Li pantalon trawé (tchanson)
Èn årtike di Wikipedia.
Li pantalon trawé, c' est ene tchanson e walon k' a stî scrîte pa Charles du Vivier de Streel, so l' air Te souviens-tu ….
Ciste air la, foirt rilomêye, serè rprinjhe po tote ene peclêye di tchansons. On va rtchaire dissu, metans, avou ene ôte tchanson walone foirt kinoxhowe, Lolote da Jacques Bertrand.
Li cåzaedje do "pantalon trawé", c' est set sitrofes d' èn arimea, dijh-pîté, foirt fel.
Li "pantalon trawé" est loukî pa Maurice Piron come li tchîf d' ouve des tchansons e walon divant l' arivêye di Nicolas Defrecheux.
Dins les anêyes 1990, il serè rprins dins totes les cassetes et stroetès plakes des pus belès viyès tchansons e lidjwès.
Ådvins |
[candjî] Tinmes del tchanson
C' est l' paskeye d' on Lidjwès ki s' egadje avou Napoleyon. (Ci tinme la est ddja espweté dins l' operå "Li Lidjwès egadjî".)
Cwand i rarive di ses batreyes, nosse sôdård, k' aveut passé coporå, ertrove li Walonreye dizo l' redjime holandès. Come i n' a nou mestî, i s' regadje avou l' årmêye des canifechtones, sapinse k' on n' dit. Mins la, i ravale di gråde et i n' si plait nén, ca on cmande en olandès.
Li tchanson s' atcheve avou l' Revolucion bedje, et nost ero si va bate a Brussele, dandjreus avou Tchårlî Djambe-di-Bwès. Mins n' est çu nén lu, Tchårlî Djambe-di-Bwès ?
Bernike ! Cwand il ont yeu batou les Olandès, les revinteus n' ont nén ddja stî ricpinsés. C' est les bordjoes k' ont prins totes les belès plaeces.
[candjî] Tecse del tchanson
[candjî] Mwaisse sicrijhaedje
Li mwaisse sicrijhaedje esteut scrît dins ene ôrtografeye di dvant l' sistinme Feller.
I serè replaidî dins l' Annuaire de la Société Liégeoise de Littérature Wallonne, 4inme anêye, 1868, p.51-53, dandjreus pa Bailleux.
[candjî] Rashiaedje e sistinme Feller
Li tecse serè rmetou e l' ôrtografeye Feller dins li Petite Anthologie liégeoise; choix de textes wallons (xviie s. - xxe s.), Lidje, 1950, p.20-22.
Vo l' cial insi:
-
- 1.
- Vis sov'nez-ve bin, Lînå, m' chér camaråde,
- dè fameûs timps dè grand Napolèyon,
- qui nos riv'nîs tot stoûrdis dèl salåde
- qui lès cozakes nos d'nît à côps d' canon ?
- N's avîs dè monde tos lès pious, totes lès bièsses,
- n's avîs l' narène èt lès deûts èdjalés :
- èt nos-avîs d'vins co traze èt traze plèces
- nosse pantalon, nosse pantalon trawé
-
- 2.
- Dji m'è sovins come si c'èsteût asteûre,
- qui tot passans å triviès d' nosse payis
- nos n'avîs nin ine dimèye gote à beûre ;
- sins nole astådje nos-alîs so Paris.
- Dj'åreû volou dîre Diè-w'wåde à Lisbèt´,
- qu'èle ratindåhe, qu'èle ni d'véve nin s' prèsser ;
- mins po m' mostrer dj'i n'èsteû nin hayèt´ :
- c'è-st-on målheûr qu'on pantalon trawé.
-
- 3.
- Dj'èsteû portant d'djà div'nou caporål,
- èt dj'èspèréve passer bin vite sorjant ;
- dj'åreû polou minme div'ni djènèrål :
- dj' m'åveû batou cint fèyes come on brigand.
- Dj'åreû awou tot d'swite li creû d'oneûr,
- on bê ploumèt èt dès-abits brozdés ;
- mins on n' såreût avou bêcôp d' boneûr
- qwand c'èst qu'on pwète on pantalon trawé.
-
- 4.
- Qwand nos riv'nî, nos-èstîs-st-al Holande !
- Lisbèt´ s'aveût di m' ratinde anoyî.
- 'le èsteût mariêye, mi tristèsse fout bin grande ;
- mins qu'èst-ce qu' on wangne di s' pinde ou di s' nèyî ?
- Come dji pola, dj' racomôda mès håres ;
- å djènèrål dji m'ala prèsinter :
- mins d' caporål dji r'div'na simpe sodård,
- gråce ås costeûres di m' pantalon trawé.
-
- 5.
- Div'nou flankeûr d'vins lès Canifich'tônes,
- on m' rimoussa, dj'eûri-st-on pantalon ;
- dji magna m' sô, dji div'na come on monne,
- mi qu'aveû stu come on vî dj'vå d' gosson.
- Mins on k'mandéve d'on si drole di lingadje,
- lès côps d' baston ni fît qui dè rôler ;
- dji m'anoya, dji souwa come ine catche,
- èt dji r'grèta m' pôve pantalon trawé.
-
- 6.
- Dj'èsteû nåhî, awè ciète dj'èl pou dîre ;
- mins qu'èst-ce qui c'èst, dji n' saveût nou mèstî.
- Dj' n'åreû sawou måy rintrer èl houyîre,
- dj'inme li grand êr, dji n' såreû m' racrampi.
- Mins tot d'on côp volà qu' gn'a brôye-manèdje,
- èt qu'à Brussèle on-z-ôt l' canon rôler ;
- djèl planta là, sins l'zî dîre bon voyèdje,
- dj' prinda m' sårot èt m' pantalon trawé.
-
- 7.
- Dji m'a batou come on bon påtriyote,
- dj'a stu blèssî, dj'a må tos mès-ohès.
- Dji n' dimande rin, èt n' pou-dje ni l' hay ni l' trote,
- ca l' diâle todi tchêye so l' pus gros hopê.
- Vos-ôtes, Mèssieûs, qu'ont-avou totes lès plèces,
- vos qu' so nosse dos nos avans fêt monter,
- ni rouvîz måy qui vos d'vez vos ritchèsses
- å vî sårot, å pantalon trawé.
[candjî] Rashiaedje e rfondou walon
Li tecse a parexhou so les fyis so l' Aberteke e 1999. Aprume e scrijhaedje "årmonijhî", pu e rfondou walon.
[candjî] Sacwants målåjheys mots
- astådje
- catche
- diewåde
- gosson
- håre 2
- hay (èn poleur ni l' hay ni l' trote)
- nåjhi
- piou
- racrampi
- sårot
- schayete (hayète)
