Aoke
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Aoke (Ripuarisch Óche, Duuts Aachen, Frans: Aix-La-Chapelle) is 'n kreisvrij stad in de Duutse deilstaot Noordrien-Wesfale, zjus aon de Nederlandse grèns bij Vaols, wat de facto es wiek vaan dees stad functioneert. Aoke had per 30 juni 2004 256.486 inwoeners. 't Oppervlak bedreug 160,83 km². Opperbörgemeister is (2005) dr. Jürgen Linden vaan de SPD.
[bewirk] Sjtad Aoke en regio Aoke
Bie de sjtad huère de gehuchte en buurtsjappe: Duutsj Lemieësj, Gaszmühle, Wildbach, Vaalserquartier, Soers, Haaren, Eilendorf, Lintert, Reinartzkehl, Forsthaus en Köpfchen.
De regio Aoke besjteit oet de Sjtadt Aoke en Kreis Aoke. In de kreis liegke de plaatse en gemeintes: Alsdorf, Baesweiler, Eschweiler, Herzogenrath, Monschau, Roetgen, Simmerath, Stolberg en Würselen.
[bewirk] Gesjiedenis
- De groate brand van 1656.
Op 2 mei 1656 briek rónd 8 oer sjmörges vuur oet in 'n bekkerie in de buurt van de ouw Sint Jaokobs kèrk. De vlamme sjloge oet 't daak en euver op aangrenzende hoezer. Umtot 'r 'n forsje wind sjtóng (in Aoke neume ze dat 'ne Luukse wind), vloge de vónke euver de sjtad. De sjtad tèlde 15000 inweunersj, die hals euver kop wiejer vlöchde, umdat 'r ouch nog 'n kroetmeule zou óntploffe. 90% Van alle hoezer, die toendertied geboewd waore van hout en leim ginge in vlamme op. Dat waore 4000 hoezer, twintig kèrke, kloastersj en hospitale. 17 Luuj bleve doad es gevolg van de brand. De sjtad weurt daonao al gauw wir opgeboewd mèt allein sjteine hoezer. De luukse arts Blondel boewde op de puinhuip 't ièrsjte kuurcentrum mèt thermaal Aokes water. Van toen aaf ies Aoke 'n toeristisch kuuroord. In 1691 gölt 't sjtadbesjtuur 'n nuuj brandsjpuit van laer. 350 Jaor nao dae groate brand, in 2006, weurt de gebeurtenis herdach mèt 'n tentoansjtèlling in 't sjtadhoes van Aoke.
