Onso pardo
De Biquipedia
| Ursus arctos Estau de conserbazión: Menazau d'extinzión |
||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Onsa e onsets |
||||||||||||||||||
| Clasificazión zentifica | ||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
| Nomenclatura binomial | ||||||||||||||||||
| Ursus arctos | ||||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||
 Destribuzión d'os onsos pardos á ro mundo |
l'Onso pardo (Ursus arctos, Linné 1758.) yé uno abitánd carauteristico d'as forestas impenetrables d'Europa, Asia temperada y America d'o Norte. Á tot iste territorio apareix baxo numbrosas bariedáz e subespezies, que s'esferenzian d'entre sí por ra suya grandaria e colorazión, ent'a tal puesto que a belas d'eras considererba-se-las como á espezies diferenz. Poden estar cuaternadas, por exemplo, ras grans espezies de Grizzlies (Onsos grisos americans, autualmén Ursus arctos horribilis) ó l'onso d'a illa Kodiak (bariedát insular d'Alaska, Ursus arctos middendorffi), iste zaguer ro más grande onso pardo coneixuto, amán d'os 3m d'altaria cuán yé alzau.
Á Europa, ros onsos no bi remanixen á más que á ros Carpatos e ra Peninsula Escandinaba, asinas como belas poblazións residuals á ras montañas cantabricas, Perineus, Peninsula Italica zentral e ros Balcans. orichinalmén, esteban destribuyíus arredol d'o continend, encluyidas ras Illas Britanicas.
Ros onsos están omniboros: á primabera y agüerro ra suya alimentazión yé sobretot bexetal, pero á ormino cazan chicolons bertebraus, e á latituz an iste fenomeno cobra grande importanzia, fan-se pescadors cuán redola l'orache d'o desobe de determinaus pexes (espezialmén, Salmons). unicamén beluns indibiduos espezializan-se á ra cautura de grans presas, sobre tot animals domesticos e de caza abitual. l'Onso pardo suporta l'ibierno á l'aintror de cados ó espelungas, an duermen uno sueño entretallau sines de bariazións d'a suya temperatura corporal. Ye ista epoca también cuán ras fembras libran (abiento e chinero) y enzatan ra criyanza d'os cadiellos.
