Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions Bilbo Handia - Wikipedia, entziklopedia askea.

Bilbo Handia

Wikipedia(e)tik

Satelite irudia
Satelite irudia

Bilbo Handia Bizkaiko hiriburuak berak, Nerbioi ibaiaren Eskumaldeak eta Ezkerraldeak osatzen dute. Orotan, 900.000 biztanle inguru bizi dira eskualde honetan.

Iparraldean Bizkaiko Golkoa du, mendebalean Meatzaldea, ekialdean Uribe-Kosta eta Txorierri, eta hegoaldean Enkarterri eta Nerbioi Ibarra.

Bilbo Handiaren iparraldearen panorama
Bilbo Handiaren iparraldearen panorama

Eduki-taula

[aldatu] Historia

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Bilboko historia

[aldatu] Garapen urteak

XIX. mende eta XX. mendeetako garapen industrial handiaren ondorioz, gaur egun Bilbo Handia izenez ezagutzen den eskualdearen garapena gertatu zen. Industria, zerbitzu eta etxebizitza ugari eraiki ziren. Erdi Aroan sorturiko hiribildu askok horrela, aurretik ezagutu gabeko hazkundea bizi izan zuten.

Antzina Portugalete eta Bilbo izan baziren eskualdeko hiririk garrantzitsuenak, aipaturiko mende hauetan zehar, beste herri txiki askoren biztanleria izugarri hazi zen. Bilbo Handiaren kontzeptua beraz, industrializazioaren agerpenarekin bat doa. Bilboren hazkunde handia zela eta, bere inguruko elizateen anexioak bultzatu ziren, Abandoko Elizatearena XIX. mendearen amaieran, eta Deustuko Elizatea eta Begoñako errepublikarena XX. mendearen hasieran. Horixe izan zen lehenengo "Bilbo Handia", lehen anexioekin batera lortu zena.

Berez "Bilbo Handia" eskualdearen agerpena frankismo garaian gertatu zen. Garai hartako agintaritzak, Bizkaiko probintzia hobeto egituratzeko asmoarekin, hainbat udalerriren arteko anexioak bultzatu zituen. Anexio hauek, anexionaturiko udalerrien iritzia kontutan hartu gabe egiten ziren, eta horrek kontrako iritzi asko sortu zituen, (1980ko hamarkadako desanexio prozesuaren arrazoietako bat izan zirelarik).

Bilboren "beharrizanak" asetzeko Erandio, Sondika, Loiu, Lezama, Derio eta Zamudio anexionatu zituen 1940 eta 1966 urteen artean. Aurretik ezagutu gabeko hazkunde industrialak, milaka etorkinen etorrera ekarri zuen, eta biztanleri berri guzti horren etxebizitza beharrizanak asetzeko balioko zuten anexio hauek. Dena den, Bilbok baliabide urriak zituen garai hartan, eta ondorengo hamarkadako krisialdi ekonomikoak, anexionaturiko herriek jasatzen zuten utzikeria areagotu egin zuen.

[aldatu] Desanexioak eta gaur egungo egoera

Utzikeria horrek 1983. urteko desanexio oldea ekarri zuen. Urte hartan, 1940tik aurrera anexionaturiko udalerri guztien independentzia ekarri zuen. Gaur egun, Bilbo gune metropolitarraren erdigunea izaten jarraitzen du, inguruko herrietako biztanleak erakartzen dituena. Inguruko udalerrien egoera asko hobetu da garapenkeriaren urteetatik, eta gaur egun ez da bizi 1960ko hamarkadako utzikeria eta zerbitzuen falta bezalakorik.

Inguruko herriekin lotune administratiborik ez dagoen arren, Bilbo eta gune metropolitarrak bat bezala aritzen dira arlo askotan. Esaterako, garrai publikoa sustatzeko Bizkaiko Garraio Partzuergoak gune metropolitarreko garraio guztien harteko elkarlana bultzatu du azken hamarkadetan. Horrek, metropoliko bizilagunek garraio beharrizanak hobetu ditu. Etorkizunari begira, gero eta handiagoa izango da udalerri ezberdinen arteko elkarlana.

[aldatu] Udalerriak

Bilbo Handia osatzen duten udalerriak zehazterakoan, definizio ezberdinak erabiltzen dira. Bizkaiko foru aldundiak emaniko definizioaren arabera, gune metropolitarra edo Bilbo Handia Muskizetik Galdakaora eta Zeberiotik Lemoizera hedatzen da. Bizkaiko Foru Aldundiaren Bilbo Handirako Lurralde Zati Egitasmoak udalerri horiek biltzen ditu.

Bilboko Metropoli Area (35 udal)

Udala
Azalera
Biztanleria
Dentsitatea
Zierbena 18.0 km² 9,503 527.9 /km²
Alonsotegi 16,0 km² 2.745 171,6 /km²
Arrankudiaga 20,8 km² 4.018 193,2 /km²
Arrigorriaga 22,8 km² 12.000 341 /km²
Barakaldo 24,3 km² 95.260 3.920,2 /km²
Barrika 7,8 km² 1.337 171,4 /km²
Basauri 7,2 km² 44.052 6.118,3 /km²
Berango 8,8 km² 5.904 670,9 /km²
Bilbo 41,3 km² 353.173 8.551,4 /km²
Derio 7,4 km² 5.030 679,7 /km²
Etxebarri 3,3 km² 7.707 2,335.5 /km²
Erandio 18,7 km² 23.338 1.296,6 /km²
Galdakao 31,7 km² 29.594 933,6 /km²
Gorliz 10,2 km² 4.882 478,6 /km²
Getxo 11,9 km² 82.687 6.948,5 /km²
Larrabetzu 21,5 km² 1.647 76,6 /km²
Leioa 8,5 km² 28.858 3.395,1 /km²
Lemoiz 14,3 km² 925 64,7 /km²
Lezama 16,5 km² 2.287 138,6 /km²
Loiu 15,3 km² 2.205 144,1 /km²
Muskiz 20,8 km² 6.682 321,3 /km²
Ortuella 7,7 km² 8.554 1.110,9 /km²
Plentzia 6,3 km² 3.949 626,8 /km²
Portugalete 3,2 km² 49.788 15.558,8 /km²
Santurtzi 7,2 km² 47.155 6.549,3 /km²
Sestao 3,5 km² 30.350 8.671,4 /km²
Sondika 6,3 km² 4.300 682,5 /km²
Sopela 8,4 km² 11.469 1.365,4 /km²
Ugao-Miraballes 5,2 km² 4.060 780,8 /km²
Urduliz 7,8 km² 3.241 415,5 /km²
Trapagaran 13,1 km² 12.580 960,3 /km²
Zamudio 18,1 km² 3.176 175,5 /km²
Zaratamo 10,0 km² 1.624 162,4 /km²
Zeberio 47,1 km² 1.027 21,8 /km²
Total 494,7 km² 906.390 1.832,2 /km²

[aldatu] Kultura

[aldatu] Aretoak

[aldatu] Idazleak

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Bilbo Handiko idazleak

[aldatu] Musikariak

[aldatu] Inguru naturala

[aldatu] Itsasadarra

Bilboko itsasadarra eskualdearen ardatz naturala dugu, hiriburuan hasi (Abusu auzoan) eta Abran amaitu, Kantauri itsasoan.

Azken urteotan ingurua biziberritzen dabiltza, eta gaur egun bertan bizi den fauna gero eta ugariagoa da.

[aldatu] Mendiak

  • Pagasarri (673 m).
  • Ganguren (474 m).
  • Serantes (451 m).
  • Arnotegi (426 m).
  • Malmasin (362 m).

[aldatu] Ikus, gainera

[aldatu] Kanpo loturak


Beste hizkuntzak
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu