Landsbanki Íslands
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
 |
|
| Gerð: | Almenningshlutafélag (ICEX: LAIS) |
|---|---|
| Stofnað: | 1885. Hóf starfsemi 1. júlí 1886 |
| Staðsetning: | Reykjavík, Ísland |
| Lykilmenn: | Björgólfur Guðmundsson, stjórnarformaður Halldór J. Kristjánsson, bankastjóri Sigurjón Þ. Árnason, bankastjóri |
| Fjöldi starfsmanna: | 2000 |
| Starfsemi: | Bankastarfsemi |
| Vefslóð: | www.landsbanki.is |
Landsbanki Íslands hf. er einkarekinn íslenskur banki. Hann var upprunalega stofnaður 1885 en hóf starfsemi sína 1. júlí 1886. Bankinn er því elsti banki Íslands. Á árunum 1927 til 1961, þegar Seðlabanki Íslands var stofnaður, starfaði bankinn sem Seðlabanki landsins. Þann 1. janúar 1998 var bankanum breytt í almenningshlutafélag og þaðan frá var hann einkavæddur í skrefum, því ferli lauk 2003. Bankinn rekur 13 útibú á höfuðborgarsvæðinu og 27 á landsbyggðinni. Bankinn stundar sömuleiðis ýmis konar starfsemi erlendis í gegnum dótturfyrirtæki sín.
Aðaleigandi bankans er Samson eignarhaldsfélag ehf. með ríflega 40% hlutdeild, eigendur þess eru Björgólfur Thor Björgólfsson, Magnús Þorsteinsson og Björgólfur Guðmundsson.
[breyta] Saga bankans
Bankinn var fyrst staðsettur í Bankastræti í Reykjavík og voru þá þrír starfsmenn í hlutastarfi skipaðir af landshöfðingja. Þann 19. apríl 1887 var Landsbankinn sameinaður Sparisjóði Reykjavíkur. Á fyrstu fimm árum starfseminnar lánaði bankinn ríflega eina milljón króna. Árið 1893 sagði Lárus E. Sveinbjarnason starfi sínu lausu. Sex sóttu um starfið en þeir voru séra Arnljótur Ólafsson, Kristján Ziemsen kaupmaður, Sighvatur Bjarnason bankabókari, Sigurður Briem cand. polit og Tryggvi Gunnarsson kaupstjóri sem var ráðinn. Árið 1896 keypti Landsbankinn töluvert landsvæði í miðbænum til undirbúnings fyrir byggingu stórhýsis á þess tíma mælikvarða.
Ári seinna var kvartað yfir Tryggva Gunnarssyni bankastjóra á Alþingi. Hann var gagnrýndur fyrir að vera bankastjóri, þingmaður og standa í útgerð þilskipa allt í senn. Landshöfðingi vísaði gagnrýninni á bug enda hafði hagur bankans vænkað síðan Tryggvi hóf þar störf. Í ágúst 1899 var byggingu nýs Landsbankahús lokið og flutti bankinn aðsetur sitt í hið nýja hús á horni Austurstrætis og Pósthússtrætis. Innflutt danskt vinnuafl sá um smíði hússins og umsjón með verkinu hafði Valdemar Baldt, sonur F. Baldt sem sá um byggingu Alþingishússins.
Árið 1901 var deilt um tillögu á Alþingi um stofnun nýs einkabanka. Valtýingar vildu bankann en heimastjórnarmenn ekki og hjá því var komist að Landsbankinn verði lagður niður. Árið 1902 opnaði Landsbankinn fyrsta útibú sitt á Akureyri. Í samvinnu við Oddfellowregluna gaf Landsbankinn út sérmerkta sparibauka gerða úr kopar sem kallaðir eru Oddfellowbaukar. Næsta ár opnaði bankinn útibú á Ísafirði en nú var líka komin samkeppni annars banka því Íslandsbanki hafði verið stofnaður og kom hann strax á útibúm á Akureyri, Ísafirði og Seyðisfirði. Á árunum 1907-9 kvörtuðu Íslendingar mikinn yfir háum vöxtum. Á sama tíma sérhæfði Íslandsbanki sig í útlánum til sjávarútvegs en báðir bankarnir koma að fjármögnun kaupanna á Jóni forseta, fyrsta íslenska togaranum.
Á Alþingi skipaði Björn Jónsson ráðherra nefnd til þess að rannsaka störf Tryggva Gunnarssonar bankastjóra. Björn sagði Tryggva því næst upp störfum og skipaði Björn Kristjánsson þingmann nýjan bankastjóra. Niðurstöður nefndarinnar voru þó ekki að Tryggvi hefði gerst brotlegur í starfi en þetta þótti mjög umdeilt mál og tóku sumir viðskiptavinir bankans út innistæður sínar í mótmælaskyni.
