سقز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

سَقِّز یکی از شهرهای استان کردستان ایران است. شهرستان سقز که در قسمت شمالی استان کردستان واقع است از شمال به شهرستان بوکان،از شرق به شهرستان دیواندره و از غرب به بانه محدود است. جمعیت این شهرستان ۲۰۸۵۹۹ نفر و شهر دیگر آن صاحب است موقعیت طبیعی و نحوه استقرار شهر در دامنه ارتفاعات و رودخانه‌ای که از کنار آن می‌‌گذرد، این شهر را به یکی از زیباترین شهرهای استان کردستان تبدیل کرده است.

فهرست مندرجات ۱ نام ۲ محلات سقز ۳ دیدنی‌ها ۴ سینماها ۵ گروه‌های موسیقی و رقص ۶ جستارهای وابسته ۷ منابع

[ویرایش] نام

نام امروز سقز از نام قوم سکه یا سکا سکاها یا سکز به یادگار مانده است و سکز همان ساکز است. در روزگار مادها سکاها فراوان به مرزهای ایران می‌تاختند.اینان گاه با آشور همپیمان می‌شدند و زمانی زیر فرمان خود مادها با آشوریان می‌جنگیدند. به دنبال حمله مجدد آشور به مادها خشتریته برای پایان دادن به حملات اشور با ماننا و سکاها پیمان دوستی بست و عملا با اشور وارد جنگ شد. در حدود سال ۶۵۰ پ. م. پادشاهی ماد دولت بزرگی در ردیف ماننا و اورارتو و عیلام بود. بعد از سکاها کیمری‌ها (یکی دیگر از قبایل صحرانشین شمال قفقاز) به منطقه شمال غرب ایران حمله کردند و در سر راه خود، دولت اورارتو در غرب دریاچه اورمیه و شرق آناتولی را نابود کردند.

هووخشتره، بزرگترین پادشاه ماد در ده سال اول حکومتش موفق شد که رابطه اش را با پادشاه سکاها، پروتوثیس، به اتحاد متقابل تبدیل کند. هووخشتره ارتشش را به دو قسمت پیاده نظام مجهز به نیزه و سوارنظام تیر انداز (شکلی که از سکاها آموخته بود) تقسیم کرد و دولت نیرومندی در ماد تشکیل داد. در روزگار هووخشتره، پس از انقیاد سکاها در ماد، گروهی از سکاها را به غرب ماد کوچاندند و این سرزمین را به نام آنان سکزی یا ساکز خواندند که اکنون به سقز معروف است.

گفته می‌شود که این شهر با نام ایزیرتا در نخستین اتحاد ماد، پایتخت مادها بود. سرکردگان ماد در اطراف شهر استحکاماتی برای خود ساختند که از آن جمله زیویه و قپلانتوی کنونی (آدامائیت) را می‌توان نام برد. در این زمان سارگن دوم پادشاه آشور به سرزمین ماد تاخت، مادها شکست خوردند و ایزیرتا، زیویه و آدامائیت را ویران کرد.

[ویرایش] محلات سقز

شهر سقز سابقاً در دشتی در جنوب غربی شهر فعلی قرار داشت که اکنون به کهنه سقز یا سقز کهنه معروف است. شهر فعلی ابتدا در اطراف بازار به وجود آمد و قدیمی‌ترین محله، همان محله بازار شهر است که بعداً در اثر ارتباط تبریز، سنندج و بانه طرفین جاده‌ها آن آباد شد. در حال حاضر، موقعیت طبیعی و نحوه استقرار شهر در دامنه ارتفاعات و رودخانه‌ای که از کنار آن جاری است، این شهر را به یکی از زیباترین شهرهای استان کردستان تبدیل کرده است.

شهر سقز دارای محلاتی است که اسامی خود را به صورت سنتی و برگرفته از زندگی روزمره گرفته اند معروفترین این محلات که در حال حاضر رایج هستند عبارتند از :

محله‌های شهر سقز
بَردبُران (سنگ‌بران) | بلوار بانه | بهارستان (حمال‌آباد) | تپه مالان (تپه خانه‌ها) | جوتیاران (محله برزگران) | چمی ولی‌خان (رودخانه ولی خان) | زورآباد | سرپَچَه | سیلو و سی و دو متری | شهرک دانشگاه | شهناز | صالح‌آباد | قرچی‌آباد (شریف آباد) | قوَخ | کریم‌آباد | مجبورآباد | موسایی‌ها | ناو قلا (محله قلعه) | نشمیلان

[ویرایش] دیدنی‌ها

• مسجد دومناره

باني آن شیح حسن موالاناوا و قدمت آن به دوره افشاريه برمي‌گردد

• بازار قدیمی سقز

• دژ باستانی زیویه

در 55 كيلومتري جنوب شرقي سقز بر روي تپه اي نسبتاً مرتفع كه به محيط اطراف اشراف كامل دارد بنا شده است . در مورد عظمت و اهميت تپه زيويه مطالب بسياري دركتابها نوشته شده است . از حفاريهاي اين تپه كه اكثرأ در گذشته و به صورت غير مجاز بوده اشياي زيادي به دست امده كه بعضي از آنها در موزه هاي داخلي و بسياري هم در موزه هاي خارج هستند از جمله اشياي بدست آمده قطعات عاج منقوش بوده كه نقوش حيواني و صحنه شكار اساطير روي آنها حك شده و از ارزش ويژه اي برخوردار است .از روي دو نمونه از آنها ، نقش برجسته آبيدرسنندج طراحي ، بزرگ نمايي و ساخته شده است گردنبند طلا و سر عقاب طلائي از ديگر نمونه هاي اشياي كشف شده تپه زيويه هستند كه از ارزش زيادي برخوردارند مي باشند .

• دریاچه سد شهید کاظمی

در ۶۰ کیلومتری شمال شهرستان سقز قرار گرفته است وجود این دریاچه از لحاظ ورزشهای آبی و صید ماهی قابل توجه می‌‌باشد

[ویرایش] سینماها

شهر سقز تاکنون سه سینما داشته‌است. نخستین سینمای سقز «سینما تلیس» نام داشت که در پی یک آتش‌سوزی ویران شد و دیگر بازسازی نشد. سینمای دوم حافظ یا انصاری نام دارد که بعدها به آن استقلال هم گفتند. این سینما در کنار گاراژ سیف‌الله‌خان و گاراژ کیخسروی قرار دارد. سومین سینما آسیا (وزیری) نام دارد که پائین‌تر از مدرسه بوعلی قرار گرفته‌است. در سال های اخیر سینمای دیگری در محوطه ی اداره ی ارشاد اسلامی تاسیس گردید . در حال حاضر به خاطر برخی مسائل و مشکلات این سینما فعالیتی ندارد. سینما استقلال هم تغییر کاربری داده شد و تبدیل به پاساژ گردید . اکنون عملاً سقز شهری بدون سینما است.

[ویرایش] گروه‌های موسیقی و رقص

یکی از ویژگیهای مهم شهرستان سقز رونق موسیقی است. به طوریکه به نسبت جمعیت و وسعت خود تعداد زیادی گروه موسیقی و رقص کردی را در خود جای داده است. که با توجه به اجرای برنامه‌های مختلف این شهر یکی از کانون موسیقی استان کردستان شده است.

[ویرایش] جستارهای وابسته

• کردها
• زبان کردی
• موسیقی کردی
• کردستان

[ویرایش] منابع

• وب‌گاه کردکلهر (برداشت آزاد با ذکر منبع)
• در مورد سینماها از: وب‌نوشت نَکَروز