Liberia

De Uiquipedia


(En detalle)	(En detalle)

Lema nacional: The love of liberty brought us here
(inglés: «L'amor pola llibertá tráxonos equí»)

Himnu nacional: All Hail, Liberia, Hail!

Capital
• Población
• Coordenaes Monrovia
550.200 (2003 est.)
6° 19' N 10° 48' O

Principal ciudá Monrovia

Idiomes oficiales

Inglés

Forma de gobiernu

Presidenta
Vicepresidente

República
Ellen Johnson-Sirleaf
Joseph Boakai

Fundación
• data Pola SAC
26 de xunetu de 1847

Superficie
• Total
• % agua
Llendes
Costes Puestu 103º
111.370 km²
13.514%
1.585 km
579 km

Población
• Total
• Densidá Puestu 128º
3.482.211 (2005 est.)
31 hab./km²

PIB
• Total (2005)
• PIB per cápita Puestu 163º
US$ 2.903 millones
US$ 900 (181º)

Moneda Dólar liberianu (L$, LRD)

Xentiliciu Liberiano, liberiana

Fusu horariu
• en branu GMT (UTC)
GMT

Dominiu Internet .lr

Códigu telefónicu +231

Prefixu radiofónicu 5LA-5MZ, 6ZA-6ZZ, A8A-A8Z, D5A-D5Z, ELA-ELZ

Códigu ISO 430 / LBR / LR

Miembru de: UA, ONU

Liberia ye un país na costa oeste d'África, xunta Sierra Leona y Costa de Marfil. Esti país vióse somorguiáu en dos guerres civiles recientes (1989-1996) y (1999-2003) que devanaron a cientos de miles de los sos ciudadanos y esfarraparon la so economía.

[editar] Hestoria

Liberia foi fondada por ex-esclavos norteamericanos a entamos del sieglu XIX, d'ehí'l so nome, esautamente'l 6 de febreru de 1820 un grupu d'ochentaiseyes inmigrantes estaunidenses negros, sofitaos pola American Colonization Society, fondaron un afincamientu no que darréu se convertirá en Liberia. Nun se reconoció como república fasta 1847. La so creyación cuntó col sofitu de dellos grupos relixosos y filantrópicos d'Estaos Xuníos y cierta cooperación del gobiernu estaunidense.

Les menacies más grandes a la sobrevivencia de Liberia como un estáu dixebráu foron la insolvencia financiero y la presión de les potencies coloniales que teníen arodiáu al país. Magar que Liberia puo conservar la so soberanía, perdió una gran parte del so territoriu, que finó anexionáu a les colonias vecines de Francia y el Reinu Xuníu.

Dende 1980 y dica l'añu 2003, Liberia tien sofríes nubmerosos güelpes d'estáu y dos devastadores guerres civiles. Barrúntase que más de 200.000 persones morrieron en dambes guerres.

[editar] Gobiernu y Política

Tres el caberu güelpe d'Estáu en 2003, un gobiernu provisional exerce'l poder executivu del país fasta que nes elleiciones del 8 de payares de 2005, Ellen Johnson-Sirleaf convirtióse na presidenta elleuta del país; la primera muyer qu'empobina un país africanu.

[editar] Organización político-alministrativa

Mapa de Liberia

Liberia dixebráse en 15 condaos:

Bomi
Bong
Gbarpolu
Grand Bassa
Grand Cape Moun
Grand Gedeh
Grand Kru
Lofa
Margibi
Maryland
Montserrado
Nimba
River Cess
River Gee
Sinoe

[editar] Xeografía

Liberia asítiase n'África occidental, na costa del Océanu Atlánticu.

El paisax liberianu carauterízase poles sos llanures costeres, que s'eleven nuna meseta y elevaciones de poco altor nel noreste del país.

El clima ye tropical: caldiu ya húmedu. Los iviernos son secos, con díes calurosos qu'esfrecen pela nueche. Los branos son húmedos y nublos, con lluvies perfuertes davezu.

[editar] Economía

La economía liberiana taba en gran midida sofitada na esportación de fierru mineral. Fasta enantes de 1990, Liberia tamién yera esportador de cauchu. La llarga guerra civil esfarrapó muncha de la infraestructura económica del país, empobinando a Liberia a una dependencia d'aída foriata. A entamos del sieglu XXI la tasa de desemplegu yera del 85%, anque de magar l'añu 2005, entamó a ceder de mena moderada. Tamién reaniciáronse les esportaciones de fierru y cauchu, anque nun volume menor al de la década de 1980. Estos seutores dan gran parte del trabayu llegal del país, anque en repitíos casos los trabayadores vénse sometíos a condiciones de trabayu insegures o permales pa la salú.

[editar] Demografía

La población de más de trés millones d'habitantes ente dieciseyes tribes natives y delles minoríes foriates. Los kpelle nel centru ya oeste de Liberia son el grupu étnicu más bayurosu. Los americo-liberianos, descendientes d'esclavos alliberaos qu'aportaron a Liberia en 1821 representen aprosimadamente'l 5% de la población. Tamién hai un númberu importante de libaneses, indios ya inmigrantes d'otros países d'África occidental que contribúin en gran midida al comerciu de Liberia. Una minoría de castra blanca (estimada en 18.000 habitantes en 1999; probatiblemente agora seyan menos) reside nel país.