Rzeka
Z Wikipedii
| Rzeki na świecie | |
|---|---|
| wg kontynentów | |
| Afryka | |
| Ameryka Północna | |
| Ameryka Południowa | |
| Australia i Oceania | |
| Azja | |
| Europa | |
| Rzeki Polski | |
| wszystkie |
Rzeka - naturalny, powierzchniowy ciek wodny płynący w wyżłobionym przez erozję rzeczną korycie, okresowo zalewający dolinę rzeczną. W Polsce przyjmuje się, że rzekę stanowi ciek wodny o powierzchni dorzecza powyżej 100 km².
Rzeka może być stała, okresowa (prowadząca wodę okresowo, co jakiś czas) lub efemeryczna (prowadząca wodę rzadko i nieregularnie; zobacz: ued).
Początek rzeki może mieć formę źródła lub obszaru źródliskowego, choć nierzadko zdarza się, że rzeka powstaje z połączenia kilku mniejszych potoków lub wypływa z jeziora, lodowca lub bagna. Zasilana jest wodami z opadów atmosferycznych, a także przez wody podziemne. Rzeka stała uchodzi do innej rzeki, jeziora lub morza. Rzeki uchodzące do zbiornika wodnego nazywa się rzekami głównymi, pozostałe to ich dopływy. Rzeka główna wraz z dopływami tworzy system rzeczny.
Bieg rzeki dzieli się zazwyczaj na trzy odcinki: górny, środkowy i dolny, które wyróżnia odmienny udział erozji i akumulacji. Ujście rzeki może mieć charakter lejkowaty (estuarium) bądź delty.
Reżim rzeki (ustrój rzeki) określa przebieg zjawisk hydrologicznych na rzece: zmiany stanów wody (wezbrania, niżówki), zjawiska lodowe, itp.
Badaniem rzek zajmuje się dział hydrologii - potamologia.
Spis treści |
[edytuj] Rzeki świata
[edytuj] Najdłuższe rzeki świata
| lp. | rzeka | długość w km |
pow. dorzecza w tys. km² |
średni przepływ u ujściu w tys m³/s |
max przepływ u ujścia w tys m³/s |
spływ osadów w mln t/rok |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Amazonka (z Ukajali) | 7100 | 5965 | 120,00 | 360,00 | 498,00 |
| 2 | Nil | 6671 | 2870 | 2,30 | 6,40 | 110,50 |
| 3 | Jangcy | 6300 | 1818 | 34,00 | 90,20 | 500,00 |
| 4 | Missisipi - Missouri | 5969 | 3229 | 19,00 | 59,00 | 500,00 |
| 5 | Huang He | 5464 | 752 | 1,50 | 22,00 | 380,00 |
| 6 | Ob (z Irtyszem) | 5410 | 2990 | 12,70 | 43,00 | 15,00 |
| 7 | Parana (od źródeł Paranaiby) | 4380 | 2970 | 15,00 | 65,00 | 129,00 |
| 8 | Mekong | 4500 | 810 | 12,00 | 30,00 | 169,60 |
| 9 | Amur (od źródeł Argunia) | 4440 | 1855 | 10,90 | 40,00 | 24,90 |
| 10 | Lena | 4400 | 2490 | 17,00 | 200,00 | 15,40 |
| 11 | Kongo (z Lualabą) | 4320 | 3691 | 40,00 | 75,00 | 64,70 |
| 12 | Mackenzie (od źródeł Peace) | 4240 | 1760 | 14,00 | 15,00 | |
| 13 | Niger | 4160 | 2092 | 12,00 | 35,00 | 67,00 |
| 14 | Jenisej (od źródeł Małego Jeniseju) | 4102 | 2580 | 19,80 | 154,00 | 13,20 |
| 15 | Wołga | 3530 | 1360 | 7,70 | 52,00 | 25,80 |
| 16 | Indus | 3180 | 960 | 3,80 | 30,00 | 435,40 |
| 17 | Jukon | 3180 | 900 | 6,30 | 88,00 | |
| 18 | Dunaj | 2850 | 817 | 6,40 | 20,00 | 67,50 |
| 19 | Orinoko | 2730 | 994 | 29,00 | 55,00 | 86,50 |
| 20 | Ganges (z Brahmaputrą) | 2700 | 2055 | 38,00 | 2177,20 | |
| 21 | Zambezi | 2660 | 1330 | 16,00 | 100,00 | |
| 22 | Murray | 2574 | 1072 | 0,50 | 31,90 |
[edytuj] Najdłuższe rzeki Polski
| Rzeka | Długość w km |
Pow. dorzecza w km² |
|---|---|---|
| Wisła | 1047 | 194424 |
| Odra | 854 | 118861 |
| Warta | 808 | 54529 |
| Bug | 772 | 39420 |
| Narew | 484 | 75175 |
[edytuj] Według zlewisk systemów oceanicznych
(w nawiasach podano większe dopływy)
- Ocean Atlantycki: Mackenzie (Liard), Churchill, Nelson (Saskatchewan), Churchill, Rzeka Świętego Wawrzyńca, Hudson, Missisipi (Missouri, Arkansas, Canadian, Red, Ohio, Tennessee), Colorado, Rio Grande (Rio Bravo del Norte) (Pecos), Magdalena, Orinoko, Amazonka (Xingu, Tapajós, Madeira, Juruá, Ucayali, Maranón, Putumayo, Japurá, Negro), Tocantins (Araguaia), Sao Francisco, Urugwaj, Parana (Paragwaj, Salado), Oranje (Vaal), Kuanze, Kongo (Kasai, Uele), Niger (Benue), Gambia, Wolta, Senegal, Nil (Nil Biały, Nil Błękitny), Don, Dniepr, Dniestr (Prypeć), Dunaj (Inn, Wag, Drawa, Sawa, Cisa, Marusza, Morawa, Aluta, Seresz), Marica, Pad (Adyga), Tyber, Arno, Rodan (Durance, Isère, Saona), Ebro, Gwadalkiwir, Gwadiana, Tag, Duero, Garonna (Dordogne, Tarn), Loara, Sekwana (Oise, Marna), Tamiza, Severn, Skalda, Moza, Ren (Mozela, Men, Neckar, Aare), Ems, Wezera, Łaba (Soława, Hawela, Wełtawa), Odra (Noteć, Warta), Wisła (Bug, Narew), Niemen, Dźwina, Newa, Kemi, Torne, Lule, Göta, Glama, Dwina, Ob (Irtysz, Toboł), Jenisej (Angara, Dolna Tunguzka), Lena, Indygirka
- Ocean Indyjski: Limpopo, Zambezi, Tygrys, Eufrat, Indus, Narbada, Kriszna, Godawari, Mahanedi, Ganges (Dżamna, Ghaghra), Brahmaputra, Irawadi, Murray (Darling, Murrumbidgee)
- Ocean Spokojny: Mekong, Rzeka Czerwona, Jangcy, Huang He, Amur (Sungari, Ussuri), Jukon, Fraser, Kolumbia (Snake), Kolorado, Rio Grande de Santiago, Balsas
- obszary bezodpływowe:
- Morze Kaspijskie: Wołga, Ural, Kura (rzeka) (Araks)
- Jezioro Aralskie: Syr-daria, Amu-daria
- Morze Martwe: Jordan
- inne: Helmand, Tarym, Kubango (Okawango)[brda]
[edytuj] Zobacz też
Cytaty w Wikicytatach
Grafiki i media na Wikimedia Commons- sieć rzeczna - dział wód
- powódź - rzeka graniczna
- rzeka międzynarodowa
- transport rzeczny
- potamal
