Max Weber
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Max Weber (21. apríl 1864 – 14. júní 1920) var þýskur hagfræðingur og félagsvísindamaður. Hann fæddist í Erfurt í Thϋringen og var sonur umsvifamikils lögmanns þar í borg er sat um skeið á prússneska þinginu og ríkisþinginu í Berlín. Móðir Webers var aftur á móti mjög trúrækinn og heittrúaður kalvínstrúarmaður. Weber var framúrskarandi námsmaður og lauk hinu meira doktorsprófi við Háskólann í Berlín árið 1891. Sérsvið hans var réttarsaga, en rannsóknir hans í þeirri grein gengu einnig mjög inn á svið hagsögu.
Weber var undir áhrifum frá tveimur skólum hugsunar, annars vegar var það þýski sagnfræðiskólinn þar sem hann tók margt frá Heinrich Rickert, og hins vegar var það marxíski hagfræðiskólinn. Afskipti hans af þýska sagnfræðiskólanum leiddu til þess að hann dróst inn í deilur um aðferðafræði. Þar varð hann að taka afstöðu sem var gagnrýnin í garð sögulegrar hagfræði og aðferða náttúruvísindanna.
Weber var afkastamikill fræðimaður og skrifaði mikið, mest þó á seinni árum. Eru verk hans best þekkt fyrir sögulega yfirsýn á vestræn samtímasamfélög og þróun þeirra á sviði efnahags, laga og trúarbragða. Hann skrifaði m.a. um hagfræði og hagsögu, aðferðafræði félagsvísindanna, charisma, skrifræði, lagskiptingu samfélagsins og um trúarbrögð í Kína og Indlandi. Þekktasta verk hans er líklega bókin Die protestantische Ethik und der 'Geist' des Kapitalismus sem hann skrifaði á árunum 1904 og 1905. Weber var einn fyrsti kennismiður skrifræðislegar skipulagsheilda sem teknar voru til fyrirmynda bæði í stjórnun opinberra stofnana og fyrirtækja á einkamarkaði.
Bókin Mennt og máttur i íslenskri þýðingu Helga Skúla Kjartanssonar á tveimur fyrirlestrum sem Weber flutti sem uppúr aldamótunum 1900 kom út í lærdómsritaröð Bókmenntafélagsins 1973.
[breyta] Heimildir
- Weber, Max. Mennt og máttur. Hið íslenska bókmenntafélag, 1978(2. útgáfa).
- Barnard, Alan. History and Theory in Anthropology. Cambridge University Press, 2000.
- Korotayev A., Malkov A., Khaltourina D. Introduction to Social Macrodynamics. Moscow: URSS, 2006. ISBN 5-484-00414-4 [1] (Chapter 6: Reconsidering Weber: Literacy and "the Spirit of Capitalism").
- Morrison, Ken. Marx, Durkheim, Weber: Formations of Modern Social Thought. Sage Publications, 2000.
