Wrotycz pospolity
Z Wikipedii
| Wrotycz pospolity | |
 Tanacetum vulgare |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | astrowce |
| Rodzina | astrowate |
| Rodzaj | wrotycz |
| Gatunek | wrotycz pospolity |
| Nazwa systematyczna | |
| Tanacetum vulgare | |
| L. | |
Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare L., syn. Chrysanthemum vulgare (L.) Bernh., Ch. tanacetum Karsch.) – bylina należąca do rodziny astrowatych. Występuje pospolicie przy drogach, na miedzach. Cała roślina wydziela silną woń, przypominającą nieco zapach kamfory, co dla wielu osób jest odstręczające. Roślina pierwotnie występowała najprawdopodobniej w basenie Morza Śródziemnego, sprowadzona do nas w średniowieczu przez zakonników dp przyklasztornych ogrodów, gdzie zaaklimatyzowała się i zdziczała. Obecnie jej zasięg to cała Euroazja o klimacie umiarkowanym.
 |
| Kwiatostany |
[edytuj] Charakterystyka
- Wygląd ogólny
- Rozrasta się w duże kępy przy pomocy krótkich kłączy.
- Łodyga
- Sztywna, do 1.5 m wysokości o czterokanciastym przekroju.
- Liście
- Duże, pierzastosieczne, dolne pierzastowcinane, górne wcinanopiłkowane, skrętoległe.
- Kwiaty
- Baldachokształtny kwiatostan (podbaldach), składający się ze spłaszczonych koszyczków, w których znajdują się brzeżne kwiaty wyłącznie żeńskie, pomarańczowożółte, rurkowe jednostronnie ścięte, wewnętrzne, rurkowate, obupłciowe, nieco jaśniejsze. Kielich w postaci błoniastego rąbka. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Owoc: Pięciożeberkowa niełupka.
[edytuj] Zastosowanie
- Medycyna
- Surowiec zielarski: Kwiat wrotyczu (Flos Athannasiae, Flos Cinnae), olejek wrotyczowy (Oleum Tanateci). Kwiaty wrotyczu zawierają od 1 do 1,5% olejku, którego głównymi składnikami są tujon, izotujon, kamfora, borneol oraz gorzki lakton – tanacacetynę i flawonidy: akacetyna i luteolina.
- Działanie: Cała roślina w wiekszych ilościach jest trująca. Do lat sześćdziesiątych była stosowana wewnętrznie do zwalczania robaczycy (owsik). Obecnie olejek jest stosowany jako domieszka do leków zewnętrznego stosowania we wszawicy głowowej i łonowej. Dawniej medycyna ludowa stosowała ziele na zaburzenia gastryczne po spożyciu zbyt obfitych, tłustych posiłków po dłuzszym poście.
- Kuchnia: W poprzednich wiekach szeroko stosowana do "starych" mięs (pochodzących ze starych zwierząt), np. baraniny oraz jako przyprawa do "nieświeżych" mięs, których niezbyt przyjemna woń była tłumiona intensywnym zapachem ziela. Obecnie już nie stosowana.
- Różne: Wsadzona do szafy z ubraniami odstrasza mole.
[edytuj] Odmiany ozdobne
- T. vulgare f. crispum de Candolle (odmiana grzebieniasta) o podwójnie pierzastodzielnych liściach.
