Komuna fazano
El Vikipedio
| Komuna fazano | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||||||||||
| Biologia klasado | |||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
| Binoma nomo / Trinoma nomo / ktp. | |||||||||||||||||||||
| Phasianus colchicus |
Fazano aŭ Komuna fazano (Phasianus colchicus), estas birdo de la fazana familio de Fazanedoj, de la ordo Kokoformaj.
Enhavo |
[redaktu] Aspekto
Plenkreskuloj masklaj estas 60 ĝis 90 cm longaj kaj havas longan voston tiom kiom la korpo. Ili montras brunoranĝan plumaron kaj nigrajn kaj blankajn marketojn inter ili tre diferencigan kolumon ĉe Phasianus colchicus torquatus, tio estas koluma fazano, subspeco malsimila de Phasianus colchicus colchicus, kiu apenaŭ havas tiun blankan kolumon. Tamen tiujn kolorajn diferencojn okazigas la fakto, ke temas pri speco tradicie bredita kaj miksigita laŭ malsimilaj rasoj aŭ subspecoj.
La kapo kaj kolo estas verdaj (kun purpura brilo) kaj flanke estas ruĝegaj vizaĝaj flikaĵoj.
[redaktu] Vivo
Maskloj estas poligamiaj, ili kuniĝas kun pli ol unu ino. Ili ofte estas akompanataj de haremoj de kelkaj inoj kiel kokoj kun kelkaj kokinoj. Fakte temas pri kokeca speco kun ties kutimoj, ekzemple manĝi grenon aŭ insektetojn per grundogratado.
Inoj ne estas tiom elstaraj kaj memmontremaj. Ties bruna punktita plumaro estas pli malbunta, kiel tiuj de perdrikinoj.
Ili vivas en arbaro aŭ arbustaro (cerealaj kamparoj), kie manĝas surplanke grejnojn, foliaron kaj senvertebrulojn, sed dormas nokte enarbe.
[redaktu] Bredado
Ili nestas surplanke inter herbo aŭ sekaj folioj. La inoj demetas ĉirkaŭ 10 ovojn dum du printempaj semajnoj. La kovado longdaŭras 23 tagojn. La idaro restas kelkajn semajnojn ĉe patrino, sed ili kreskas rapide kaj ŝajnas plenkreskuloj kiam estas 15semajnaĝaj. Vere ili jam estas sekse plenkreskaj antaŭ unu jaro; temas pri la ununura speco en la familio kie tio okazas.
[redaktu] Historio kaj distribuado
La fazanoj devenas de subkaŭkazia Azio kaj malnovaj grekoj jam konis ilin. Eble por tiuj grekoj, temas pri la fama feniksa birdo. Ankaŭ malnovaj ĉinoj jam konis ilin en sia arto kaj tradicioj. Antaŭ la mezepoko jam ekzistis la senkoluma raso en la tuta Eŭropo. En Britio estis jam en la 10-a jarcento, sed malaperis antaŭ la 17a; poste oni enkondukis ilin denove je 1830. En Usono oni venigis la koluman rason el Ĉinio je la fino de la 18-a jarcento kaj dum la 19-a disvastiĝis tra la tuta lando kaj pasis en Eŭropo kie intervastiĝis kun la alia subspeco.
Hodiaŭ vivas en tutmonda zono tra Usono kaj el okcidenta Eŭropo ĝis orienta Azio.
[redaktu] Porĉasa speco
Tradicie tiu birdo estis ĉasita eble pro sia bunteco plie ol pro sia bongusto. Pro tio oni ankaŭ bredis ilin en farmoj, spite ilia sovaĝeco. Tiele nur en Britio estas 35 milionoj kaj en Usono 10 milionoj. Poste oni vendas ilin por ĉasado aŭ kiel manĝaĵon.
Al tiuj vendotaj por specifa ĉasadokazo foje oni fortranĉas ties bekpintojn por ke ili ne povu pretervivi se skapi la ĉasadon; tiele ĉasistoj devas pliajn aĉeti. Jen tute nehoma kaj maldeca konduto profitdona.
[redaktu] Proverbo:
- Ore belas la fazano, blue belas genciano.
