انقلاب فرانسه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
انقلاب فرانسه نام دوره‌ای تاریخی در فرانسه بود.
در خلال این دوره جمهوری‌خواهی جانشین حکومت سلطنت مطلقه در فرانسه شد و بخش فرانسوی مذهب کاتولیک رومی ناچار به پذیرفتن اصلاحات گسترده و ریشه‌ای شد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] پیش‌زمینه
در چهاردهم ژوئیهٔ ۱۷۸۹ (میلادی)، جماعتی از گرسنگان به زندان «باستیل» در پاریس، حمله کردند. فقرای پاریس که سان کولوت نامیده می‌شدند، از سیاستهای لویی شانزدهم، پادشاه فرانسه، به خشم آمده بودند. لویی که با بحران مالی شدیدی دست به گریبان بود، از مجلس طبقات عمومی در خواست کرد تا مالیاتها را افزایش دهد. این امر، موجب بروز انقلاب فرانسه گردید و به مدت ۱۰ سال این کشور دچار هرج و مرج شد. لویی شانزدهم در سال ۱۷۹۲ اعدام شد و سرانجام، در سال ۱۷۹۹، هنگامی که ژنرال ناپلئون بناپارت به قدرت رسید، انقلاب پایان پذیرفت.
[ویرایش] گاهشمار انقلاب
مه ۱۷۸۹ میلادی
پادشاه فرانسه، لوئی شانزدهم، همه اعضای مجلس را فرامی خواند و از آنها می‌خواهد تا مالیاتها را افزایش دهند.
ژوئن ۱۷۸۹
اعضای مجلس سوم در زمین تنیس قصر پادشاه در ورسای تحصن می‌کنند و قسم یاد می‌کنند تا تغییر شیوه اداره فرانسه، با یکدیگر متحد باقی بمانند. آنها خود را به عنوان مجمع ملی اعلام می‌نمایند.
۱۴ ژوئیه ۱۷۸۹
پاریسی‌های خشمگین با شنیدن اینکه سربازان پادشاه در راه هستند، ۳۰٬۰۰۰ تفنگ سرپر را از اسلحه‌خانه سلطنتی می‌دزدند. سپس آنها به زندان باستیل هجوم می آورند. نبرد آغاز می‌گردد، اما زندان به دست مردم افتاده و قیام سراسر فرانسه را در بر می‌گیرد.
۲۷ اوت ۱۷۸۹
مجمع ملی، بیانیه حقوق بشر و شهروندان را تصویب می‌کند. بر طبق این بیانیه، آزادی، یک حق طبیعی محسوب و تساوی تمام شهروندان در برابر قانون تضمین می‌گردد.
اکتبر ۱۷۸۹
کمبود مواد غذائی و شورشها ادامه می‌یابند. در پنجم اکتبر جمعیتی از مردم که اکثر آنها را زنان تشکیل می‌دادند از پاریس به سمت قصر پادشاه در ورسای، راهپیمایی و تقاضای نان می‌کنند. آنها اعضای خانواده سلطنتی را به‌عنوان اسیر با خود به پاریس می‌برند.
ژوئن ۱۷۹۰
اشراف، حقوق مربوط به القاب موروثی را از دست می‌دهند. کلیسا و اشراف، دارایی خود را مدیون این القاب هستند.
ژوئن ۱۷۹۱
پادشاه و خانواده‌اش سعی در فرار از فرانسه دارند، اما دستگیر شده و به فرانسه رجعت داده می‌شوند. هزاران تن از اشراف‌زادگان، کشیشها و افسران ارتش که مخالف انقلاب هستند، فرانسه را ترک می‌گویند.
آوریل ۱۷۹۲
فرانسه علیه اتریش و پروس که برای حمایت از پادشاه فرانسه، نقشه حمله به فرانسه را داشتند، اعلان جنگ می‌کند. این آغاز جنگهای انقلابی علیه نیروهای مشترک اتریش، پروس، انگلستان و اسپانیا است. آنها تا سال ۱۸۰۲ به مبارزه خود ادامه می‌دهند.
اوت ۱۷۹۲
رژیم پادشاهی و قانون اساسی ۱۷۹۱ در قیامی جدید بر انداخته می‌شوند. سیاسیون افراطی، کنترل دولت انقلابی را در دست می‌گیرند.
سپتامبر ۱۷۹۲
انتخابات بر پا می‌گردد. برای اولین بار در تاریخ فرانسه، هر فرانسوی از حق رای برخوردار است. رژیم پادشاهی از میان می‌رود و در فرانسه یک جمهوری و دولت مردمی اعلام می‌گردد. از این پس، حتی پادشاه لوئی شانزدهم نیز یک شهروند خوانده می‌شود. شروع تقویم انقلابی از ۲۲ سپتامبر است.
ژانویه ۱۷۹۳
در یازدهم ژانویه لوئی شانزدهم به جرم خیانت و شرکت در توطئه با قدرتهای خارجی گناهکار شناخته شده و ۱۰ روز بعد اعدام می‌گردد.
۲ ژوئن ۱۷۹۳
ژاکوبن‌ها، گروهی انقلابی افراطی به رهبری ماکسیمیلین روبسپیر، قدرت را در دست می‌گیرند. دوره وحشت آغاز می‌گردد.
۱۶ اکتبر ۱۷۹۳
همسر لوئی شانزدهم، ماری آنتوانت، اعدام می‌گردد.
۲۸ ژوئیه ۱۷۹۴
با اعدام روبسپیر و ۲۱ تن از یارانش دوره وحشت پایان می‌پذیرد.
۱۷۹۵
قرار داد صلح با پروس و هلند و چند ماه بعد با اسپانیا به امضاء می‌رسد. یک دولت جدید به نام «دیرکتوار» (هیت مدیره) تشکیل می‌یابد. این دولت چندان موفق نیست و نارضایتی به وجود می‌آید.
۱۷۹۹
ناپلئون بناپارت، یک ژنرال ارتش انقلابی، قدرت را در دست می‌گیرد. دولت «راهنما» به ناچار کناره گیری می‌کند. ناپلئون بسرعت امنیت را برقرار می‌سازد و خود را اولین کنسول می‌خواند.
۱۸۰۲
ناپلئون به عنوان کنسول اول، مادام العمر انتخاب می‌گردد.
۲۸ مه ۱۸۰۴
ناپلئون خود را امپراتور فرانسه نموده و همسرش ژوزفین امپراتریس می‌گردد. زمانی فرانسه قدرتمندترین کشور اروپا بود. اما از اواخر قرن هجدهم، نظام حکومتی فرانسه، دچار بی کفایتی شده؛ دولت اغلب، کمبود پول داشت.
مرگ لوئی شانزدهم
در ۲۱ ژانویه ۱۷۹۳ یک کشیش شاهد اعدام لوئی شانزدهم، پادشاه فرانسه، در ملاء عام بود.
[ویرایش] مالیاتهای سنگین
رعایا و مزرعه داران تنگدست می‌بایست مالیتهای سنگینی پرداخت می‌کردند و کارگرانی که در شهرها زندگی می‌کردند نیز همانند آنان در فقر و فلاکت می‌زیستند. اشراف زادگان وکشیشان مالیات اندکی پرداخت کرده و اغلب یا کار نمی‌کردند و یا بسیار کم کار می‌کردند. در سال ۱۷۸۸ افزایش قیمت مواد غذایی بر اثر برداشت اندک محصولات کشاورزی، بسیاری از مردم فقیر را ناتوان از پرداخت مالیاتهایشان نموده بود.
سان کولوت
مردم بی چیز پاریس سان کولوت (بدون کولوتها) خوانده می‌شدند، زیرا آنها بجای کولوت (شلوارهایی که تا بالای زانو بودند) که در آن زمان بین فرانسویان ثروتمند مد بود، از شلوارهای عادی استفاده می‌کردند.
[ویرایش] الهام گرفتن از مردم آمریکا
وقایع این دوران خصوصا انقلاب آمریکا، مردم فرانسه را به تفکر در مورد شیوه اداره کشور خودشان واداشت. بسیاری از مردم خواستار آزادی بیشتر از حکومت مطلقه پادشاه بودند.
- مجلس طبقات عمومی
این مجلس قدیمی فرانسه برای اولین بار در طول ۱۷۵ سال، در سال ۱۷۸۹ تشکیل شد. اعضای مجلس از سه گروه که به عنوان نمایندگان تمام فرانسه بودند، تشکیل شده بود. گروه اول کلیسا و گروه دوم اشراف بودند و بقیه مردم فرانسه به گروه سوم تعلیق داشتند. آنها دارای هیچگونه حق قانونی نبودند و برخلاف گروههای دیگر نمی‌توانستند از پرداخت مالیات خودداری کنند.
- مجمع ملی
در سال ۱۷۸۹، مواد غذائی بسیار کمیاب و قیمتها بسیار بالا بود. و دولت تقریباً ورشکست شده بود. وقتیکه لوئی شانزدهم (۹۳ – ۱۷۵۴) در ماه مه، اعضای مجلس را برای ریشه یابی مشکلات کشور فرا خواند، دیگر بسیار دیر شده بود. بسیاری از نمایندگان مجلس سوم (مردم عادی) شکیبائی خود را از دست داده بودند. آنها از خواسته لوئی برای افزایش مالیاتها اطاعت نکرده و خود را یک مجمع ملی اعلام نمودند.
- هجوم به باستیل
در ۱۴ ژوئیه ۱۷۸۹ ساکنان خشمگین پاریس، از ترس حمله سربازان پادشاه بسوی زندان باستیل هجوم بردند. این شورش منجر به شکل گیری قیامی در سرتاسر فرانسه به نام «ترس عظیم» شد. در ماه آینده، مجمع ملی، بیانیه حقوق بشر و اتباع را که مشخص کننده حقوق طبیعی تمام شهروندان را پذیرفت و همچنین خواستار سطح عادلانه مالیات شد.
- لوئی می‌گریزد
در ژوئن ۱۷۹۱ لوئی شانزدهم به همراه همسرش ماری آنتوانت (۹۳- ۱۷۵۵) و فرزندانشان سعی در فرار از فرانسه داشتند. آنها در شهر وارن دستگیر، و به پاریس بازگردانده شدند. این شب که موسوم به «شب وارن» است، تبدیل به نقطه عطفی در انقلاب شد. لوئی حمایت بسیاری از مردمی را که تا آن زمان به او وفادار بودند از دست داد. در آوریل آینده دولت انقلابی علیه اتریش و پروس اعلان جنگ داد.
- نظام پادشاهی از بین می‌رود.
بعد از قیام اوت ۱۷۹۲ و انتخابات ماه بعد، مجلس جدید پر از سر سخت‌ترین دشمنان لوئی شد. لوئی به اتفاق همسرش و فرزندانش به زندان افکنده شد و در ۲۱ سپتامبر مجلس رای به انحلال پادشاهی داد. پادشاه متهم به خیانت شد و در ۲۱ ژانویه ۱۷۹۳ اعدام گشت.
- دوره وحشت
طولی نکشید که شورشهای بزرگی علیه انقلاب در بخش‌های مختلف فرانسه آغاز شد. انقلابیون افراطی موسوم به ژاکوبین‌ها به رهبری ماکسیمیلین روبسپیر (۹۴- ۱۷۵۸) قدرت را در دست گرفتند. افراطیون با دستگیری تمام دشمنان انقلاب، سعی در کنترل اوضاع داشتند. «دوره وحشت» آغاز گشت و مردم فرانسه در وحشت از دست دادن جان خود زندگی می‌کردند.
- پایان وحشت
در بسیاری از جهات، پایان دوره وحشت در ژوئیه ۱۷۹۴، پایان انقلاب نیز محسوب می‌شد. یک دولت ضعیف موسوم به «راهنما» قدرت را در اختیار گرفت. در سال ۱۷۹۹، یک ژنرال جاه طلب فرانسوی به نام ناپلئون بناپارت (۱۸۲۱- ۱۷۶۹) فرمانروای فرانسه شد. وی در سال ۱۸۰۴ خود را امپراتور فرانسه خواند. سالهای دموکراسی فرانسه به پایان رسیده بود، اما هنوز شعار اصلی انقلاب «آزادی، برابری، برادری» به مردان و زنانی که در سرتاسر دنیا در جستجوی آزادی و عدالت بودند روحیه می‌داد.
[ویرایش] دوره وحشت
در سال ۱۷۹۳م یک گروه افراطی به رهبری روبسپیر قدرت را در پاریس بدست می‌گیرد. این گروه هر کسی را که تهدیدی برای انقلاب محسوب می‌شد، دستگیر و اعدام می‌نمود. حدود ۳۵۰۰۰ نفر، از جمله رهبر محبوب، دانتون، در این کشتارها از بین رفتند. دوره وحشت با اعدام روبسپیر در ژوئیه ۱۷۹۴ پایان یافت.
[ویرایش] ژرژ ژاک دانتون
یکی از رهبران انقلاب فرانسه، دانتون (۹۴- ۱۷۵۹)، قیام سال ۱۷۹۲ را سازماندهی کرد و نظام پادشاهی را سرنگون ساخت. او سخنور بزرگی بود که مردم را به مبارزه برای سربلندی انقلاب ترغیب می‌نمود. دانتون بر دولت انقلابی تسلط یافت و علیرغم محبوبیتش در بین مردم توسط روبسپیر محکوم گشت و در ۵ آوریل ۱۷۹۴به گیوتین سپرده شد.
[ویرایش] حقایق ثبت شده
انقلابیون سعی در تغییر نحوه اداره فرانسه داشتند. از مردم خواسته شده بود تا همدیگر را بجای «مادام» و «موسیو» همشهری خطاب کنند. یک تقویم جدید درست شد. سال اول این تقویم از ۲۲ سپتامبر ۱۷۹۲ شروع می‌شد و به ماهها نامهای جدید، نظیر برومر (مه آلود) و ترمیدور (گرم) داده شده بود. این تغییرات مدت زیادی دوام نیافتند. اما تغییرات دیگری از قبیل به کار گرفتن سیستم اندازه گیری «متریک» و استفاده از فرانک فرانسه به عنوان پول رایج کشور، دوام یافتند.
