ปลาดุก

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ปลาดุก ... ปลาดุกด้าน Clarias batrachus การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ อาณาจักร Animalia ไฟลัม Chordata ชั้น Actinopterygii ตระกูล Siluriformes วงศ์ Clariidae สกุล Clarias Scopoli, 1777 ชนิด ดูที่บทความ

ปลาดุก ใช้เรียกปลากลุ่มหนึ่งในสกุล Clarias วงศ์ Clariidae มีถิ่นอาศัยอยู่ทั่วโลก เป็นปลาไม่มีเกล็ด ลำตัวยาว มีหัวที่แบนและแข็ง มีหนวดยาวแปดเส้น สามารถหายใจบนบกได้ เป็นปลาวางไข่ เป็นปลากินเนื้อโดยเฉพาะเมื่อตัวโตเต็มที่ชอบกินปลาอื่นที่ตัวเล็กกว่าเป็นอาหาร

สารบัญ 1 ปลาดุกในประเทศไทย 1.1 ประโยชน์ 1.2 ปัญหา 2 สปีชีส์ 3 อ้างอิง

[แก้] ปลาดุกในประเทศไทย

ชนิดที่พบในประเทศไทย ที่สำคัญได้แก่

• ปลาดุกด้าน (Clarias batrachus)
• ปลาดุกอุย (Clarias macrocephalus)

ส่วนปลาดุกต่อไปนี้ มีที่มาจากต่างประเทศ

• ปลาดุกรัสเซีย (Clarias gariepinus) เป็นปลาต่างถิ่น ซึ่งแท้จริงแล้วมาจากประเทศแอฟริกาใต้
• ปลาดุกบิ๊กอุย ลูกผสมระหว่างปลาดุกอุย กับ ปลาดุกรัสเซีย

[แก้] ประโยชน์

ปลาดุลเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญ ใช้บริโภคเป็นอาหาร เช่น

• ปลาดุกย่าง
• ยำปลาดุกฟู
• แกงปลาดุก ประเภทต่าง ๆ

[แก้] ปัญหา

มีการนำปลาดุกจากต่างถิ่นไปเลี้ยงยังที่ต่าง ๆ และหลายครั้งสร้างปัญหาเนื่องจากเป็นปลาที่กินปลาอื่นเป็นอาหาร ทำให้ปลาท้องถิ่นลดจำนวนลง รวมถึงประเทศไทยที่พบปัญหาจากปลาดุกรัสเซีย [1]

[แก้] สปีชีส์

• Clarias abbreviatus
• Clarias agboyiensis
• Clarias albopunctatus
• Clarias alluaudi - Alluaud's catfish
• Clarias anfractus
• Clarias angolensis
• Clarias anguillaris - Mudfish
• Clarias batrachus - ปลาดุกด้าน (Walking catfish)
• Clarias batu
• Clarias brachysoma
• Clarias buettikoferi
• Clarias buthupogon
• Clarias camerunensis
• Clarias cataractus - ปลาดุกลำพันภูเขา
• Clarias cavernicola - Cave catfish
• Clarias dayi
• Clarias dhonti
• Clarias dussumieri
• Clarias ebriensis
• Clarias engelseni
• Clarias fuscus - Whitespotted clarias
• Clarias gabonensis
• Clarias gariepinus - ปลาดุกรัสเซีย (North African catfish)
• Clarias hilli
• Clarias insolitus
• Clarias intermedius
• Clarias jaensis
• Clarias kapuasensis
• Clarias laeviceps
• Clarias lamottei
• Clarias leiacanthus
• Clarias liocephalus - Smoothhead catfish
• Clarias longior
• Clarias maclareni
• Clarias macrocephalus - ปลาดุกอุย (Broadhead catfish)
• Clarias macromystax
• Clarias meladerma - ปลาดุกเนื้อเลน (Blackskin catfish)
• Clarias microstomus
• Clarias nebulosus
• Clarias ngamensis - Blunt-toothed African catfish
• Clarias nieuhofii - ปลาดุกลำพัน
• Clarias nigromarmoratus
• Clarias olivaceus
• Clarias pachynema
• Clarias planiceps
• Clarias platycephalus
• Clarias pseudoleiacanthus
• Clarias pseudonieuhofii
• Clarias salae
• Clarias stappersii - Blotched catfish
• Clarias submarginatus
• Clarias teijsmanni
• Clarias theodorae - Snake catfish
• Clarias werneri

[แก้] อ้างอิง

• Fishbase.org
• Clarias จาก A Guide to Common Freshwater Fishes of Singapore
• Checklist of Freshwater Fishes of Thailand

---

บทความนี้ต้องการเก็บกวาด ตรวจสอบ ปรับปรุง แก้ไขรูปแบบ เพิ่มแหล่งอ้างอิง ใส่หมวดหมู่ หรือภาษาที่ใช้ ส่วนใดส่วนหนึ่งหรือในหลายส่วนด้วยกัน คุณสามารถช่วยตรวจสอบ และแก้ไขบทความนี้ได้ด้วยการกดที่ปุ่ม แก้ไข ด้านบน กรุณาเปลี่ยนไปใช้ป้ายข้อความอื่น เพื่อระบุสิ่งที่ต้องการตรวจสอบ หรือแก้ไข ดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ วิธีแก้ไขหน้าพื้นฐาน คู่มือการเขียน และ นโยบายวิกิพีเดีย ซึ่งสามารถดูตัวอย่างบทความได้ที่ บทความคุณภาพ และเมื่อแก้ไขตามนโยบายแล้ว สามารถนำป้ายนี้ออกได้

การเลี้ยงปลาดุก

ปัจจุบันนี้ พบว่า ปลาดุกมีขายอยู่ตามท้องตลาดทั่วไปและมีราคาสูง เนื่องจากความนิยมของประชาชน และค่านิยมในการเลี้ยงได้ลดน้อยลง แต่การเลี้ยงสามารถเลี้ยงได้ง่าย โตเร็ว และอดทนต่อสภาพแวดล้อมจึงทำให้มีผู้ที่สนใจในการเลี้ยงมากขึ้นในปัจจุบัน การเลี้ยงปลาดุกในปัจจุบันปลาดุกที่นิยมเลี้ยงกันมากคือ ปลาดุกลูกผสมหรือที่เรียกกันทั่วไปว่า "บิ๊กอุย" ซึ่งเป็นลูกผสมระหว่างปลาดุกอุยกับปลาดุกรัสเซีย(ดุกยักษ์ หรือดุกเทศ) ซึ่งปลาดุกลูกผสมนี้จะเลี้ยงง่ายโตเร็ว และต้านทานโรคได้ดี วิธีการเลี้ยงและการให้อาหาร บ่อเลี้ยงปลาดุกควรพิจารณาเป็นพิเศษ แตกต่างจากการเลี้ยงปลาชนิดอื่น ทั้งนี้ทั้งนั้น เนื่องจากปลาดุกมีนิสัยชอบหนีออกจากบ่อเลี้ยง โดยเฉพาะขณะที่ฝนตกน้ำไหลลงในบ่อ ปลาจะว่ายทวนน้ำออกไป การป้องกันโดยการล้อมขอบบ่อด้วยตาข่ายไนล่อนก่อน ซึ่งให้มีความสูงประมาณ 50 ซม. อัตราการปล่อยในเนื้อที่ 1 ตารางเมตร ควรปล่อยปลาประมาณ 60 ตัว สำหรับบ่อปลาที่มีการถ่ายเทน้ำได้สะดวก จะเพิ่มจำนวนปลาให้มากกว่านี้เล็กน้อยก็ได้ แต่ไม่ควรปล่อยปลาให้แน่นจนเกินไป เพราะจะทำให้ปลาโตช้าและทำอันตรายกันเอง อาหาร ปลาดุกเป็นปลาที่มีนิสัยการกินอาหารได้ทั้งเนื้อและพืช ซึ่งพอจะแบ่งได้ดังนี้ 1. อาหารจำพวกเนื้อ ได้แก่ เนื้อปลา เนื้อสัตว์ต่างๆ ที่เหมาะสมตามที่จะหาได้ หรือเครื่องในสัตว์ตลอดจนเลือดสัตว์ และพวกแมลง เช่น ปลวก หนอน ไส้เดือนฯลฯ 2. อาหารจำพวกพืชผัก ได้แก่ รำข้าว ปลายข้าว กากถั่ว กากมัน แป้ง ข้าวโพด และผักต่างๆ เพื่อเป็นการเพิ่มอาหาร อาจให้มูลสัตว์ เช่น มูลไก่ มูลหมู มูลสัตว์เหล่านี้จะเป็นอาหารทั้งทางตรงและทางอ้อมแก่ปลาดุกได้เป็นอย่างดี โดยทั่วไปแล้วปลาดุกชอบกินอาหารประเภทเนื้อสัตว์ มากกว่าอาหารประเภทพืช แต่การให้อาหารประเภทเนื้อสัตว์เพียงอย่างเดียว จะทำให้ปลาเจริญเติบโตไม่ได้สัดส่วน เช่น อาจทำให้ตัวอ้วนสั้น มีไขมันมากเกินไป ดังนั้น เพื่อให้ปลาโตได้สัดส่วนมีน้ำหนักดี ควรให้อาหารประเภทเนื้อในอัตรา 30-50 % ของอาหารประเภทพืช บริเวณที่ให้อาหารในแต่ละครั้งควรให้อาหารในที่เดียวกัน และควรให้อาหารเป็นเวลา เพื่อฝึกให้ปลารู้เวลาและกินอาหารเป็นที่ ปริมาณการให้อาหารควรให้อาหาร 5 % ของน้ำหนักตัวต่อวัน ปัจจุบันการเลี้ยงปลาดุกจะใช้อาหารสำเร็จรูปและจะเสริมพวกอาหารสด เพื่อเป็นการลดต้นทุนค่าอาหาร และทำให้ปลาโตเร็ว แต่ข้อเสียของการให้อาหารสดคือ จะทำให้น้ำเสียได้ง่าย ดังนั้นควรมีการเปลี่ยนถ่ายน้ำบ่อยๆ ประมาณเดือนละ 1-2 ครั้ง วิธีการเตรียมบ่อ 1. บ่อใหม่ ปกติแล้วดินจะมีสภาพเป็นกรดอ่อนๆ หรืออาจมีสภาพเป็นกรดสูง ขึ้นอยู่กับลักษณะท้องที่ ฉนั้นควรใส่ปูนขาวในอัตรา 1 กก. ต่อพื้นที่ 10-25 ตารางเมตร โดยสาดปูนขาวให้ทั่วบ่อแล้วตากบ่อไว้ประมาณ 7-10 วัน จึงสูบน้ำเข้าบ่อตามระดับที่ต้องการ แต่ควรมีระดับน้ำลึกประมาณ 50 ซม. แล้วจึงปล่อยปลาลงเลี้ยง 2. บ่อเก่า สำหรับบ่อเก่าควรสูบน้ำให้แห้งแล้วตากบ่อประมาณ 10-15 วัน พร้อมทั้งโรยปูนขาวให้ทั่วบ่อ ในอัตราส่วนปูนขาว 1 กก. ต่อพื้นที่ 10 ตารางเมตร เพื่อให้แสงแดดทำลายเชื้อโรคต่างๆ ที่มีอยู่เดิม เมื่อเลี้ยงปลาดุกได้ประมาณ 3-4 รุ่น ควรลอกเลนและทำคันบ่อใหม่ เนื่องจากบ่ออาจตื้นเขินและขอบดินอาจเป็นรูหรือโพรง ทำให้บ่อเก็บกักน้ำไม่อยู่

โรคของปลาดุก 1. การติดเชื้อจากแบคทีเรีย จะมีการตกเลือด มีแผลตามลำตัวและครีบ ครีบกร่อน ตาขุ่น หนวดหงิก กกหูบวม ท้องบวมมีน้ำในช่องท้องกินอาหารน้อยลงหรือไม่กินอาหาร ลอยตัว 2. อาการจากปรสิตเข้าเกาะตัวปลา จะมีเมือกมาก มีแผลตามลำตัว ตกเลือด ครีบเปื่อย จุดสีขาวตามลำตัว สีตามลำตัวซีดหรือเข้มผิดปกติเหงือกซีดว่ายน้ำทุรนทุราย ควงสว่านหรือไม่ตรงทิศทาง 3. อาการจากอาหารมีคุณภาพไม่เหมาะสม คือ ขาดวิตามินบีกระโหลกร้าว บริเวณใต้คางจะมีการตกเลือด ตัวคด กินอาหารน้อยลง ถ้าขาดวิตามินบีปลาจะว่ายน้ำตัวเกรงและชักกระตุก 4. อาการจากคุณภาพน้ำในบ่อไม่ดี ปลาจะว่ายน้ำขึ้นลงเร็กกว่าปกติลอยหัวครีบกร่อนเปื่อย หนวดหงิก เหงือกซีดและบวม ลำตัวซีด ไม่กินอาหาร ท้องบวม มีแผลตามตัว อนึ่ง ในการรักษาโรดปลาควรจะได้พิจารณาให้รอบคอบก่อนการตัดสินใจเลือกใช้ยาหรือสารเคมี สาเหตุของโรค ระยะรักษา

---