Krugerrand
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Die Krugerrand is 'n Suid-Afrikaanse goudmuntstuk, wat in die jaar 1967 vir die eerste keer uitgereik is en veral daarop gemik was om Suid-Afrikaanse goud in die buiteland te bemark. Die Krugerrand is 'n wettige betaalmiddel in Suid-Afrika, alhoewel dit nie werklik as 'n geldeenheid bedoel was nie.
Die goudmunt se naam is afgelei van die portret van Paul Kruger, president van die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR), op die voorkant, terwyl 'n springbok, een van Suid-Afrika se nasionale simbole, op die agterkant pryk. Die naam "Suid-Afrika" en die goudinhoud word in albei belangrike landstale, Afrikaans en Engels, aangedui.
Die Krugerrand was die eerste staafgoudmunt, wat teen die markwaarde van sy goudinhoud gehandel is. By ander, ouer goudmunte soos die Britse Gold Sovereign is die waarde, wat hulle as betaalmiddel het, op die voorkant ingegraveer, en dit kon aansienlik verskil van die waarde van hulle goudinhoud.
Die Krugerrand was ook die eerste goudmunt, wat presies een fynons goud bevat het en op privaat beleggers gemik was. Deurdat hulle tot wettige betaalmiddel verklaar is, kon ook burgers van die Verenigde State die Krugerrande wettig aankoop. Die privaatbesit van staafgoud was in die Verenigde State verbode, terwyl buitelandse goudmunte deur hierdie verbod nie geraak is nie.
In die tydperk tussen 1967 en 1969 is jaarliks 40 000 Krugerrandmunte by die Munt in Pretoria geslaan, en in 1970 is die aantal Krugerrande verhoog tot 211 018 munte. Die miljoenkerf is in 1974 met 3,2 miljoen munte verbygesteek, en in 1978 is die rekordgetal van meer as ses miljoen Krugerrande uitgereik. Drie bykomende groottes van 'n halwe, 'n kwart en 'n tiende fynons is in 1980 ingevoer.
As gevolg van sanksies teen apartheid is die invoer van Krugerrand-goudmunte in die sewentiger- en tagtigerjare in 'n aantal Westerse lande verbied en eers in die tydperk tussen 1990 en 1994 weer toegelaat. Die produksie van Krugerrande het skerp gedaal en in 1995 sy laagtepunt met net 8 285 een-ons-munte bereik. Die laagtepunt vir die hele reeks Krugerrande was 23 277 munte in 1998. Die jaarlikse produksiesyfers het sedert 2000 weer duidelik gestyg, alhoewel hulle nie meer die vlak van voor die sanksies bereik het nie. Altesame 54,5 miljoen munte is sedert die jaar 1967 verkoop.
 |
|
|---|---|
DIE EKONOMIE VAN SUID-AFRIKA |
|
|
Oorspronklik is die Krugerrand teen 'n aansienlike premie van vyf persent bo die waarde van sy goudinhoud verkoop, en slegs een grootte, wat een fynons of 31,1035 gram goud bevat het, is aangebied. Intussen word Krugerrande in verskillende groottes aangebied, en die premie is nou net een persent of minder bo die markprys van goud.
Aangesien die Krugerrand uit 'n legering van 91,67 persent (of 22 karaat) pure goud bestaan, weeg die munt in waarheid 1,0909 fynonse of 33,93 gram. Die res van die goudmunt se massa bestaan uit 2,826 gram koper, wat aan die Krugerrand sy duidelik oranje kleur gee (in teenstelling met ander goudmunte, wat uit 'n silwerlegering bestaan). Legerings word gebruik om goudmunte harder en duursamer en sodoende ook bestand teen skrapies te maak.
Die sukses van die Krugerrand het daartoe gelei dat ook ander goudproduserende lande hulle eie goudmunte uitgereik het, waaronder die Kanadese Gold Maple Leaf (1979), die Australiese Nugget (1981) en die Amerikaanse Gold Eagle (1986).
In 2006 is ter geleentheid van 'n numismatiese tentoonstelling vir die eerste keer 500 stelle Krugerrand-munte in alle vier groottes in die buiteland geslaan. Die Berlynse Staatsmunt in Duitsland het die munte gemeenskaplik met die Suid-Afrikaanse Munt uitgereik. 'n Spesiale Krugerrand-munt in die stel vereer die Duitse skepper van die Krugerrand, die Berlyner Otto Schultz.
| Grootte (fynons) | Gewig in gram | Goudinhoud in gram | Fynheid 1,000 |
| 1/1 | 33,9305 | 31,103 | 0,917 |
| 1/2 | 16,9653 | 15,552 | 0,917 |
| 1/4 | 8,4826 | 7,776 | 0,917 |
| 1/10 | 3,3931 | 3,110 | 0,917 |
