Menahem Begin

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Menahem Begin, (d. 16 Ağustos 1913, Brets, Belarus – ö. 9 Mart 1992, Tel Aviv). Likud partisi liderliği ve İsrail başbakanlığı görevlerinde bulunmuş devlet adamı. Nobel Barış Ödülü sahibi.

Begin, Filistin'in İngiliz mandası altında olmasına karşı yahudi askeri direnişinde anahtar rolü oynamıştır. Başbakanlığı öncesindeki sekiz seçimde de yenilgiye uğramasına rağmen 1977 seçimlerini kazanarak İşçi Partisinin 30 yıllık iktidarına da son vermiştir.

1948 yılında, günümüz Likud partisinin temelini oluşturan, sağ görüşlü Herut ("Özgürlük") partisini kurdu. 1949'daki ilk seçimlerde Herut 18 sandalye kazandı. 1948-1977 arasında, Begin başkanlığındaki Herut partisi, iktidardaki İşçi partisinin en büyük muhalifi oldu. 1983 Ağustos'unda politikadan çekildi ve başbakanlık ofisini, eski dostu İshak Şamir'e bıraktı. Bir suikast sonucu öldürülen Lübnan başbakanı Beşir Cemayel ile barış yapmayı umuyordu. Washington'a yaptığı resmi bir gezi sırasında eşi Aliza Begin'in ölümü de Begin'i hayli depresif yaptı.

1979 yılında, dışişleri bakanı Moşe Dayan ve savunma bakanı Ezer Weizman'ın yardımlarını da alarak, Mısır devlet başkanı Enver Sedat ile İsrail-Mısır Barış Antlaşmasını imzaladı. ABD başkanı Jimmy Carter'ın da desteği ile gerçekleşen bu antlaşmaya göre, İsrail Sina Yarımadasını tümüyle Mısır'a bırakıyordu. Öte yandan İsrail'in yasallığı da ilk defa bir Arap ülkesi tarafından tanınmış oluyordu.

Bu antlaşmaya olan katkılarının uluslararası arenada yarattığı pozitif etkinin sonucu olarak Begin ve Sedat, 1978'de Nobel Barış Ödülü'nü birlikte aldılar.

1992'de öldü ve sade bir törenle, devlet erkânının gömüldüğü Hertzel Dağı yerine (vasiyeti gereğince) Zeytin Dağı'nda toprağa verildi.

Önce gelen: İzak Rabin

İsrail Başbakanı 1977 - 1983

Sonra gelen: İzak Şamir