Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions بوئینگ ۷۶۷ - ویکی‌پدیا

بوئینگ ۷۶۷

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

بوئینگ ۷۶۷
سازنده: بوئینگ
نخستین پرواز: 26سپتامبر ۱۹۸۲
بهره برداران عمده: دلتا ایرلاینز (102)
آل نیپون ایرویز (79)
آمریکن ایرلاینز (74)
ایر کانادا (45)
ژاپن ایرلاینز (35)
یونایتد ایرلاینز (32)
آمار فروش: 924 فروند

بوئینگ ۷۶۷ یک هواپیمای مسافری است که شرکت هواپیماسازی بوئینگ تولید می‌کند. ۷۶۷ همزمان با گونه کوچک‌ترش بوئینگ ۷۵۷ به بازار فروش ارائه شد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] درباره ۷۶۷

بوئینگ ۷۶۷ یک هواپیمای پهن‌پیکر تجاری است. این هواپیما به تامین آسایش مسافران در هنگام سوار و پیاده شدن شهرت دارد. همچنین راهروهای عریض ۷۶۷ امکان یک پذیرایی بی نقص را به مهمانداران می دهند. کابین خلبان ۷۶۷ کاملا شبیه بوئینگ ۷۵۷ است، به همین دلیل خلبان‌هایی که تجربه پرواز با یکی از این دو هواپیما را دارند، می توانند پس از یک دوره آموزش کوتاه مدت با دیگری نیز پرواز کنند.

سال‌های پایانی دهه ۱۹۸۰ را باید دوره طلایی ۷۶۷ دانست. در آن سال ها اقبال شرکت‌های‌هوایی به ۷۶۷ افزایش چشمگیری یافته بود. البته در سال‌های اخیر فروش این هواپیما با کاهش قابل توجهی مواجه شده و رقبای آن نظیر ایرباس ای ۳۳۰ و ۳۴۰ گوی سبقت را از آن ربوده‌اند. تا پایان ژوئن ۲۰۰۶ جمعا ۹۶۹ فروند ۷۶۷ به بوئینگ سفارش داده شده که ۹۴۰ فروند از آن ها به مشتریان تحویل داده شده است. بنا بر اعلام رسمی بوئینگ تولید ۷۶۷ در سال ۲۰۰۷ میلادی برای همیشه متوقف خواهد شد.

بوئینگ ۷۶۷-۳۰۰ای آر رویال برونئی ایرلاینز
بوئینگ ۷۶۷-۳۰۰ای آر رویال برونئی ایرلاینز
بوئینگ ۷۶۷-۳۰۰ بریتیش ایرویز
بوئینگ ۷۶۷-۳۰۰ بریتیش ایرویز

[ویرایش] انواع ۷۶۷

[ویرایش] ۷۶۷-۲۰۰

نخستین بوئینگ ۷۶۷ای که ساخته شد. در سال ۱۹۷۸ معرفی شد و در سال ۱۹۸۲ با ورود به ناوگان شرکت یونایتد ایرلاینز کار خود را آغاز نمود. این گونه از بوئینگ ۷۶۷ در خطوط هوایی درون قارهای نظیر نیویورک - لس آنجلس به کار گرفته شد. ۷۶۷-۲۰۰ با چیدمان در سه کلاس ظرفیت حمل ۱۸۱ مسافر و در یک کلاس ۲۵۵ نفر را دارد. این نوع در سال ۱۹۹۴ از خط تولید بوئینگ خارج شد. (ار این نوع کلا ۱۲۸ فروند ساخته شد.)

[ویرایش] ۷۶۷-۲۰۰ای آر

تنها تفاوت آن با نوع قبلی توانایی بیشترش در انجام پروازهای طولانی است. نخستین فروند از آن در سال ۱۹۸۴ به شرکت هواپیمایی ال‌آل اسرائیل تحویل داده شد. این هواپیما نخستین ۷۶۷ای بود که بر فراز اقیانوس اطلس به پرواز درآمد و بارها رکورد طولانی ترین پرواز با هواپیماهای دو موتوره را شکست. (از این نوع کلا ۱۱۸ فروند ساخته شده و سه فروند در دست ساخت است.)

[ویرایش] ۷۶۷-۳۰۰

مهم ترین فرق آن با ۷۶۷-۲۰۰ طول بیشترش است (حدود 21 فوت.) در سال ۱۹۸۳ مخصوص شرکت هواپیمایی جال ژاپن طراحی شد و نخستین فروند از آن در سال ۱۹۸۶ برای این شرکت به پرواز درآمد. قرار است به زودی از خط تولید بوئینگ خارج شود و هواپیمای بوئینگ ۷۸۷-۳ جایگزین آن گردد. (۱۰۴ فروند از این نوع ساخته شده است.)

[ویرایش] ۷۶۷-۳۰۰ای آر

تنها تفاوت آن با نوع ۳۰۰ قابلیتش در انجام پروازهای طولانی است. نخستین فروند از آن در سال ۱۹۸۶ به پرواز درآمد اما تا سال ۱۹۸۷ با استقبال سرد شرکت‌های هواپیمایی رو برو شد، در این سال شرکت آمریکن ایرلاینز چند فروند از آن را سفارش داد. در سال ۱۹۹۵ شرکت تایوانی اوا ایر نخستین پرواز یک ۷۶۷ بر فراز اقیانوس آرام را با یک فروند از این نوع انجام داد. بنا بر اعلام بوئینگ هواپیمای بوئینگ ۷۸۷-۸ جایگزین آن خواهد شد. (تاکنون ۵۲۸ فروند از آن ساخته شده است.)

[ویرایش] ۷۶۷-۳۰۰ اف

نوع باری ۷۶۷-۳۰۰ای آر است که در سال ۱۹۹۳ به سفارش یونایتد پارسل سرویس طراحی و در سال ۱۹۹۵ به آن تحویل شد. با توجه به عرض کمترش نسبت به پهن پیکرهایی نظیر ایرباس ای۳۰۰ (AIRBUS A۳۰۰) قادر به حمل پالت‌های بار معمولی نیست و باید از پالت‌های مخصوص خود استفاده نماید. (از این نوع ۷۶۷ کلا ۵۰ فروند ساخته شد.)

بوئینگ ۷۶۷-۳۰۰ آمریکن ایرلاینز در فرودگاه گت ویک لندن
بوئینگ ۷۶۷-۳۰۰ آمریکن ایرلاینز در فرودگاه گت ویک لندن
 بوئینگ ۷۶۷-۲۰۰ آئرومکزیکو
بوئینگ ۷۶۷-۲۰۰ آئرومکزیکو

]]

[ویرایش] ۷۶۷-۴۰۰ ای آر

جدیدترین و البته آخرین نسل هواپیمای ۷۶۷ است. مهم ترین فرقش با نوع ۳۰۰ طول بیشترش است. (در حدود 1/21 فوت) در سال ۱۹۹۷ مخصوص دو شرکت هواپیمایی دلتا ایرلاینز و کنتیننتال ایرلاینز طراحی شد و نخستین فروند از آن در سال ۲۰۰۰ واگذار شد. ۴۰۰ ای آر تنها ۷۶۷ای است که به بالچه هایی روی بال اصلیش مجهز شده، این موضوع مصرف سوخت هواپیما را تا حدودی کاهش داده است. قرار است به زودی تولید آن متوقف شده و بوئینگ ۷۸۷-۹ جایگزین آن گردد. (تا پایان سپتامبر ۲۰۰۶، ۳۸ فروند از آن ساخته شده است.)

[ویرایش] ۷۶۷-۴۰۰ ال آر

به آن ۷۶۷-۴۰۰ای آر ایکس نیز گفته می شود. قرار بود مخصوص شرکت هواپیمایی کنیا ایرویز طراحی و ساخته شود. بوئینگ قصد داشت آن را به موتورهای طراحی شده برای پروژه بوئینگ ۷۴۷ ایکس یعنی «Engine Alliance GP7172» و «Rolls-Royce plc Trent 600» مجهز کند. پس از اینکه شرکت کنیایی انصراف خود از خرید این نوع را اعلام کرد، بوئینگ نیز پروژه ۴۰۰ ال آر را به بایگانی سپرد. (شرکت کنیایی به جای آن تعدادی بوئینگ ۷۷۷-۲۰۰ ای آر خریداری نمود.)

گونه‌های دیگری از ۷۶۷ نیز برای کاربردهای نظامی و شخصی ساخته یا بازسازِی شده اند، که به آنها اشارهای نمی کنیم.

[ویرایش] ویژگی‌های۷۶۷

اندازه ها ۷۶۷-200 ۷۶۷-200ای آر ۷۶۷-۳۰۰ ۷۶۷-۳۰۰ای آر ۷۶۷-۳۰۰ اف ۷۶۷-400ای آر
طول 5/48 متر
(159 فوت و 2 اینچ)
5/48 متر
(159 فوت و 2 اینچ)
9/54 متر
(180 فوت و 3 اینچ)
9/54 متر
(180 فوت و 3 اینچ)
4/61 متر
(201 فوت و 4 اینچ)
فاصله انتهای دو بال 6/47 متر
(156 فوت و 1 اینچ)
6/47 متر
(156 فوت و 1 اینچ)
6/47 متر
(156 فوت و 1 اینچ)
9/51 متر
(170 فوت و 4 اینچ)
ظرفیت 181 تا 255 نفر 218 تا 351 نفر 218 تا 351 نفر 0 245 تا 375 نفر
ظرفیت حمل بار 4/81 مترمکعب (2875 فوت مکعب)
22 LD2s
8/106 مترمکعب (3770 فوت مکعب)
30 LD2s
454 مترمکعب (فوت مکعب)
30 LD2s + 24 پالت
6/129 مترمکعب (4580 فوت مکعب)
38 LD2s
برد 9400 کیلومتر
(5200 مایل دریایی)
بین قارهای
12200 کیلومتر
(6600 مایل دریایی)
بر اقیانوس آرام
9700 کیلومتر
(5230 مایل دریایی)
بین قارهای
11305 کیلومتر
(6105 مایل دریایی)
بر اقیانوس آرام
6050 کیلومتر
(3270 مایل دریایی)
بین قارهای
10450 کیلومتر
(5650 مایل دریایی)
بر اقیانوس اطلس
سرعت بهینه ماخ 8/0 (۸۷۰ کیلومتر در ساعت, ۵۴۰ مایل در ساعت) ماخ 8/0 (۸۷۰ کیلومتر در ساعت, ۵۴۰ مایل در ساعت)
موتورها گونه‌های قدیمی ۲۰۰ و ۳۰۰ از دو موتور «GENERAL ELECTRIC CF6-80A» و سایر گونه ها از دو موتور

«GENERAL ELECTRIC CF6-80C2» (هرکدام با رانش 65000 پوند-نیرو یا 289 کیلونیوتن) و یا دو موتور «PRATT & WHITENEY PW4062» (هرکدام با رانش 6۳۰۰0 پوند-نیرو یا 280 کیلونیوتن) استفاده می کنند. تعداد کمی نیز از دو موتور «ROLLS-ROYCE RB211» (هرکدام با رانش ۶۰۰۰ پوند-نیرو یا ۲۶۷ کیلونیوتن)

[ویرایش] حوادث و وقایع

(تا سال ۲۰۰۵ میلادی)

[ویرایش] حادثه فراموش نشدنی

دو فروند بوئینگ ۷۶۷ در حوادث ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ شرکت داشتند. هر دو هواپیمایی که به برج‌های تجارت جهانی نیویورک برخورد نمودند از نوع ۷۶۷ بودند، نخست یک ۷۶۷-۲۲۳ ای آر آمریکن ایرلاینز (پرواز شماره ۱۱ که ۹۲ سرنشین داشت.) که به برج شمالی برخورد کرد و دوم یک ۷۶۷-۲۲۲ یونایتد ایرلاینز (پرواز شماره ۱۷۵ که ۶۵ سرنشین داشت.) که به برج جنوبی برخورد نمود. (این دو هواپیما باعث مرگ ۲۶۰۲ نفر از ساکنان برج و... نیز شدند.)

[ویرایش] آماری کلی از حوادث

  • سقوط: شش مورد با ۵۶۸ قربانی
  • سایر حوادث: دو مورد بدون قربانی
  • هواپیماربایی: پنج مورد با ۲۸۲ قربانی
بوئینگ ۷۶۷-۲۰۰ ای آر ال آل
بوئینگ ۷۶۷-۲۰۰ ای آر ال آل


[ویرایش] حوادث مهم

  • پرواز ۹۶۱ اتیوپین ایرلاینز: در ۲۳ نوامبر سال ۱۹۹۶ ربوده شد. پس از تمام شدن سوخت آن، خلبان پرواز، مجبور شد هواپیما را بر آب‌های اقیانوس هند در نزدیکی کومور فرود آورد. در اثر این حادثه ۱۲۳ نفر از ۱۷۵ سرنشین هواپیما جان باختند. این حادثه هنوز هم تنها تجربه فرود بر آب به شمار می رود که بازماندگانی داشته است.
  • پرواز ۱۴۳ ایرکانادا: در ۲۳ جولای ۱۹۸۳ در طول پرواز با مشکل کمبود سوخت مواجه شد، اما خلبان آن با استفاده از توربین هوای رم ۷۶۷ سامانه‌های کنترل را راه اندازی نمود و موفق شد آن را با موتورهایی خاموش فرود آورد. این حادثه هیچ تلفاتی بر جای نگذاشت. هواپیمای مذکور (C-GAUN) هنوز هم برای ایرکانادا پرواز می کند. (سپامبر ۲۰۰۶)

[ویرایش] هواپیمای دولت چین

دولت چین در سال ۲۰۰۰ میلادی یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۶۷-۳۰۰ ای آر دست دوم را از شرکت هواپیمایی دلتا خریداری نمود تا آن را به هواپیمای اختصاصی جیانگ زمین (رئیس جمهور سابق چین) تبدیل کند. این هواپیما به سن آنتونیو در تگزاس آمریکا منتقل شد تا پس از اعمال تغییرات لازم در چیدمان داخلیش به دولت چین تحویل گردد.

در پاییز سال ۲۰۰۱ چین اعلام کرد ۲۷ دستگاه شنود را در نقاط مختلف این هواپیما کشف کرده است. چینی ها سازمان جاسویی آمریکا (سیا) را مسئول این کار معرفی نموده و از بازداشت ۲۲ نظامی و کارمند دولتی چینی به اتهام کوتاهی در این زمینه خبر دادند. اما سیا و جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا دست داشتن در این جریان را رد کردند و از کارگذاری این وسیله‌هایجاسوسی اظهار بی اطلاعی نمودند. با اینکه در آن زمان کارشناسان عقیده داشتند حادثه مذکور تاثیر عمیقی بر روابط چین و آمریکا خواهد گذاشت هیچ تغییر خاصی در سیاست‌هایدولت چین نسبت به آمریکا صورت نگرفت و شرکت‌های هواپیمایی چینی همچنان به خریدهای بزرگ خود از بوئینگ ادامه دادند. البته این ۷۶۷ جنجالی هرگز مورد استفاده دولت چین قرار نگرفت و بعدها با تغییراتی در طراحی داخلیش به ناوگان مسافربری شرکت ایرچاینا پیوست.

بوئینگ ۷۶۷ آلیتالیا
بوئینگ ۷۶۷ آلیتالیا

[ویرایش] کوتاه و خواندنی

  • هوای خروجی از موتور یک ۷۶۷-400ای آر در هنگام برخاستن از زمین می تواند یک بالن گودیر را ظرف 7 ثانیه شعله‌ور کند!
  • شرکت هواپیمایی دلتا بزرگترین بهره‌بردار بوئینگ ۷۶۷ در جهان است. این شرکت در مجموع ۱۰۲ فروند از انواع ۳۰۰، ۳۰۰ای آر و ۴۰۰ ای آر را داراست. (۷۶۷‌های ۲۰۰ دلتا در بهار سال ۲۰۰۶ بازنشسته شدند.)
  • فرودگاه بین المللی هارتسفیلد-جکسون آتلانتا بیشتر از هر فرودگاه دیگری در جهان پذیرای بوئینگ‌های ۷۶۷ است. زیرا فرودگاه مذکور پایگاه اصلی شرکت دلتاست.
  • طراحی داخلی ۷۶۷‌های جدیدتر کاملا مشابه هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ است, با این تفاوت که پنجره‌های۷۶۷ قدری بزرگ ترند.
  • لری پیج و سرگی برین دو بنیان گذار گوگل از یک هواپیمای ۷۶۷-۲۰۰ قدیمی برای پروازهای کاری خود استفاده می کنند. این ۷۶۷ ظرفیت تنها ۵۰ مسافر را دارد و «هواپیمای گوگل» نام دارد.

[ویرایش] پیوند به بیرون

ویکی‌انبار
در ویکی‌انبار منابعی در رابطه با
موجود است.
هواپیماهای مسافربری بوئینگ
با موتور پیستونی: ۴۰آ | ۸۰ | ۲۲۱ | ۲۴۷ | ۳۰۷ | ۳۱۴ | ۳۷۷
هواپیماهای جت: ۳۶۷-۸۰ | ۷۰۷/۷۲۰ | ۷۱۷ |۷۲۷ | ۷۳۷ | ۷۴۷ (اس‌پی/-۴۰۰/-۸) | ۷۵۷ | ۷۶۷ | ۷۷۷ | ۷۸۷
در دست طرح: ۲۷۰۷ | ۷جیی۷ | ان‌ال‌آ | سونیک کروزر | وای۱ | وای۳
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu