Álvaro Cunqueiro
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Álvaro Cunqueiro Mora (Mondoñedo, 22 de decembro de 1911 — Vigo, 28 de febreiro de 1981) foi un novelista, poeta, dramaturgo, xornalista e gastrónomo, considerando un dos grandes autores da literatura galega.
Índice |
[editar] Vida
Os seus pais eran Joaquín Cunqueiro Montenegro, de profesión boticario, e Pepita Mora Moirón. Xa de neno lle gustaba ler, en especial lecturas populares da época, como noveliñas sobre Buffalo Bill e de Fitz Roy, e el mesmo conta como escribiu a súa primeira novela ao xeito das do oeste na que os brancos falaban o castelán e os indios o galego. Xa un pouco máis grandiño dedicaba tempo para ler poesía que lle aconsellaba o seu amigo José Ramón Santeiro.
Estudou bacharelato no Instituto Xeral e Técnico de Lugo (1921), e na capital luguesa fai boa amizade con Evaristo Correa Calderón e Ánxel Fole. Matriculouse na Facultade de Filosofía e Letras da Universidade de Santiago en 1927, pero abandónaa para dedicarse ao seu labor como xornalista, figurando como redactor e colaborador de diversos xornais e revistas como El Pueblo Gallego. Na súa etapa compostelá acudía regularmente ás tertulias do Café Español, entre os seus mellores amigos figuraban Francisco Fernández del Riego, Domingo García Sabell, Gonzalo Torrente Ballester, Ricardo Carballo Calero, Carlos Maside e Xosé Eiroa.
Foi membro de primeira hora do Partido Galeguista. A sublevación dos militares sorprende a Cunqueiro en Mondoñedo, e por influencia da súa familia, moi conservadora, non foi obxecto de represalias e consegue praza de profesor nunha escola privada en Ortigueira, á que chega en outubro de 1936. Colaborou na publicación local falanxista Era Azul, militou na Falanxe Española durante a Guerra Civil tendo o cargo de xefe de Prensa e Propaganda comarcal. Jesús Suevos, o xefe territorial da Falanxe en Galicia e director de El Pueblo Gallego pídelle en 1937 que entre na redacción do xornal como encargado da parte literaria e colaborador de asuntos actuais; Álvaro aceptou e marchou para Vigo. Durante a súa estadía en Vigo tamén ensinou, durante un curto período de tempo, portugués no instituto da cidade.
En novembro de 1938 Cunqueiro fixou a súa residencia en San Sebastián e entrou na redacción de La Voz de España e subdirector de Vértice, publicación da Delegación Nacional de Prensa e Propaganda, revista na que publica La historia del caballero Rafael (1939) a súa primeira narración en castelán. Cando a ocupación de Madrid polo exército franquista, Cunqueiro estableceuse alí o 29 de marzo e incorporouse á redación do ABC. En 1947 regresou a Mondoñedo e produciuse un alonxamento do pensamento franquista, en 1950 con Dona de corpo delgado volveu a publicar un libro en galego. A partir de 1960 exerce como cronista oficial de Mondoñedo e ó ano seguinte estableceuse en Vigo, traballando para o Faro de Vigo como colaborador fixo. O 23 de abril de 1961 a Real Academia Galega elixiuno como académico de número por 23 votos a favor, 6 abstencións e 1 en contra, leu o seu discurso de ingreso dous anos despois. Entre novembro de 1964 e xuño de 1970 exerceu como director de Faro de Vigo e Faro Deportivo.
Foi un escritor polifacético, e a súa extensa obra literaria abrangue os eidos xornalístico, poético, narrativo e teatral, sen esquecer os seus traballos de tradución. Na liña vangardista publicou os poemarios Mar ao norde (1932) e Poemas do si e do non (1933), Cantiga nova que se chama Riveira (1933) escribiuna baixo o influxo da lírica galego-portuguesa medieval.
Nos anos 40 e 50 comezou a dedicarse principalmente á narrativa, publicando tres novelas relevantes: Merlín e familia e outras historias. As crónicas do sochantre. Se o vello Simbad volvese ás illas.
Así mesmo, publicou tres libros de relatos: Xente de aquí e de acolá, Escola de menciñeiros e Os outros feirantes. Deste último fíxose unha serie de seis historias adaptadas á pantalla con actores galegos e españois de prestixio.
Recibiu o Premio Nacional da Crítica en 1959 por Las crónicas del sochantre, que en realidade foi unha tradución d´As crónicas do sochantre, que escribira primeiro. Así mesmo, foille concedido o Premio Nadal, e por Herba de aquí e acolá o premio “Frol da Auga”, en 1979. Tamén, como xornalista, recibiu o Premio Conde de Godó.
O primeiro Cunqueiro foi fundamentalmente poeta, de xeito vangardista, neotrobadoresco e culturalista, e despois da guerra civil española dedicouse sobre todo á narrativa e ao xornalismo, deixando innumerábeis artigos en xornais como Vallibria, La Voz de Galicia, El Progreso e Faro de Vigo (xornal que ademais dirixiu).
Herba aquí ou acolá (1980) é unha colectánea de poesías de suma calidade. E da súa obra teatral é salientábel O incerto señor don Hamlet, príncipe de Dinamarca (1958).
Foi o autor da famosa cita Mil primaveras máis para a lingua galega.
[editar] Obra completa
[editar] En galego
Poesía
- Mar ao norde (1932)
- Poemas do si e non (1933)
- Cantiga nova que se chama Riveira (1933)
- Dona do corpo delgado (1950)
- Herba aquí e acolá(1980)
Narrativa
- Merlín e familia (1955)
- As Crónicas do sochantre (1956)
- Escola de Menciñeiros (1960)
- Si o vello Sinbad volvese ás illas... (1961)
- Xente de aquí e de acolá (1971)
- Os outros feirantes (1979)
Teatro
- O incerto señor Don Hamlet, Príncipe de Dinamarca (1958)
- A noite vai coma un río (1965)
- Palabras de víspera (1974)
Ensaio
[editar] En castelán
- Elegías y canciones (1940)
- Balada de las damas del tiempo pasado (1945)
- Crónica de la derrota de las naciones (1954)
- Las mocedades de Ulises (1960)
- Flores del año mil y pico de ave (1968)
- Un hombre que se parecía a Orestes (1969)
- Vida y fugas de Fanto Fantini della Gherardesca (1972)
- El año del cometa con la batalla de los cuatros reyes (1974)
- Tertulia de boticas prodigiosas y Escuela de curanderos (1976)
