Wojtek (niedźwiedź-żołnierz)

Z Wikipedii

Wojtek (ur. w 1941 r. w pobliżu Hamadan w Iranie, zm. w grudniu 1963 r. w Edynburgu) – syryjski niedźwiedź brunatny adoptowany przez żołnierzy 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii w 2 Korpusie Polskim dowodzonym przez gen. Andersa. Niedźwiedź brał udział w bitwie pod Monte Cassino, gdzie według opowieści nosił skrzynie z amunicją.

Spis treści 1 Historia Wojtka 2 Memoria 3 Linki zewnętrzne 4 Bibliografia

[edytuj] Historia Wojtka

Błąkającego się samotnie niedźwiadka w pobliżu Hamadanu w Iranie znalazł chłopiec. Za parę puszek konserw odkupili go od niego polscy żołnierze ze stacjonującej tam polskiej jednostki. Niedźwiadek, nie umiał jeszcze jeść i żołnierze karmili go rozcieńczonym skondensowanym mlekiem z butelki po wódce i skręconego ze szmat smoczka. Podobno z tego powodu Wojtkowi na zawsze pozostało upodobanie do napojów z takiej butelki. Został oficjalnie wciągnięty na stan ewidencyjny 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii, z którą to jednostką przeszedł cały szlak bojowy: z Iranu przez Irak, Syrię, Palestynę, Egipt do Włoch.

Niedźwiadkiem opiekowano się troskliwie. Rósł i "mężniał" na żołnierskim wikcie, a jego ulubionymi przysmakami były owoce, słodkie syropy, marmolada, miód oraz piwo, które dostawał za dobre zachowanie. Jadał razem z żołnierzami i spał z nimi w namiocie. Kiedy urósł, dostał własną sypialnię w dużej drewnianej skrzyni, nie lubił jednak samotności i często w nocy chodził przytulać się do śpiących w namiocie żołnierzy. Był łagodnym zwierzęciem mającym pełne zaufanie do ludzi. Stwarzało to często zabawne sytuacje z udziałem obcych żołnierzy lub ludności cywilnej.

Żołnierze wspominają, że Wojtek uwielbiał jazdę wojskowymi ciężarówkami – w szoferce, a czasami na pace, czym wzbudzał sporą sensację na drodze. Lubił też zapasy z żołnierzami, które na ogół kończyły się jego zwycięstwem: pokonany leżał "na łopatkach" a Wojtek lizał go jęzorem po twarzy. W opowieściach o Wojtku jest również taka, jak to podczas działań pod Monte Cassino niedźwiedź pomagał w noszeniu ciężkich skrzyń z amunicją artyleryjską i nigdy nie zdarzyło mu się żadnej upuścić. Od tamtej pory symbolem 22 Kompanii stał się niedźwiedź z pociskiem w łapach. Odznaka taka pojawiła się na samochodach wojskowych, proporczykach i mundurach żołnierzy.

Po wojnie 22 Kompania jako część 2 Korpusu Polskiego została przetransportowana do Glasgow w Szkocji, a razem z nią Wojtek. Kompania stacjonowała w Winfield Park, a wkrótce Wojtek został ulubieńcem całego obozu i okolicznej ludności. Stał się też tematem licznych publikacji prasowych. Miejscowe Towarzystwo Polsko-Szkockie mianowało go nawet swoim członkiem. Na uroczystości przyjęcia do towarzystwa, obdarzono nowego członka jego ulubioną butelką piwa.

Po demobilizacji jednostki zapadła decyzja oddania niedźwiedzia go do ogrodu zoologicznego w Edynburgu. Dyrektor ZOO zgodził się zaopiekować Wojtkiem i nie oddać go nikomu bez zgody dowódcy kompanii majora Antoniego Chełkowskiego. 15 listopada 1947 roku był dniem rozstania z Wojtkiem. Później żołnierze już w cywilu wielokrotnie odwiedzali Wojtka i nie bacząc na obawy pracowników ZOO przekraczali często ogrodzenie.

Wojtek zmarł w grudniu 1963 r., mając 22 lata. O jego śmierci poinformowały wówczas wszystkie brytyjskie stacje radiowe. W wieku dojrzałym ważył blisko 500 funtów (ok. 250 kg) i mierzył dobrze ponad 6 stóp (ponad 180 cm).

[edytuj] Memoria

Polskiego niedźwiedzia-żołnierza upamiętniają:

• tablica pamiątkowa w ZOO w Edynburgu,
• pomnik w Edynburgu,
• plakiety w Imperial War Museum w Londynie oraz w Canadian War Museum w Ottawie,
• rzeźba w Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

Telewizja BBC w programie dla dzieci Blue Peter nadawała reportaże o Wojtku. Opowiada się również, że gdy książę Karol zwiedzał muzeum w Londynie i zatrzymał się przy rzeźbie Wojtka, zaczęto mu opowiadać jego historię, ale książę przerwał, mówiąc, że zarówno on i jego obydwaj synowie znają dobrze tę historię z programów radiowych i opowiadań.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Wojtek w serwisie Baczora [1], [2] (en), [3] (pl)
• Eugeniusz Sławomir Lazowski Kudłaci przyjaciele (pl)
• Jarosław Krawczyk Miś artylerzysta (pl)
• Wojciech Deluga Jak Wojtek został żołnierzem (pl)
• Ryszard Antolak The Iranian Soldier-Bear of Monte Cassino (en)

[edytuj] Bibliografia

• Wiesław Antoni Lasocki Wojtek spod Monte Cassino: opowieść o niezwykłym niedźwiedziu, Gryf Publications LTD, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, Londyn 1968 (pl)
• Geoffrey Morgan, Wiesław Antoni Lasocki Soldier bear, wyd. Gryf Publications, Londyn 1971, ISBN 0-00-211793-2 (en)
• Wiesław Antoni Lasocki Wojtek. Niedźwiedź-żołnierz, Instytytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego, Londyn 1986 (pl)
• Gaye Hiçyılmaz, Annie Campling And the Stars were Gold, wyd. Orion Children's, Londyn 1997, ISBN 1858814812 – książka dla dzieci (en)
• Wiesław Antoni Lasocki Wojtek spod Monte Cassino: opowieść o niezwykłym niedźwiedziu, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 2003, ISBN 0-9543805-3-3 (pl)