Petarruego
De Biquipedia
|
||||
|---|---|---|---|---|
 |
||||
| Nomenclatura | ||||
| Nombre común | Petarruego | |||
| Altros nombres | Arcturus | |||
| Bayer | α Bootis | |||
| Flamsteed | 16 Bootis | |||
| Altras denominazions | HD 124897, HR 5340, BD +19°2777 | |||
| Datos oserbazionals (epoca J2000) | ||||
| Constelazión | Boyatero (Boötes) | |||
| Aszensión reuta (α) | 14h 15m 39.672s | |||
| Declinazión (δ) | +19° 10' 56.688" | |||
| Magnitut aparén (V) | -0,05 (-0.30)m | |||
| Bariabilidat | 0,04m en 8,3 días | |||
| Caracteristicas astrometricas | ||||
| Distanzia dende a Tierra | 36,7 a.l. (11,26 pc) | |||
| Magnitut absoluta | -0,38m | |||
| Paralacsi | 0.08878" ± 0.00068" | |||
| Caracteristicas fesicas | ||||
| Tipo espectral | K1.5 IIIpe | |||
| Luminosidat | > 110 LS | |||
| Radio | 24,5 RS | |||
| Masa | 1–1,5 MS | |||
| Temperatura superfizial | 3.830 K | |||
| Edat | 4,6×109 años | |||
| Periodo de rotazión | - | |||
Petarruego, u tamién Arcturus (α Boo / α Boötis / Alpha Boötis), ye a estrela més luminosa d'a constelazión d'o Boyatero, e a terzer estrela més luminosa d'o zielo de nueiz, con una magnitut bisual de -0.05, dimpués de Sirio e Canopo (a cuarta si se incluye o Sol). Bistas á simple güello, Alpha Centauri parix més luminosa que Petarruego, pero en berdat ye formata per dos estrelas luminosas muito amanatas. Petarruego tamién ye a segunda estrela luminosa beyible dende latituz setentrionals e a estrela més luminosa d'o zielo d'o emisferio norde.
Petarruego ye una estrela chigán roya d'o tipo K1.5 IIIpe ("pe" = emisión peculiar), o que endica que o espectro de luz emesa per a estrela ye poco normal e plen de linias d'emisión. Encara que ye 110 begatas més luminosa que o Sol, buena parti d'a suya fuerza e d'a luz que mana ye en infrarroyo.
Contenius |
[Editar] Carauteristicas
O mobimiento de Petarruego ye mayor que o de cualsiquier altra estrela de primer magnitut, fueras d'a bezina Centauri. En istos intes se troba cuasi en o suyo punto més amanato ta o Sol e ye mobendo-se rapedamén (122 km/s) en relazión con o sistema solar. Se creye que Petarruego se desplaza en un grupo que contién altras 52 estrelas. Ye difízil determinar-ne a masa con esactitut, pero podría estar a mesma que a d'o Sol. Se piensa que Petarruego ye una estrela bielliza, muito más que no lo Sol, que probablemén se parixca á Petarruego cuan alcanze a suya fase de chigán roya.
D'alcuerdo con o satelite Hipparcos, Petarruego ye á 36.7 años luz (11.3 pársecs) d'a Tierra. Se creye que a suya superfizie oszila licheramén, feito común á las chigans royas.
[Editar] Nombres
O nombre d'a estrela en aragonés ye probablemén una denominazión compuesta per o berbo "petar" e l'adchetibo "ruego", bocable antigo que sinifica "royo", como en Puyarruego.
Una altro nombre ta ista estrela ye Arcturus u Arturo, d'o grieco Αρκτούρος "guarda d'onsos". Li'n dan ixe nombre per estar a estrela més luminosa d'a constelazión Boötes, o Boyatero (d'a cuala en ye o piet cucho), que ye a més amanata ta l'Onsa Mayor (Ursa Major) e l'Onsa Menor (Ursa Minor).
En arabe, o nombre suyo ye Haris es-sema "guarda d'o zielo". 'Aramec e Azimec son antigas barians romanizatas d'ixa denominazión arabe.
En l'astronomía china, Petarruego ye clamata ta chiaoo (en pinying: dajiao), que sinifica "cuerno gran".
[Editar] Importanzia cultural
A estrela aparix dos begatas en o Libro de Chob d'a Biblia.
