Τελούγκου γλώσσα
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| తెలుగు Τελούγκου |
|
|---|---|
| Ομιλείται σε: | Ινδία |
| Oμιλητές: | 70 εκατομμύρια |
| Κατάταξη: | 18 |
| Ταξινόμηση: | Δραβιδικές γλώσσες Νοτιοκεντρικές Τελούγκου Τελούγκου |
| Kατάσταση | |
| Επίσημη γλώσσα: | Ινδία (μία από τις 23), κρατίδιο Andhra Pradesh |
| Ρυθμιστής: | κανείς |
| Κώδικες γλώσσας | |
| ISO 639-1 | te |
| ISO 639-2/Β | tel |
| ISO 639-3 | tel |
| SIL | - |
 |
|
Η γλώσσα Τελούγκου είναι μια Δραβιδική γλώσσα που ομιλείται κυρίως στη νότια Ινδία, στο κρατίδιο Andhra Pradesh, του οποίου είναι και η επίσημη γλώσσα. Αποτελεί τη Δραβιδική γλώσσα με τους περισσότερους ομιλητές (συμπεριλαμβανομένων και των ομιλητών που δεν την έχουν μητρική γλώσσα), τη δεύτερη πιο διαδεδομένη γλώσσα στην Ινδία μετά τη Χίντι και μια από τις 23 επίσημες γλώσσες της Ινδίας. Επιπλέον ομιλείται και από Ινδούς της διασποράς στις ΗΠΑ, στη Μαλαισία, στον Μαυρίκιο, στη Νότια Αφρική, στα νησιά Φίτζι και στη Μεγάλη Βρετανία. Αποκαλείται και «Ιταλικά της Ανατολής», επειδή ακούγεται σαν να λήγει κάθε λέξη σε φωνήεν.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ιστορία
Η Τελούγκου προέρχεται από την Πρωτο-Δραβιδική γλώσσα, αλλά περιέχει και στοιχεία των Ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Διαχωρίστηκε από την Πρωτο-Δραβιδική μεταξύ 1500 και 1000 π.Χ.. Ανήκει στη νοτιοκεντρική Δραβιδική υποοικογένεια, τα μέλη της οποίας προήλθαν από την Πρωτο-Δραβιδική που ομιλούνταν στο κεντρικό τμήμα του οροπεδίου του Ντεκκάν. Άλλες γλώσσες της νοτιοκεντρικής υποοικογένειας είναι οι Gondi, Konda, Kui και Kuvi, οι οποίες και είναι οι πλησιέστερες γλωσσολογικά στην Τελούγκου.
Η ιστορία της Τελούγκου διαιρείται σε πέντε περιόδους:
[Επεξεργασία] 200 π.Χ. – 500 μ.Χ.
Μια επιγραφή του 2ου αι. π.Χ. γραμμένη στο σύστημα γραφής Μπράχμι αποκαλύπτει την ηλικία της γλώσσας. Επίσης έχουν βρεθεί σανσκριτικές επιγραφές με ονόματα ανθρώπων και τοπωνύμια στην Τελούγκου. Από τις επιγραφές αυτές γνωρίζουμε ότι η Τελούγκου ήταν η γλώσσα του λαού, ενώ οι ηγεμόνες της δυναστείς των Σαταβαχάνα μιλούσαν την πρακριτική γλώσσα. Λέξεις στην Τελούγκου απαντούν και στην ποιητική ανθολογία (Gathasaptashathi) του βασιλιά της δυναστείς των Σαταβαχάνα Χάλα του πρώτου προ Χριστού αιώνα. Φαίνεται ότι οι ομιλητές της Τελούγκου ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής μεταξύ των ποταμών Κρίσνα και Γκονταβάρι.
[Επεξεργασία] 500 – 1100
Η πρώτη επιγραφή εξ ολοκλήρου σε Τελούγκου σηματοδοτεί τη δεύτερη φάση της ιστορίας της γλώσσας. Χρονολογείται από το 575, βρέθηκε στην πόλη Καντάπα (Kadapa ή Cuddapah) στο νότιο κεντρικό τμήμα του κρατιδίου Andhra Pradesh και αποδίδεται στη δυναστεία των Τσόλα, που κυριάρχησαν στη νότια Ινδία από τα πρώτα μετά Χριστόν χρόνια ως τον 13ο αι. Οι ηγεμόνες Τσόλα έθεσαν τέλος στην παράδοοση να χρησιμοποιούν τη Σανσκριτική και εισήγαγαν την παράδοση της χρήσης της τοπικής γλώσσας στα βασιλικά διατάγματα. Επιγραφές στην Τελούγκου από τα επόμενα 50 χρόνια βρέθηκαν και στις γειτονικές περιοχές. Η πρώτη επιγραφή από τις παράκτιες περιοχές χρονολογείται από το 633. Περί την ίδια περίοδο οι ηγεμόνες της περιοχής Telangana στο βορειοδυτικό τμήμα του σημερινού κρατιδίου Andhra Pradesh άρχισαν και αυτοί να χρησιμοποιούν την Τελούγκου στις επιγραφές. Την περίοδο αυτή η Τελούγκου δέχθηκε επιρροές από τη Σανσκριτική, ενώ ταυτόχρονα έχουμε και την αυγή της Τελούγκου λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία μαρτυρείται σε επιγραφές από τις αυλές των ηγεμόνων, ενώ αργότερα, το 1022, ο ποιητής Nannayya μεταφράζει και το μεγάλο ινδικό έπος Μαχαμπαράτα των 74.000 στίχων από τα Σανσκριτικά στην Τελούγκου. Την εποχή αυτήν η λόγια γλώσσα των λογοτεχνικών κειμένων διαφέρει από την απλή γλώσσα του λαού, ενώ ο προφορικός λόγος υφίσταται ταυτόχρονα και φωνητικές μεταβολές.
[Επεξεργασία] 1100-1400
Η τρίτη περίοδος χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη εκλέπτυνση και επιτήδευση της λογοτεχνικής γλώσσας. Ο ποιητής Thikkana, ο οποίος συνέχισε το ημιτελές έργο του Nannayya της μετάφρασης του έπους Μαχαμπαράτα στην Τελούγκου, απαγορεύει τη χρήση λέξεων του προφορικού λόγου στα λογοτεχνικά έργα. Την ίδια περίοδο η περιοχή Telangana στα βοριεοδυτικά πέφτει στα χέρια μουσουλμάνων ηγεμόνων.
[Επεξεργασία] 1400 – 1900
Κατά την τέταρτη περίοδο η Τελούγκου υπέστη σημαντικές μεταβολές κατά την εξέλιξή της στη σύγχρονη γλώσσα. Το βόρειο τμήμα παραμένει υπό μουσουλμανική κυριαρχία, γεγονός που έχει επίδραση και στη γλώσσα, ενώ αντίθετα στο νότιο τμήμα κυριαρχεί μεταξύ 1336 και 1600 η δυναστεία των Ινδουιστών Vijayanagara, γνωστών για την αγάπη τους για τα γράμματα και τις τέχνες. Η Τελούγκου λογοεχνία φτάνει στο απόγειό της κατά τον 16ο αι. Η επέκταση των μουσουλμάνων ηγεμόνων προς νότον κατά τον 17ο αι., πλέον υπό την δυναστεία των Μογκούλ, φέρνει αραβικές και περσικές επιρροές στη γλώσσα, οι οποίες μαρτυρούνται ιδιαίτερα στα κείμενα του 19ου αι.
[Επεξεργασία] 1900 – σήμερα
Κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αι. η βρετανική κυριαρχία στην περιοχή επηρεάζει τόσο τη γλώσσα όσο και τη λογοτεχνία, ιδιαίτερα κοντά στην πόλη Μαντράς, που ήταν το κυριώτερο διοικητικό κέντρο των Βρετανών στην νότια Ινδία. Στη λογοτεχνία εμφανίζονται σύγχρονες τάσεις παράλληλα με τις παραδοσιακές. Από τη δεκαετία του 1940 κι έπειτα με τη διάδοση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και της σχολικής εκπαίδευσης η λόγια μορφή της Τελούγκου διαδίδεται όλο και περισσότερο και τελικά καθιερώνεται
[Επεξεργασία] Γεωγραφική εξάπλωση και επίσημο καθεστώς
Η Τελούγκου ομιλείται κυρίως στο κρατίδιο Andhra Pradesh και λιγότερο στα όμορα κρατίδια της νότιας Ινδίας. Επιπλέον ομιλείται και από Ινδούς της διασποράς στις ΗΠΑ, στη Μαλαισία, στον Μαυρίκιο, στη ΝότιαΑφρική, στα νησιά Φίτζι, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στη Μεγάλη Βρετανία.
Είναι η επίσημη γλώσσα του κρατιδίου Andhra Pradesh, του οποίου τα σύνορα χαράχτηκαν το 1953 με γλωσσικά κριτήρια, και μια από τις 23 επίσημες γλώσσες της Ινδίας
[Επεξεργασία] Διάλεκτοι
Η Τελούγκου, όπως και όλες οι γλώσσες της Ινδίας, έχει μια σειρά από διαλέκτους:
|
|
|
|
[Επεξεργασία] Χαρακτηριστικά
Η Τελούγκου είναι συγκολλητική γλώσσα, όπως η Τουρκική, χρησιμοποιεί δηλαδή πολλαπλά ασυγχώνευτα επιθήματα για να δείξει πτώση, γένος, κίνηση κλπ. Επίσης χαρακτηρίζεται από φωνηεντική αρμονία: τα φωνήεντα των επιθημάτων προσαρμόζονται στο φωνήεν της συλλαβής που προηγείται. Επειδή όλες οι αυθεντικές λέξεις της Τελούγκου λήγουν σε φωνήεν, οι Άγγλοι τον 19ο αι. την αποκαλούσαν «Ιταλική της Ανατολής».
Έχει δύο γένη, αρσενικό και μη αρσενικό. Το θηλυκό ανήκει στον ενικό στο μη αρσενικό γένος, αλλά στον πληθυντικό στο αρσενικό.
Το λεξιλόγιο περιέχει κατ’ αρχήν λέξεις δραβιδικής καταγωγής, αλλά έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τα Σανσκριτικά. Στη βορειοδυτική περιοχή Telangana υπάρχουν και επιπλέον επιρροές από την Αραβική και την Περσική, λόγω της κυριαρχίας των μουσουλμάνων ηγεμόνων. Η επίσημη Τελούγκου, που διδάσκεται σήμερα στα σχολεία, έχει ακόμη διαφορές από την προφορική γλώσσα και πολλές περισσότερες επιρροές από τη Σανσκριτική. Επίσης εμφανής είναι και η επιρροή της Αγγλικής.
[Επεξεργασία] Γραφή Τελούγκου
Η Τελούγκου έχει δικό της σύστημα γραφής, που κατάγεται από το σύστημα γραφής Μπράχμι και ομοιάζει με τη γραφή Κανάντα. Γράφεται από τα αριστερά προς τα δεξιά και είναι συλλαβική: οι περισσότεροι χαρακτήρες αντιστοιχούν σε μια συλλαβή. Αποτελείται από 41 σύμβολα συμφώνων, 16 σύμβολα φωνηέντων και 3 «μεταβολείς φωνηέντων». Τα σύμβολα των φωνηέντων διαφέρουν, ανάλογα αν παριστούν το φωνήεν ως τμήμα συλλαβής ή ανεξάρτητα (στην αρχή της λέξης ή ως χωριστή συλλαβή).
[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις
- Το άρθρο αυτό αποτελεί μετάφραση του αντίστοχου άρθρου της αγγλικής Wikipedia
