گذر ناهید
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
گذر ناهید به پدیده عبور سیاره ناهید از مقابل خورشید (از دید زمین) گفته می‌شود.
گذرهای سیاره‌ای از مقابل خورشید از پدیده‌های کم‌یاب آسمان‌اند که از دید ناظر زمینی تنها برای دو سیاره تیر و ناهید رخ می دهند. گذرها پدیده‌هایی مثل خورشیدگرفتگی هستند، با این تفاوت که در خورشیدگرفتگی کامل، ماه تمام قرص خورشید را می پوشاند و دیگر نوری از خورشید به زمین نمی‌رسد، اما تیر و ناهید آن قدر از زمین دورند که هنگام گذر مثل لکه گرد سیاهی بر قرص درخشان خورشید دیده می شوند. موقع گذر، زمین، سیاره و خورشید بر یک خط قرار دارند. گذر تیر در هر قرن تا ۱۳ بار روی می دهد، اما گذر ناهید در بهترین شرایط هر قرن فقط ۲ بار تکرار می‌شود. هیچ گذر ناهیدی در قرن بیستم روی نداد. در واقع از زمان اختراع تلسکوپ تاکنون این پدیده تنها ۶ بار رخ داده است.
هنگام گذر لکه گرد و سیاه ناهید با چشم غیرمسلح هم دیده می‌شود (البته با رعایت نکات ایمنی رصد خورشید). لکه ناهید گرد و کاملاً تیره است، اما لکه‌های خورشیدی شکل دایره‌ای ندارند و تاریکی آنها هرگز به اندازه ناهید نیست. گذر ناهید چند ساعت طول می کشد.
[ویرایش] مراحل گذر
- تماس اول: لحظه‌ای که قرص سیاره از بیرون با خورشید مماس می‌شود. از این زمان گذر آغاز می‌شود.
- تماس دوم: حدود بیست دقیقه بعد که قرص سیاره از درون با خورشید مماس می‌شود.
- بعد از آن طی چند ساعت سیاره از مقابل خورشید حرکت می کند.
- تماس سوم: زمانی که قرص سیاره به لبه دیگر خورشید می رسد.
- تماس چهارم: سرانجام سیاره با خورشید از بیرون مماس می‌شود و گذر به پایان می رسد.
[ویرایش] گذر سال ۱۳۸۳
روز سه شنبه ۱۹ خرداد ۱۳۸۳ سیاره ناهید پس از ۱۲۲ سال از مقابل خورشید گذشت. این گذر اولین گذر زهره بعد از سال ۱۸۸۲ میلادی بود.
یکی از طرحهای مهم علمی که در گذرهای پیشین زهره اجرا می شده، اندازه گیری فاصله زمین تا خورشید (واحد نجومی) بوده است. نخستین بار ادموند هالی (که دنباله دار معروف هالی به نام او شناخته می‌شود) با این روش یک واحد نجومی را اندازه گرفت. امروز فاصله زمین تا خورشید به دقت اندازه گیری شده است، اما این اندازه‌گیری در گذر سال ۱۳۸۳ به صورت آموزشی در برخی از کشورها اجرا شد. مهم‌ترین طرحهای علمی برنامه ریزی شده برای گذر سال ۱۳۸۳، به بررسی جو زهره مربوط می شد. در طی این گذر قطر زهره از دید ناظر زمینی ۵۸ ثانیه قوس بود بنابراین با چشم غیرمسلح و با استفاده از عینکهای رصد خورشید می‌شد این گذر را دید.
[ویرایش] منبع
| سامانه خورشیدی |
|---|
 |
| سیاره‌ها: تیر - ناهید - زمین - بهرام - مشتری - کیوان - اورانوس - نپتون |
| سیاره‌های کوتوله: پلوتون - سرس - اریس |
| بقیه: خورشید - ماه - ستاره دنباله‌دار - کمربند کایپر - کمربند سیارک‌ها - ابر اورت |
| جُستارهای وابسته صورت‌های فلکی - منظومه‌های خورشیدی - شهابسنگ‌ها - ماه‌های سیارات |
