Uniwersytet dla Wszystkich
Z Wikipedii
Uniwersytet dla Wszystkich (UdW) - organizacja oświatowa, działająca głównie wśród robotników Królestwa Polskiego, założona w grudniu 1905r. z inicjatywy postępowej inteligencji, związanej ideowo z ruchem socjalistycznym. Zakres działalności Uniwersytetu obejmował: systematyczne nauczanie w celu uzupełnienia bądź poszerzenia wykształcenia, popularyzację wiedzy i sztuki, upowszechnianie książki i czytelnictwa, rozwijanie amatorskiego ruchu artystycznego oraz krajoznawstwa i rekreacji. Do zarządu UdW którego prezesem był M. Zbrowski, wchodzili m.in.: S. Kruszewski i M. Gomólińska.
Merytoryczną stroną działalności Uniwersytetu kierował Komitet Naukowy. UdW działał w Warszawie i na obszarze guberni warszawskiej oraz w Będzinie, Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej, Ząbkowicach, Zawierciu, Płocku, Lipnie i Sierpcu.
Podstawową formą pracą uczelni było systematyczne nauczanie różnych dziedzin wiedzy, które odbywało się w kompletach organizowanych przeważnie w dzielnicach robotniczych i obejmowało: język polski, dzieje ojczyste, historię powszechną, ekonomię polityczną, matematykę, fizykę, chemię, biologię, nauki techniczne i pedagogikę. W latach 1906-07 działało w Warszawie 59 kompletów. Drugą formą pracy UdW były cykle popularnych odczytów z wybranych dziedzin nauki wygłaszane w poszczególnych dzielnicach miasta. Trzecią formą pracy UdW były publiczne odczyty wygłaszane w Sali Filharmonii lub w Muzeum Przemysłu przez uczonych, literatów i działaczy społecznych. (w ciągu roku skorzystało z nich 50 tys. słuchaczy).
Działalność UdW przyczyniła się do rozwoju samokształcenia wśród robotników oraz do upowszechniania książki i czytelnictwa. UdW organizował specjalne biura porad dla samouków, a podczas odczytów kolportował książki zalecane przez wykładowców, upowszechniając tym sposobem najcenniejsze utwory literatury polskiej i obcej. UdW wspierał rozwój amatorskiego ruchu artystycznego wśród robotników, organizując kółka dramatyczne i literackie. Swoją wielokierunkową działalnością UdW przyczynił się do podniesienia poziomu oświaty i kultury środowisk robotniczych, rozbudził ich aspiracje kulturalne oraz pogłębił świadomość społeczną i narodową.
Instytucje tą zamknięto w październiku 1908r. Działacze oświatowi oraz liczni słuchacze UdW przeszli od 1909r. do Towarzystwa Kultury Polskiej.
[edytuj] Bibliografia
Kazimierz Wojciechowski "Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych", wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1986
