Juan Sebastian Elkano
Wikipedia(e)tik
- Artikulu hau marinelari buruzkoa da, esanahi ezberdinentzako ikus Elkano (Eguesibar)
Juan Sebastian Elkano (1480-1526) euskal esploratzailea izan zen, Getarian (Gipuzkoa) jaioa. Munduari bira osoa eman zion lehenbiziko espedizioan parte hartu eta azkenengo partea berak gidatu zuen. 1519. urtean Sevillatik irten eta 1522an berriro Sanlucar de Barrameda herrira ailegatu zen Victoria Ontzia, beste 17 marinel bizirekin bakarrik.
Eduki-taula |
[aldatu] Biografia
Gaztetan arrantzale izan zen. Magallanes esploratzaile portugaldarrak prestatutako espedizioan parte hartu zuen 23 urterekin, portugaldarrek erabiltzen ez zuten ibilbide berri bat egitea helburu zutelarik. 1519ko abuztuaren 10ean Sanlucar de Barramedatik (Sevilla) irten zen espedizioa. Concepción untziko kapitain zela, Atlantiar Ozeanotik Ozeano Barera heldu ziren, gaur egun Magallanes itsasartea deritzona aurkitu eta igaroz. Filipinetara iristerakoan bost ontzietatik bi besterik ez zitzaizkien geratzen eta espedizioko kide asko gaixotasunen ondorioz hil ziren. Macta irlako erasoan Magallanes hilik suertatu zen eta Elkanok Victoria ontziko eta espedizio osoko agintea hartu zuen. Moluka uharteetara iritsi eta ontzi bat bertan deseginda geratu arren, bestea espeziez kargatu eta itzulera antolatu zuten.
Hiru urte behar izan zituzten Sanlucar de Barramedara itzultzeko baina azkenean, eta irten ziren 265 gizonetatik 18 bakarrik itzuliz, 1522ko ekainaren 6an bueltatu ziren. Karlos V.a erregeak Elkano Valladoliden hartu zuen eta bere armarrian munduaren irudi bat ezartzeko baimena eman zion honako esaldi hau ipiniz: "primus circumdedisti me" ("zuk inguratu ninduzun lehena"). Handik hiru urtera beste bidaia batean abiatu eta bertan hil zen. Gorpua kareletik behera itsasora bota zuten.
[aldatu] Bizirik iraun zutenak
| Hamazortzi gizon hauek itzuli ziren Sanlucar de Barramedara Victorian 1522an | |
| Izena | Kargua |
| Juan Sebastian Elkano, Getaria (Gipuzkoa) | Kapitaina |
| Francisco Albo, Axila | Pilotua |
| Mikel Rodaskoa, (Grezia) | Pilotua |
| Juan Akurio, Bermeo | Pilotua |
| Antonio Lombardo (Pigafetta), Vicenza (Italia) | Ordezkoa |
| Martin de Yudícibus, Genova (Italia) | Merinoa |
| Hernando de Bustamante, Alcantara (Espainia) | Marinela eta bizargina |
| Nicolás el Griego, Napoli (Italia) | Marinela |
| Miguel Sánchez, Rodas | Marinela |
| Antonio Hernández Colmenero, Huelva (Espainia) | Marinela |
| Francisco Rodrigues, Sevilla (Espainia) | Marinela |
| Juan Rodríguez, Huelva (Espainia) | Marinela |
| Diego Carmena (Espainia) | Marinela |
| Hans Akisgranekoa(Alemania) | Kanoilaria |
| Juan Arratia, Bilbo | Itsasmutila |
| Vasco Gómez Gallego, Baiona (Espainia) | Itsasmutila |
| Juan de Santandrés, Cueto (Kuba) | Itsasmutila |
| Juan Zubileta, Barakaldo (Bizkaia) | Morroia |
[aldatu] Itsasontziak
Espedizioko itsasontziak, 1519 urtea
| Itsasontzia | Pisua (tonatan) | Tripulazioa |
| Trinidad | 110 | 55 |
| San Antonio | 120 | 60 |
| Concepción | 90 | 45 |
| Victoria | 85 | 42 |
| Santiago | 75 | 32 |
| Guztira: 234 |
[aldatu] Ikus, gainera
- Esploratzaileen zerrenda
