Terebiniec
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°45' N 023°48' E
Terebiniec | |
Województwo | lubelskie |
Powiat | hrubieszowski |
Gmina | Werbkowice |
Położenie | 50° 45' N 23° 48' E |
Strefa numeracyjna (do 2005) |
84 |
Tablice rejestracyjne | LHR |
Położenie na mapie Polski
|
Terebiniec – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Werbkowice.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Jeśli możesz, dodaj je teraz.
Wieś położona we wschodniej części gminy Werbkowice, nad bezimiennym ciekiem, w obrębie Kotliny Hrubieszowskiej. W XV-XVI wieku występowała prawdopodobnie jako Wola Terebińska. W dokumencie z 1400 roku erygującym parafie w Hrubieszowie wymieniono Wole Terebińską jako wieś" szlachecka, z której miały iść z każdego łanu pola po korcu żyta i po dwa korce owsa na potrzeby parafii hrubieszowskiej (F. Buhajczuk 1981, s. 24). Wola Terebińska należała do ziemi chełmskiej i starostwa hrubieszowskiego. Jednak niedługo potem wieś" musiała połączyć się z Terebiniem, gdyż nie wymieniają jej późniejsze dokumenty. Być może była nią część Terebinia [Małego], jaką otrzymał książę lubelski Ziemowit V w 1431 roku od króla Władysława Jagiełły. Wkrótce Książę. Lubelski Kazimierz II nadał otrzymane dobra Janowi Teczyńskiemu (A. Janeczek 1993, s. 105). Do- niego bowiem należał Terebiń, który w 1473 roku wraz z Prehoryłem i całym kluczem Szychowicko-Terebińskim (a wiec zapewne także Terebiń Mały) przeszedł na Andrzeja Teczyńskiego. W 1475 roku dobra te jednak podczas ponownego podziału majątku trafiły w ręce Stanislawa Teczyńskiego (J. Kurtyka 1999, s. 195-196). W1480 roku wymienił on wieś [polowe Trzebinia] na Tworyczow (A. Sochacka 1987, s. 83 i 120). W 1492 roku Małgorzata Uhrynowska sprzedała cały Terebin Mikołajowi Tyczyńskiemu, miecznikowi Krakowskiemu za sumę 300 grzywien (H. Stamirski 1968, s. 29). Następnie oba Terebiny [Maly i Duży] odziedziczył syn Mikołaja - Jan Tyczyński, ożeniony z Katarzyną Laska.. Zmarł on w 1541 roku, a spadek po nim otrzymały w 1552 roku dwie córki: Zofia i Katarzyna. W 1552 roku dokonały one podziału majątku, według którego Terebin wraz z 6 wsiami przypadł Katarzynie, która w 1549 roku poślubiła Jana Bonera (zm. w 1562 r.), a następnie w 1565 roku Stanisława Barzi herbu Korczak (J. Kurtyka 1999, s. 195-196). Pod koniec XVI wieku w wyniku spadku Terebin (i Terebiniec ) dostał się w ręce Mikołaja Firleja z Dąbrownicy. Wówczas wieś należała do powiatu hrubieszowskiego ziemi Chełmskiej. Mikołaj Firlej swój majątek zapisał żonie Annie, która powtórnie wyszła za mąż za Noskowskiego. Po niej majtek odziedziczył jej syn Jan Noskowski, a następnie córka Joanna Brodecka. Jednakże po jej bezdzietnej śmierci dobra powróciły do Firlejów. W 1674 roku majątkiem administrował Grzegorz Olszewski (APL, Ks.GGrab., nr 129, s. 129). W 2 pot. XVII wieku właścicielami dóbr Terebińskich, w tym Terebińca, byli Marianna Firlej i Karol Sapieha. Część majątku po Firlejach (klucz Werbkowiecki i Terebiński) w 1754 roku trafiła w ręce dzieci Antoniego Goluchowskiego i Anny Noskowskiej, z których Józef sprzedał swoja część bratu Konstantemu w 1763 roku, Marianna sprzedała swemu mężowi Franciszkowi Kempistemu herbu Niesioba w 1764 roku i Hryniewickiemu w 1780 roku, a Konstanty Malachowskiemu (A. Boniecki, t. VI, s. 220). W 1776 roku nastąpił podział majątku, w wyniku, którego Terebin, Terebiniec i Strzyżowiec podzielono na dwie części: "Golochowiana i Andrzeja Sierakowskiego". Przy okazji podziału sporządzono inwentarz zabudowań dworskich. Dwór był drewniany, z gankiem, sienią, z szeregiem izb, gabinetem i alkierzem, oknami w ołów oprawianymi oraz z piecem i kominkiem. W folwarku znajdowała się stajnia, karmnik, bednarnia, spichlerz, szopa, chlew, gumno, dwie piwnice, piekarnia i kuchnia (APL, Ks.GGrab., nr. 115, s. 529). Na jego terenie znajdował się także sad, dwie sadzawki oraz ogrody warzywne (APL, Ks.ZGrab., nr 58, s. 2007; Ks.GCh, nr. 188, s. 255). W 1816 roku jako właścicielka wsi figuruje Gohichowska (J. A. Wadowski 1907, s. 139). Dzierżawca dóbr Terebińca z przylegtościami w 1822 roku był Piotr Wyszpolski (APZ, Hipoteka dóbr Dzieraznia). W 1 pol. XIX wieku Terebiniec był własnością Józefa Leszczyc Miroslawskiego, żonatego z Teklą z Kempistych. Około polowy XIX wieku wieś była w posiadaniu Bormanów (J. Willaume 1958, s. 88). Następnie przeszła w ręce Romana Czaplic-Pohoreckiego herbu Sas (1797-1879) ożenionego z Helena, ze Smolikowskich, a od 1859 (według R. Aftanazego od 1879) roku należała do Adama Andrzeja Pohoreckiego (1828-1898 r.), żonatego z Maria. Alojza, Romiszewska.- Okolo 1893 roku po ojcu majtek objoł jego najmłodszy syn Jan Wincenty Pohorecki, żonaty z Maria z Przybyslawskich (R. Aftanazy 1989, s. 213). Dokonał on szeregu sprzedaży swych posiadłości w celu kupna dóbr Werbkowice. Został on jednak ubiegnięty przy kupnie i osiadł w Terebińcu, gdzie zamieszkał w skromnym dworze z ok. pol. XIX wieku. Był to długi parterowy budynek, murowany z cegły, otynkowany, z gankiem od strony zajazdu, kryty czterospadowym dachem gontowym. Wewnątrz dwór by! Dwu traktowy, ogrzewany piecami kamykowymi bielonymi lub kaflowymi. Kilka pokoi miało sufity belkowane. większość jednak tynkowane na gładko. W roku 1908 dwór spłoną w czasie pożaru. Wówczas Maria Pohorecka przebudowała na siedzibę dawny browar, który składał się z czterech, zbudowanych w kwadrat skrzydeł. Do głównego skrzydła dobudowano ganek o dwóch czworo graniastych słupach, trójkątnym szczycie, a po prawej stronie kryta weranda?. Budowlę przykrywał gontowy dach czterospadowy (R. Aftanazy 1989, s. 213). Przed II wojna światową właścicielka, Terebińca była Anna Milowicz. Spis z 1827 roku notował wieś w powiecie hrubieszowskim i parafii Hrubieszów. Liczyła wówczas 24 domy i 205 mieszkańców (Tabella..... t. II, s. 234). W 1845 roku istniała tu karczma, w części Podhoreckiego, która uzyskała patent na dalsze prowadzenie wyszynku alkoholu (DzUGL, 1845 r., s. 392). Dobra Terebiniec składały się w 1866 roku z folwarku Terebiniec i Strzyżowiec o powierzchni 3368 morg. Wieś Terebiniec liczyła 100 domów i 987 morg ziemi włościańskiej (SGKP, wypisy, s. 390). Tragiczny dla mieszkańców wsi byt okres II wojny światowej. 31 grudnia 1943 roku Ukraińcy zamordowali tutaj 6 osób a w początkach 1944 roku dalszych 16 osób. W marcu tegoż roku toczyły się w miejscowości zacięte walki oddziału AK "Wiktora" i BCh "Rysia" z Ukraińcami (J. Niedzwiedzl997,s. 72-73).
[1] -www.lost.boo.pl oficjalna strona wśi
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy i zdjęcia satelitarne: