Gambia

De Uiquipedia


(En detalle)	(En detalle)

Lema nacional: {{{lema_nacional}}}

Himnu nacional: For The Gambia Our Homeland

Capital
• Población
• Coordenaes Banjul
34.828 (2003)
13°28' N 16° 36' O

Principal ciudá Serekunda

República presidencialista
Alhaji Yahya Jammeh

Independencia
• Fecha {{{fundación_feches}}}

Superficie
• Total
• % agua
Llendes
Costes Puestu 157º
11.295 km²
11.5
740 km
80 km

Población
• Total
• Densidá Puestu 144º
1.593.256 (2005)
132 hab./km²

PIB
• Total (2005)
• PIB per cápita Puestu 160º
US$ 3.017 millones
US$ 1.999

Moneda Dalasi (GMD)= 100 butut

Xentiliciu Gambianu, gambiana

Fusu horariu
• en branu CEST (UTC+0)
CEST (UTC+0)

Dominiu Internet .gm

Códigu telefónicu +220

Prefixu radiofónicu C5A-C5Z

Códigu ISO {{{códigu_ISO}}}

Miembru de: Commonwealth, UA, ONU

{{{notes}}}

La República de Gambia Ye una nación d'África occidental. Alncuentrase arodiada dafechu por Senegal, esceutu n'onde'l ríu Gambia desemboca nel Océanu Atlánticu. En 1965 Gambia llogró la so independencia del Imperiu Británicu. La so capital ye Banjul.

[editar] Historia

Gambia formó parte del Imperiu de Ghana asina como del Imperiu de Songhai. Los primeros testimonios escritos que se tienen de la rexón provienen d'unos testos de comerciantes árabes del sieglu IX y X, cuando los comerciantes árabes creyaron la ruta trenssahariana comerciando con esclavos, oru y marfil. Nel sieglu XV los portugueses heredaron esti comerciu estableciendo rutes marítimes pa comercial con el Imperiu de Mali al cualu pertenecía la zona na dómina. En 1588, el pretendiente al tronu portugués, vendió la esclusividá del comerciu nel Ríu Gambia a los ingleses, lo que foi confirmáu poles Cartes Patente de la reina Isabel I. En 1618, el Rei Xaime I d'Inglaterra concedió la esclusividá del comerciu col Ríu Gambia a la Costa d' Oru (anguaño Ghana) a una compañía británica. Ente 1651 y 1661, Gambia foi indireutamente una colonia del reinu Polaco-llituano. Foron los lletones, dependientes del reinu polaco-llituano, los primeros n'afincase na Islla James, denomada na dómina Islla Andrew fasta la conquista británica de la mesma en 1661.

Mapa del Fuerte de Gambia en la Isla James

Durante los sieglos XVII y XVIII Francia ya Inglaterra llucharon pola supremacía na rexón de Senegal y del Ríu Gambia. El Tratáu de Versalles de 1783 otorgó al Reinu Xuníu la posesión del Ríu Gambia esceutu l'enclave d'Albreda que se caltuvo baxu soberanía francesa, siendo cedíu a Inglaterra en 1857. Cuasi 3 millones d'esclavos foron unviaos dende esta rexón a les colonies n' América. En 1807 abolióse'l comerciu d'esclavos nel Imperiu Británicu intentando los británicos finar col comerciu d'esclavos en Gambia. Pa ello, creyaron el puestu millitar de Bathurst (güei Banxul) en 1816. Mentantu los años siguientes, Banxul taba sometida a la xurisdicción del gobernador xeneral británicu en Sierra Lleona. En 1888 Gambia convirtióse nuna colonia autónoma y un añu más sero pasó a ser una colonia real

Sello de 1880

El país independizóse del Reinu Xuníu en 1965. En 1970, Dawda Jawara convirtióse nel primer presidente del nuevu estáu y foi reelexíu en 1972 y 1977. Depués de la independencia, Gambia meyoró'l so desenrollu económicu gracies a la puxanza del los precios de la so principal materia d' esportación, la cacagüesa, y al desenrollu del turismu internacional. En febreru de 1982, xuntu con Senegal, Gambia formó la Confederación de Senegambia. El presidente Jawara foi derrotáu en 1994 por Yahya Jammeh, quien estableció una dictadura. Jammeh foi reelexíu en 2001 y derogó la llei que prohibía la esistencia de partíos opositores.

[editar] Gobiernu y Política

La vixente Constitución de Gambia foi aprobada, tres refréndu, el 16 de xineru de 1997, depués de qu'un güelpe d'estáu en 1994 disolviere'l Parlamentu y derogase la Constitución de 1970.

Gambiá ye una República presidencialista non democrática. El Presidente de la República ye elexíu por sufraxu universal pa un periodu de cinco años. El poder lexislativu reside na Asamblea Nacional compuesta por cuarenta y ocho miembros, de los que 43 son elexios por sufraxu universal, y cinco elixelos el Presidente de la República.

El poder executivu ta dixebráu ente'l Xefe del Estáu y el Presidente del Gobiernu, nomáu pola Asamblea ente una terna elexída pol Presidente de la República.

El poder xudicial articulase al rodiu del Tribunal Supremu que s'organiza alministrativamente según el modelu francés.

[editar] Organización político-alministrativa

Xebres alministratives: 5 xebres y 1 ciudá,

Central River (Janjanbureh)
Lower River (Mansa Konko)
North Bank (Kerewan)
Upper River (Basse)
Western (Brikama)
Banxul (Banxul) (ciudá)

[editar] Xeografía

Mapa de Gambia

Gambia asitiase na costa atlántica d'África y s'alcuentra plenamente arodiada por tarritorio de Senegal. Gambia carauterizase por ser un país perllanu onde nun se sobrepasen los 300 metros d'altitú. El país alcuentrase travesáu d'este a oeste pol ríu Gambia, el cualu da nome al país. Esti ríu ye l'exe del país y dixebralo en dos fasteres bien estremaes; les que tán al norte y les que tán al sur del mesmo.

[editar] Economía

Gambia nun tien xacimientos minerales d'importancia nin otros recursos ñaturales. La so economía basase nos productos agrícoles y la ganadería pa consumu internu del que depende'l 75% de la población.

La industria cientrase na tresformación de productos agrícoles (cacagües) y de pescáu. El turismu foi una importante fonte d'ingresos fasta'l 2000, onde se produxo un amenorgamientu. La so actividá depende fundamentalmente de les aides al desenrollu del Fondu Monetariu Internacional y les d'emerxencia de los países desendolcaos. Les espeutatives futures del Bancu Mundial, tres la condonación parcial de la deuda esterna en 2005, son positives.