Presidenti i Shqipërisë
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
|
|
|---|
 |
|
|
|
Presidenti i Shqipërisë apo Institucioni kushtetues i Presidentit të Republikës sipas Kushtetutës së Shqipërisë është kryetari i shtetit. Kryetar i Republikës së Shqipërisë është Presidenti Alfred Moisiu.
Në Kushtetutën e Republiks së Shqiperisë është përcaktuar mënyra e zgjedhjes, mandatit, shkarkimit ose të zëvendësimit të Presidentit të Republikës.
Kushtet për zgjedhjen e Presidentit të Republikës së Shqipërisë janë të parapara në nenin 86 të Kushtetutës. Sipas këtij neni Presidenti i Republikës është kryetar shteti dhe përfaqëson unitetin e popullit. Si president mund të zgjidhen vetëm personat me moshë mbi 40 vjeçare me shtetësi shqiptar nga lindja dhe që së paku dhjetë vitet e fundit i kanë kaluar në Shqipëri.
Tabela e përmbajtjeve |
[redaktoni] Historia
- Artikulli kryesor : Kryetarët e Shqipërisë
Përfundimi i luftës së Dytë Botërore dhe çlirimi i Shqipërisë më 1944 u shoqërua me zgjedhjet e para parlamentare të dhjetorit vitit 1945 dhe me kalimin e funksionit të Kryetarit të Shtetit në organ kolegjial, si Presidium i Kuvendit Popullor. Në periudhën 11 janar 1946 – 12 dhjetor 1990, gjatë të cilës Shqipëria udhëhiqej nga komunistët, funksionet e Kryetarit të Shtetit u kryen nga Omer Nishani (10 janar 1946 - 1 gusht 1953), Haxhi Lleshi (1 gusht 1953 - 22 nëntor 1982) dhe Ramiz Alia (22 nëntor 1982 – 22 shkurt 1991). Më 22 shkurt 1991 u krijua Këshilli Presidencial i drejtuar nga Ramiz Alia, i cili i ushtroi funksionet deri më 30 prill 1991.
Më 30 prill 1991 me zgjedhjen e Presidentit të parë të Republikës parlamentare nga ana e një parlamenti shumëpartiak, krijohet Institucioni kushtetues i Presidentit të Republikës.
[redaktoni] Procedura e zgjedhjes së Presidentit
Procedura e zgjedhjes së Presidentit është paraparë në nenin 87 i cili ka nëntë pika dhe sipas tij kandidati për President duhet të i propozohet Kuvendit nga një grup prej jo më pak se 20 deputetësh dhe pjesë marrja e një deputeti në dy grupe propozuesish është e ndaluar. Me paraqitjen e kandidatëve Kuvendi vendosë me vota të fshehta pa debat për kandidatët e paraqitur. Kandidati për të cilin votojnë tri të pestat e gjithë anëtarëve të Kuvendit zgjidhet President i Republikës.
Në rast se në votim asnjë kandidat nuk ja arrin që të fitojë shumicën (3/5) e votave, brenda shtatë ditëve organizohet një votim i dytë. Po që se edhe në këtë votim nuk ka kandidat me shumicë të votave brenda shtatë ditëve organizohet një votim i tretë.
Në rast se nuk ka më shumë se dy kandidatë dhe asnjëri prej tyre nuk ka marrë shumicën e kërkuar, brenda 7 ditëve bëhet një votim i katërt ndërmjet dy kandidatëve që kanë marrë numrin më të madh të votave.
Në rast se edhe në votimin e katërt asnjëri prej dy kandidatëve nuk ka marrë shumicën e kërkuar, bëhet një votim i pestë.
Në rast se edhe pas votimit të pestë asnjëri prej dy kandidatëve nuk ka marrë shumicën e kërkuar, Kuvendi shpërndahet dhe brenda 60 ditëve bëhen zgjedhjet e reja të përgjithshme.
Kuvendi i ri zgjedh Presidentin sipas procedurës së parashikuar nga paragrafët 1 deri në 7 të këtij neni. Në rast se edhe Kuvendi i ri nuk e zgjedh Presidentin, ai shpërndahet dhe brenda 60 ditëve bëhen zgjedhje të reja të përgjithshme.
Kuvendi pasardhës zgjedh Presidentin e Republikës me shumicën e të gjithë anëtarëve të tij.
[redaktoni] Mandati i Presidentit
Manati i Presidentit të Republikës së Shqipërisë është paraparë në nenin 88 të kushtetutës. Ky nenë ka katër pika dhe sipas tij Presidenti i Republikës zgjidhet, në çdo rast, zgjidhet për 5 vjet, me të drejtë rizgjedhjeje vetëm një herë. Ndërsa procedura për zgjedhjen e Presidentit fillon jo më vonë se 30 ditë para mbarimit të mandatit presidencial paraardhës. Në pikën e tretë të nenit 88 thuhet se Presidenti fillon në detyrë pasi bën betimin para Kuvendit, por jo më parë se të ketë mbaruar mandati i Presidentit që largohet. Presidenti bën këtë betim: "Betohem se do ti bindem Kushtetutës dhe ligjeve të vendit, do të respektoj të drejtat dhe liritë e shtetasve, do të mbroj pavarësinë e Republikës së Shqipërisë dhe do ti shërbej interesit të Përgjithshëm dhe përparimit të Popullit Shqiptar. Presidenti mund të shtojë edhe: Zoti me ndihmoftë!" Neni 88. (Mandati i Presidentit). Për rastet e dorëheqjes në këtë nen është caktuar pika e katërt dhe e fundit e cila thotë se Presidenti që jep dorëheqjen para mbarimit të mandatit të vet, nuk mund të kandidohoj në zgjedhjen presidenciale që behet pas dorëheqjes së tij.
[redaktoni] Veprimtarit private
Rreth veprimtarive private dhe anëtarësimit në partitë e organizata politike, fletë ligji i 89-të i kushtetutës mbi Papajtueshmërinë, i cili thotë se Presidenti i Republikës nuk mund të mbajë asnjë detyrë tjetër publike, nuk mund të jetë anëtar partie dhe as të kryejë veprimtari tjetër private.
[redaktoni] Shkarkimi i presidentit
Në nenin 90-të të kushtetutës së Republikës së Shqipërisë flitet mbi procedurën e shkarkimit të Presidentit të Republikës në tri pika të këtij neni. Në pikën e parë bëhet fjalë mbi përgjegjësitë dhe thuhet se Presidenti i Republikës nuk ka përgjegjësi për aktet e kryera në ushtrim të detyrës së tij. Ndërsa pika e dytë jep shpjegime për veprim ndaj shkeljeve të rënda kushtetuese nga ana e Presidentit dhe thuhet se Presidenti i Republikës mund të shkarkohet për shkelje të rëndë të Kushtetutës dhe për kryerjen e një krimi të rëndë. Propozimi për shkarkimin e Presidentit në këto raste mund të bëhet nga jo më pak se një e katërta e anëtarëve të Kuvendit dhe duhet të mbështetet nga jo më pak se dy të tretat e të gjithë anëtarëve të tij.
Vendimi i kuvendit në bazë të pikës 2. të nenit 90 të kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, sipas pikës 3. të po këtij neni, i dërgohet Gjykatës Kushtetuese, e cila, kur vërteton fajësinë e Presidentit të Republikës, deklaron shkarkimin e tij nga detyra.
[redaktoni] Zëvendësimi në rast pamundësie
Për rastet në të cilat Presidenti përkohësisht nuk është në gjendje të kryej detyrat e tij fletë neni 91 i kushtetutës së Republikës së Shqipërisë që ka një pikë. Ky nenë thotë se Kur Presidenti i Republikës është në pamundësi të përkohshme për të ushtruar funksionet e tij ose kur vendi i tij mbetet vakant, Kryetari i Kuvendit zë vendin dhe ushtron kompetencat e tij.
Në rast se Presidenti nuk mund të ushtrojë detyrën për më shumë se 60 ditë, Kuvendi, me dy të tretat e të gjithë anëtarëve, vendos dërgimin e çështjes në Gjykatën Kushtetuese, e cila vërteton përfundimisht faktin e pamundësisë. Në rast të vërtetimit të pamundësisë, vendi i Presidentit mbetet vakant dhe zgjedhja e Presidentit të ri fillon brenda 10 ditëve nga dita e vërtetimit të pamundësisë.
[redaktoni] Të drejtat dhe detyrat e Presidentt
Ushtrimi i funksionit President i Republikës është i lidhur për të drejtat dhe detyrat e ktij funksioni.
[redaktoni] Dekoratat në Republikën e Shqipërisë
- Artikulli kryesorë : Dekoratat në Republikën e Shqipërisë
Në bazë nenit 1 të Ligjit për Dekoratat në Republikën e Shqipërisë, Nr.8113 më datë 28 mars 1996 të nxjerur na Kuvendi i Republikës është e rregulluar që dekoratat të jepen nga Presidenti i Republikës.
Këto dekorata janë
- Urdhri i Flamurit Kombëtar
- Urdhri "Gjergj Kastrioti Skënderbeu"
- Urdhri "Nderi i Kombit"
- Urdhri "Mjeshtër i Madh i Punës"
- Urdhri "Nënë Tereza"
- Urdhri "Naim Frashëri"
- Medalja e Artë e Shqiponjës
- Medalja "Martir i Demokracisë"
- Medalja "Pishtar i Demokracisë"
- Medalja "Për Shërbime Ushtarake"
[redaktoni] Lista e kryetarëve me titullin President
- 30 prill 1991 : Parlamenti zgjedh President të Republikës, zotin Ramiz Alia
- 9 prill 1992 : Parlamenti zgjedh President të Republikës, zotin Sali Berisha
- 3 mars 1997 : Parlamenti rizgjedh President të Republikës, zotin Sali Berisha
- 24 korrik 1997 : Parlamenti zgjedh President të Republikës, zotin Rexhep Meidani
- 24 korrik 2002 : Parlamenti zgjedh President të Republikës, zotin Alfred Moisiu
 |
Kryetarët / Presidenti i Shqipërisë |
|
Ahmet Zogu | Enver Hoxha | Ramiz Alia | Sali Berisha | Rexhep Mejdani | Alfred Moisiu |
