kultura i zabytki
4 Gospodarka
5 Sport
6 Osobistości
7 Zobacz również

[edytuj] Geografia

Mapa miasta z 1888

[edytuj] Położenie geograficzne

Miasto położone jest pomiędzy Pacyfikiem na wschodzie i Górami Błękitnymi (ang. Blue Mountains) na zachodzie i jest usytuowane przeciętnie trzy metry nad poziomem morza. W Sydney znajduje się największy na świecie naturalny port o powierzchni 55 km², Port Jackson. Jest on zalaną przez ocean doliną rzeczną głęboko wciętą w piaskowiec. W samym mieście jest ponad 70 plaż, włączając w to słynną plażę Bondi. W granicach miasta znajduje się także kilka parków narodowych.

[edytuj] Organizacja miejska

Cały zespół miejski zajmuje 12 400 km² i liczy 4 198 543 mieszkańców (2001). Zalicza się do największych powierzchniowo obszarów miejskich (jest większe od Pekinu, Londynu, Tokio i Meksyku). Na terenie zespołu miejskiego działa 38 zarządów lokalnych, w tym centrum (poniżej nazwane Sydney):

Wody portu i przybrzeżne patroluje policja wodna.

[edytuj] Klimat

Sydney leży w umiarkowanej strefie klimatycznej. Średnia temperatura roczna wynosi 17,9°C. Najcieplejsze miesiące to styczeń i luty, najzimniejszy jest lipiec. Średnia opadów wynosi 1173 milimetrów w skali roku, najobfitszy w opady jest marzec z 148 milimetrami.

	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII	Rocznie

Średnia maksymalna temperatura dobowa (°C)	25,8	25,7	24,7	22,4	19,3	16,9	16,2	17,7	19,9	22,0	23,6	25,1	21,6
Średnia mminimalna temperatura dobowa (°C)	18,6	18,7	17,5	14,7	11,5	9,2	8,0	8,9	11,0	13,5	15,5	17,5	13,7
Średni opad (mm)	103	117	131	127	123	128	98	82	69	77	83	78	1 217
Średnio dni deszczowych	12,1	12,3	13,3	12,0	12,0	11,4	10,3	9,9	10,3	11,5	11,4	11,5	138,0
Źródło: Bureau of Meteorology

[edytuj] Historia

[edytuj] Informacje ogólne

Muzeum Australii

Pierwsze siedliska Aborygenów na terenie dzisiejszego Sydney zostały założone przed 40 000 lat. Wejście do Port Jackson po raz pierwszy zaznaczył na mapie kapitan James Cook w roku 1770. 18 stycznia 1788 kapitan Arthur Phillip dotarł na swojej "First Fleet" do "Botany Bay", na południu Port Jackson. W trakcie swojej trzydniowej ekspedycji rozpoznawczej odkrył najpierw "Manly Cove", a dzień później, po drugiej stronie Port Jackson, inną zatokę, którą nazwał (na cześć ówczesnego brytyjskiego ministra spraw wewenętrzych Thomasa Townshend Sydney) SYDNEY COVE. 26 stycznia 1788 Phillip uznał właśnie to miejsce za odpowiednie na zwinięcie żagli i wzniósł w pobliżu dzisiejszego Circular Quay flagę Wielkiej Brytanii. Od tamtej pory 26 stycznia jest w Australii świętem narodowym.

W latach początkowych Sydney było kolonią karną, przeżyło też kilkakrotnie "gorączkę złota", po raz pierwszy w 1851. Rozwój Sydney kształtowali emigranci europejscy i z krajów azjatyckich, czemu miasto zawdzięcza swoją międzynarodową atmosferę. Sydney (opera) została założona przez polaka z rodziny Platerów.

[edytuj] Najważniejsze daty

1788: pierwsza osada europejska
1852: nadanie Sydney statusu miasta
1855: pierwsza linia kolejowa w Australii łącząca Sydney z Parramatta
1870: wystawa kolonialna/targi kolonialne
1879: targi międzynarodowe w Sydney
1901: deklaracja Związku Australijskiego zadeklarowana w Sydney 1 stycznia.
1932: zakończenie budowy mostu (ang. Sydney Harbour Bridge)
1942: atak japońskich miniaturowych łodzi podwodnych na port w Sydney
1973: zakończenie budowy opery (ang. Sydney Opera House)
2000: Letnie Igrzyska Olimpijskie

[edytuj] Kultura i zabytki

Sydney, widok na gmach opery i zatokę.

Pomnik Arthura Phillipa

[edytuj] Wiadomości wstępne

Głównymi symbolami Sydney są zaplanowana i wybudowana przez Jørna Utzona Opera i portowy most "Harbour Bridge". Wedle wypowiedzi samego Utzona Opera ma przypominać rozwijającą się pomarańczę, a nie jak powszechnie przyjęto rozpięte żagle.

Samo centrum Sydney zwiedza się piechotą. Oprócz Sydney Opera House i Harbour Bridge warto jest zwiedzić starówkę "The Rocks" ze starymi magazynami przy zatoce "Sydney Cove". Bezpośrednio przy Circular Quay, centralnym dworcu autobusowym i kolejowym, znajduje się ogromny ogród botaniczny, z którym graniczą interesujące muzea.

W nowoczesnym centrum komercyjnym (Cenral Business District) dominują drapacze chmur. Najwyższy budynek Sydney, "Sydney Tower", posiada platformę widokową z której można podziwiać panoramę całego miasta.

Centrum rozrywkowym jest tak zwane "Darling Harbour". Jest to obszar wokół portu w którym znajduje się wiele restauracji, kawiarni, Sega-World-Park, IMAX-Kino, chiński ogród a także znane akwarium morskie, w którym można podziwiać między innymi płaszczki i rekiny, chodząc oszklonymi tunelami.

Warto również zwiedzić utrzymaną w wiktoriańskim stylu dzielnicę Paddington we wschodniej części miasta, w pobliżu znajduje się centrum frywolnych rozrywek "Kings Cross", jak również Taronga Zoo – jeden z najpiękniejszych ogrodów zoologicznych na świecie.

[edytuj] Harbour Bridge

Most ten o rozpiętości 495,6 metrów został oddany do użytku 18 marca 1932. Jest on jednym z największych mostów łukowych na świecie, ze względu na formę otrzymał przezwisko "wieszak" (coathanger). Przedsiębiorstwo BridgeClimb organizuje zabezpieczone wejścia na szczyt łuku, które cieszą się dużą popularnością wśród turystów.

Po lewej opera, po środku centrum biznesowe, po prawej most Harbour z północnego wybrzeża przedmieścia Kirribilli

[edytuj] Sydney Tower

Panoramę miasta można podziwiać z platformy widokowej lub z dwóch kręcących się restauracji. Zasadniczo widoki można podziwiać tylko przez szybę, a wejście na wieżę poprzedzają szczegółowe kontrole bezpieczeństwa.

[edytuj] Góry Błękitne

Około 50 kilometrów na zachód od Sydney znajduje się jeden z popularniejszych symboli Australii. Nazwa Góry Błękitne (ang. Blue Mountains) pochodzi od parującego olejku eukaliptusowego, który tworzy często błękitną mgiełkę nad górami. Najbardziej znana jest formacja górska Three Sisters w pobliżu miasteczka Katoomba.

Już po krótkiej podróży autobusem lub pociągiem można podziwiać nienaruszoną australijską przyrodę i nabrać wyobrażenia o przestrzeniach kontynentu.

[edytuj] Gospodarka

Sydney jest centrum przemysłowym, handlowym, finansowym i transportowym. Wiele największych firm krajowych, takich jak News Corporation, ma tu swoje siedziby. Sydneyska giełda jest największą w Australii.

Przeważa przemysł samochodowy, elektroniczny, maszynowy i spożywczy. Port w Sydney posiada nowoczesne urządzenia do obsługi statków kontenerowych, dlatego większość handlu zagranicznego Australii obsługiwana jest tutaj. Mięso, zboże i wełna są podstawowymi produktami eksportowymi.