Lucianus
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Norbiks. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Norbiks aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Lucianus (120 - 180 n. Chr.) waor 'ne sjriever, dae in 't Grieks sjreef. E is in Samosata an de Eufraat gebaore in 'n dör Roeëme gedomineerde waelt. E besjowde zich èèges es 'ne Syriër en 't Syrisch es z'n modertaal.
Inhawd |
[bewirk] Griekse sjriever
't Grieks lieërde e op de sjoeël en e zow later och alling in die taal sjrieve. E sjtraefde in z'n taalgebruuk nao de Attische zuverhèèd oet d'r 5e/4e ieëw v. Chr. en daomit sjreef Lucianus 't bitste Grieks va zienge tied.
Lucianus bekritiseert in Dialoge, Verhaole en Breve mit satire, parodie en ironie de tekorte van de luuj va ziene tied. E dreef d'r sjpot mit de religieus wane - zoe-wie d'r christeleke -, mit de filosofe en sjrievers zoonder betekenis, de ijdelheed van de redenaars en de onnuëzelheed/lichgeleuvigheed van 't publiek. E waor d'r oetveender van 't literair genre de Doeëje-dialoge.
[bewirk] Laevesloop
In z'n autobiografisch geïnspireerd waerk D'r dreum sjrieft Lucianus - dae van eenvoudige kom-aaf waor - dat e beeldhaower moes waeëre van ziene noonk. E haat och e tiedsje 'n sjoeëling dao-in gevolgd, mae dit vak loog 'm neet. Daonao gong-e nao de retorica-sjoeël, oeë-e grondig kènnismakde mit de Griekse literatuur. Lucianus waoërt advokaat en aoëpende 'ne buro in Antiochië. Dit waoërt gèè succes. Vanaaf 150 rèèsde-e dör 't Romeinse Riek en goof vördrachte zoonder al te väöl inhoud. Vöral in Gallië how-e väöl succes daomit. Nao 10 jaor rèze vestigde Lucianus zich in Athene. Get later krèèg-e 'n belangrieke funktie bie de keizerlijke administratie in Egypte oeë Lucianus sjtorf in 180 n. Chr.
[bewirk] Waerk
Lucianus haat zoe'n 80 waerke gesjraeve oeë-oonder:
- De Gode-gesjprekke, oeë-in e d'r gek hult mit de Griekse mythologie. E sjrieft uvver de minsjeleke ruzies in 't godegezin op d'r Olympus.
- De Doeëje-dialoge, 30 korte satirische gesjprekke in de oonderwaelt tussje figure oet de gesjiedenis en de mythologie.
- D'r Läögeminnaar, 'n verzameling verhaole uvver sjpoke en geeste, oeë-oonder d'r tut laeve gewekte bessemsjtiel.
- Alexander of d'r Läögeprofeet, oeë-in d'r woonderdokter en profeet Alexander va Abonouteichos (Klèè Azië) belechelek wert gemakt. Bies in de klingste details besjrieft Lucianus mit wat vör truuks dizze vaalsje profeet ziene orakel-kultus van d'r Nuuje Aesculaap - mit gebruuk van hillige sjlange - vörbereid haat en wie-e dao meunt oet sjloog in 't gaanse Roemeinse Riek.
- Veiling va laeves. Sjlechte filosofe kriege de vol laog. Hermes organiseert in opdrach va Zeus 'n veiling oeë-in die filosofe vör sjpotpries verkoch waeëre.
- D'r doeëd va Peregrinus. Uvver 't christelek geleuf - dat e neet sjaen te kinne begriepe - how-e neet väöl goods te vertille. E draeëf d'r sjpot mit de naasteleefde en de minachting vör d'r doeëd.
[bewirk] Sjtäölke
oet D'r doeëd va Peregrinus:
...dis luuj zeunt in alle gevalle oeë de gaanse gemeensjap bie betrokke is boetegewoeën actief en sjpare daobie kooste noch meute...
