Władysław Anders
Z Wikipedii
Władysław Anders | |
---|---|
' | |
Życie | generał broni |
Urodził się | 11 sierpnia 1892 r. Krośniewice |
Zmarł | 12 maja 1970 r. Londyn |
Kariera | |
W służbie od | 1913 |
Pełniona funkcja | GISZ, p.o. Naczelnego Wodza, dowódca 2. Korpusu |
Główne wojny i bitwy | bitwa pod Monte Cassino, wojna obronna 1939r., I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka |
Odznaczenia | |
Władysław Anders (ur. 11 sierpnia 1892 w Krośniewice-Błoniu (powiat kutnowski), zm. 12 maja 1970 w Londynie), generał broni Wojska Polskiego, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944-1945.
Spis treści |
[edytuj] Lata I wojny światowej i II Rzeczypospolitej
Rodzinna miejscowość gen. Andersa znajdowała się na terenie Imperium Rosyjskiego. Uczęszczał do warszawskiego gimnazjum realnego. Studiował na politechnice w Rydze. Podczas studiów został członkiem Korporacji Akademickiej Arkonia. Od 1913 r. w armii rosyjskiej, ukończył kawaleryjską szkołę oficerów rezerwy. Uczestnik I wojny światowej - jako porucznik dragonów dowodził szwadronem i został 3-krotnie ranny. W 1917 r. ukończył skrócony kurs Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu. Następnie brał udział w formowaniu oddziałów I Korpusu Polskiego, którymi dowodził gen.Józef Dowbór-Muśnicki. Po kapitulacji korpusu przed Niemcami wrócił do kraju i wstąpił do Wojska Polskiego. Szef sztabu Armii Wielkopolskiej w 1919 r. W wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. dowódca 15. Pułku Ułanów Poznańskich. W 1932 r. przewodził polskiej ekipie jeździeckiej, która podczas zawodów hippicznych o Puchar Narodów w Nicei zdobyła 4 pierwsze nagrody.
Po wojnie ukończył Wyższą Szkołę Wojenną w Paryżu. Od listopada 1925 r. komendant Warszawy. Podczas przewrotu majowego szef sztabu wojsk rządowych. Następnie w Generalnym Inspektoracie Kawalerii. W latach 1928-1939 dowódca Kresowej, a następnie Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, z którą wyruszył na wojnę 1939 r. W czasie przebijania się Armii Poznań i Pomorze przez Kampinos do Warszawy odmówił gen. Tadeuszowi Kutrzebie wykonania rozkazu obrony skraju Puszczy Kampinoskiej motywując to przewidywanymi zbyt dużymi stratami swojej brygady.
[edytuj] Lata II wojny światowej
Od 12 września 1939 r. dowódca Grupy Operacyjnej Kawalerii "Anders". Po ciężkich walkach w okolicach Tomaszowa Lubelskiego udało się mu przebić na południe, gdzie jednak natknął się na oddziały sowieckie i po ciężkich walkach, ranny dostał się do niewoli. Przetrzymywany w lwowskim szpitalu przy ul. Kurkowej, następnie w więzieniu (Brygidki) we Lwowie, 29 lutego 1940 wywieziony przez NKWD do Moskwy, wypuszczony po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej i podpisaniu układu Sikorski-Majski. Od 4 sierpnia 1941 r. twórca i dowódca Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, a po ewakuacji latem 1942 wojska i ludności cywilnej do Iranu - dowódca Armii Polskiej na Wschodzie (Irak, Palestyna) i 2 Korpusu Polskiego, którym dowodził w kampanii włoskiej (Bitwa o Monte Cassino). Od 2 października 1944 do 5 maja 1945 r. pełniący obowiązki (wobec wzięcia do niewoli gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego) Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych i Generalny Inspektor Sił Zbrojnych. Ostro skrytykował ustalenia konferencji w Jałcie.
[edytuj] Lata powojenne
Władysław Anders był zagorzałym antykomunistą. Odrzucił propozycję wstąpienia do Armii Czerwonej w stopniu komandarma. Ewakuował ludzi z ZSRR, gdy tylko było to możliwe. Za to został znienawidzony przez władze PRL. Był przywódcą politycznym emigracyjnych środowisk wojskowych i symbolem wolnej Polski dla całego podziemia niepodległościowego. Stracił polskie obywatelstwo, które przywrócono mu pośmiertnie w 1989. Nie ustawał w działaniach dla ojczyzny. Od 1949 r. był przewodniczącym Skarbu Narodowego, od 1954 r. członkiem Rady Trzech. Jego żołnierze i wszyscy, których wyprowadził z ZSRR uważali go za wybawcę i męża opatrznościowego. Pochowany został, zgodnie z jego wolą wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino, we Włoszech. Swoje wspomnienia zawarł w książce pod tytułem Bez ostatniego rozdziału wspominanej przez Józefa Czapskiego w Z nieludzkiej ziemi.
[edytuj] Warto wiedzieć
- Władze PRL szydziły z ludzi, którzy wierzyli, iż "gen. Władysław Anders wjedzie do ojczyzny na białym koniu". Do końca życia pozostał na emigracji.
- Zmarł dokładnie w 26. rocznicę bitwy pod Monte Cassino.
- Gen. Anders przyrzekł sobie (i dotrzymał słowa), że jeśli przetrwa pobyt w więzieniach, przejdzie z protestantyzmu na katolicyzm.
- Był miłośnikiem kawalerii i koni, co prezentował podczas wielu międzynarodowych zawodów.
- 20 grudnia 2006 polski Senat przyjął jednogłośnie uchwałę ustanawiającą rok 2007 rokiem generała Władysława Andersa.
[edytuj] Odznaczenia
Został odznaczony m.in.: Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari, brytyjskim Orderem Łaźni, francuską Legią Honorową, amerykańskim Legion of Merit i Orderem Orła Białego (pośmiertnie, 1995).
[edytuj] Zobacz też
Józef Piłsudski • Edward Rydz-Śmigły • Władysław Sikorski • Kazimierz Sosnkowski • Tadeusz Bór-Komorowski • Władysław Anders
1918 | 1919 | 1920 | 1921 | 1922 | 1923 | 1924 | 1925 | 1926 | 1927 | 1928 | 1929 | 1930 | 1931 | 1932 | 1933 | 1934 | 1935 | 1936 | 1937 | 1938 | 1939 | 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | 1945 | 1946 | 1947 | 1948 | 1949 | 1950 | 1951 | 1952 | 1953 | 1954 | 1955 | 1956 | 1957 | 1958 | 1959 | 1960 | 1961 | 1962 | 1963 | 1964 | 1965 | 1966 | 1967 | 1968 | 1969 | 1970 | 1971 | 1972 | 1973 | 1974 | 1975 | 1976 | 1977 | 1978 | 1979 | 1980 | 1981 | 1982 | 1983 | 1984 | 1985 | 1986 | 1987 | 1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
Kategorie: Wodzowie Naczelni Polskich Sił Zbrojnych • Generał broni (polscy generałowie) • Polacy w I wojnie światowej • Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej • Uczestnicy kampanii wrześniowej • Polskie ofiary represji stalinowskich • Politycy emigracyjni • Kawalerowie Orderu Orła Białego • Polscy kawalerowie Legii Honorowej • Kawalerowie Orderu Virtuti Militari • Urodzeni w 1892 • Zmarli w 1970 • Żołnierze armii Andersa