Wepsies

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Wepsies is 'n taal in Noordwes-Rusland met minder as 10 000 sprekers. Die taal behoort tot die Oostseefinse tale en is daarmee nou verwant aan Fins en Esties en ook aan Karelies: met die Kareliërs het die Wepse ook nou kulturele bande. Die Oostseefinse tale maak deel uit van die Finoegriese taalfamilie (?).

Die Wepse woon binne die Russiese Federasie versprei oor die republiek Karelië en die oblasten Leningrad en Vologda. In Karelië het die taal amptlike status, hoewel juis daar het baie Wepse reeds verrussies.

Drie Wepsiese dialekte kan onderskei word. Die groepe het onderling weinig kontak en word geskei deur 'n Russiesstalige gebied. Die noordelikste groep woon aan die suidwesoewer van die Onegameer, die middelste oos van die Ladogameer aan die bolope van die riviere Ojat en Kapsji, en die suidelikste, oos van Sint Petersburg in die distrik Boksitogorsk.

Aan die begin van die twintigste eeu word Wepsies as 'n skryftaal ontwikkel, gegrond op die Latynse alfabet. In 1937 maak Stalin 'n einde aan die emansipasie van die taal en begin 'n halwe eeu van verdrukking. Tans bestaan daar in Sint-Petersburg en in die Kareliese hoofstad Petrozavodsk organisasies van Wepsen, wat onder meer die tydskrif Kodima uitgee.

Te vertale uit nederlands: Taalkundig valt het Wepsisch binnen de Oostzeefinse groep op door het ontbreken van klinkerharmonie en consonantgradatie en door de verkorting van lange klinkers (overal) en medeklinkers (meestal). Fins/Estisch jää (ijs) luidt in het Wepsisch jä en Fins/Estisch maa (land) luidt ma. Daarnaast heeft het Wepsisch enkele nieuwe naamvallen ontwikkeld uit vroegere achterzetsels. In het klankbestand valt de palatalisatie op: dat wil zeggen dat in sommige posities klanken als n, l en t worden uitgesproken als nj, lj en tj.