Zbiornik retencyjny
Z Wikipedii
Zbiornik retencyjny (sztuczne jezioro zaporowe) - sztuczny zbiornik wodny, który powstał w wyniku zatamowania wód rzecznych przez zaporę wodną. Zazwyczaj powstają one w terenach górskich, gdzie koszt budowy zapory w węższej dolinie jest niższy. Zbiorniki te mogą pełnić wiele funkcji, wśród których pewne nawet się wykluczają (np. funkcja energetyczna i przeciwpowodziowa, funkcja zaoptrzenia w wodę i rekreacyjna). Utworzenie sztucznego zbiornika wodnego powoduje znaczące zmiany lokalnego środowiska naturalnego, często budowie zapór towarzyszą protesty ekologów.
Spis treści |
[edytuj] Podstawowe funkcja zbiorników retencyjnych to:
- gromadzenie wód na potrzeby ludności miejskiej i przemysłu,
- wykorzystanie energii wodnej (hydroenergetyka),
- ochrona przed powodziami lub utrzymanie żeglowności rzeki poprzez zmniejszenie nieregularności przepływów wody,
- wykorzystanie w celach irygacyjnych,
- rozwój turystyki, rekreacji i sportu.
W odniesieniu do zbiorników retencyjnych nie powinno używać się terminu jezioro zarezerwowanego dla naturalnych zbiorników wodnych.
[edytuj] Podział zbiorników sztucznych
- Zbiorniki retencyjne – zbiorniki ,których zadaniem jest magazynowanie wody w okresach jej nadmiaru w celu wykorzystania jej w innym okresie. Zbiorniki retencyjne charakteryzują się dużymi różnicami poziomów wody. Wahania stanów zależą od wielkości dopływu wody ze zlewni oraz od potrzeb gospodarczych użytkowników.
- Zbiorniki wyrównawcze – specyficzny rodzaj zbiorników, funkcjonują one jako zbiorniki pomocnicze przy dużych zbiornikach retencyjnych. Głównym zadaniem zbiorników wyrównawczych jest magazynowanie tzw. przepływów szczytowych ze zbiorników retencyjnych celem ich wyrównania.
- Zbiorniki przepływowe – powstają w wyniku przegrodzenia rzek jazami, których zadaniem jest utrzymanie w zasadzie stałego poziomu piętrzenia. Typowe zbiorniki przepływowe nie maja zdolności retencyjnych i charakteryzują się w zasadzie stałym poziomem piętrzenia.
- Zbiorniki suche – zbiorniki przeciwpowodziowe. Budowle piętrzące, tworzące zbiorniki suche mają urządzenia upustowe bez zamknięć. Rzeka swobodnie przepływa przez czaszę zbiornika i urządzenia upustowe, do czasu gdy przepływ staje się większy od zdolności przepustowych stopnia. Większe dopływy są magazynowane w zbiorniku. Po przejściu fali powodziowej następuje stopniowe opróżnienie zbiornika. Pomiędzy przejściami fal powodziowych czasze zbiorników najczęściej są wykorzystywane jako pastwiska.
[edytuj] Przykłady zbiorników retencyjnych
[edytuj] Polska
W Polsce istnieje 98 retencyjnych zbiorników wodnych (1994) o pojemności powyżej 1 hm3, z czego blisko połowa uruchiona została przed II wojną światową.
Najstarszy z nich jest uruchomiony w 1848 roku zbiornik Mylof na rzece Brdzie.
Do najważniejszych polskich zbiorników retencyjnych należą: Soliński, Włocławski, Jeziorsko, Rożnowski, Goczałkowicki, Dobczycki, Czorsztyński, Otmuchowski, Nyski, Turawski, Żywiecki, Koronowski, Rybnicki.
[edytuj] Świat
Z ważniejszych zbiorników świata wymienić należy: Nasera (Egipt/Sudan), Wolta (Ghana), Kariba (Zimbabwe/Zambia), Brokopondo-Prof. van Blommesteina (Surinam), Mead (USA), Dongting (Chiny).