Vorgeschichte der 1848er Revolution
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
| Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Vorgschicht vo de Revolution 1848« |
| Sälle Artikel oder Abschnitt brucht e Yberarbeitig un sott dorum durgluegt werre. Des cha de sprochliche Stil, s Format vum Artikel, oder de Inhalt beträffe. Nächers isch in dr Regel uf dr Diskussionssite agee. Hilf bitte mit, die kritisierte Passasche z'verbessere un nimm druffabe die Markierig use. |
| D Revolutione vun 1848 |
|---|
| Vorgschicht |
| Frônkrich |
| Bi d Habsburgr |
| Im dütsche Bund |
| D Badisch Revolution |
| In Italie |
| D polnisch Uffschtônd |
| S End vum Lied |
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Di arme Lüüt
Di schnellwachsendi Bevölkerig in Frankrich het id Schtädt drängt. S adlige Pack het di arme Volsschichte gfürchtet, und es isch 1789 zumene bluetige Usbruch cho.
S het Ufschtänd wegem Alkohol, Freidenke, Obdachlosigkit, Analfabetismus und Ässe gäh. Au wo d Induschtrialisiering iigsetzt het isches de grosse Masse nit bessr gange. D Lüüt hend jetzt müesse zwüsche 13 un 15 Schtund am Tag schaffe un debi ned emol gnueg verdient zum sich en aaständigs Obdach chönne leiste, es hennd sich Slums bildet. D Handwerker hend ihri Zünft verlore.
Mer chas met Düütschland vergliiche, d Preusse isch schnell induschtrialisiert gsi. De Lebensschtandard för d Arbeiter isch gfalle un de Schnapsverbruch gschtige. D Feudalismus het für d Arme kei Vorteil gha, aber au mit em Kapitalismus isches nit besser worde.
[ändere] Ufm Land
S Bevölkerigswachstum ufm Land het zu Essenknappheit, Landknappheit, Landflucht und Uswandrig gfüert. Überbevölkerig het zue Süüchene, meischt Cholera, gfüert. 1845 isch in Irland en Hördöpfelwo sich denn über de ganzi Kontinent uusbreitet hed, dezue chömed no schlechti Ernte im Jahr 1846.
De arischtokratisch Wohlschtand un di zughörig Gwalt isch mitm Land verbunde gsi, wu di Meischte Liibeigni gsi send. D Problem sin di gliiche wie be de Sklavehaltig uufträte. D Oberschicht hed si müesse under Kontrolle bhalte zum ihre Riichtum sichere. Di Liibiegne hend of Schulde bi ihrne Herre gha und Frondienscht müesse leischte. De Unmuet under de Liibeigne isch gstige bis er 1848 überkochet hed.
[ändere] S erschte Rumore
Bes 1789 isch d Rolle vo de Fürschte und König ufem Kontinent nöd in Frog gschtellt worde. 1815 denn, nachem Schturz vum Napoleon, sind di alte Mächt im Wiener Kongress wider dra cho. D Monarchie, d Chile und di adlige Lüüt sind gäge di Unterdrückte zämegschtande. S het Revolutione und Büürgerchrieg gäh, wiä di änglische Bürgerchrieg, d Rebellion vo 1798 in Irland, di französischi Revolution, d Uabhängigkeitschrieg ide britische Kolonie, wu d USA drus hervorgange sind oder d Uabhänigkeit vo Mexiko.
"Gföhrlichi" Ideeä sind ufcho, und energischi, gwaltätigi Gegner devo. Ideeä wie Demokratie, Liberalismus, Nationalismus und Sozialismus. Unrueh isch überall i de Luft gläge un au s Gschpenscht het aagfange umezieh in Europa.
Kurz, Demokratie het s Wahlrecht für di Unterdrückte bedüütet, Liberalismus, dass di Regierende nöd gegä d Lüüt schaffed un d Ischränkig vo de Chile, de schtaatliche Gwalt, Pressefreiheit und Freiheit vo de Individue. Wirtschaftliche Liberlismus het als Faktor au ä Rolle gschpilt. Nationalismus isch de Glaube, dass d Lüüt wo di gliich Schprôch, Kultur und gmeinsamer Vergangeheit, imene Schtaat zämeläbe sölled. Dütschland und Italie sind zu däre Ziit nume än Flicketeppich vo vilne veschidene Schtaate gsi. Sozialismus isch no nit so genau klar gsi, wases gnau söll si, aber ungfähr meh Recht für d Arbeiter imene kolletive Sischtem.
[ändere] D 1840er vor 1848
Um 1845-46 isches mit de sowiso scho schlechte ökonomische Gsamtsituation wiiter bergab gange. D Gründ sind umschtritte, abr es het Missernte gäh und d Rezession het sich vor allem in Frankriich verschärft und d Arbeitslosigkeit isch gstige. Veli hend de Hof verloh und sind in d Schtädt gange, was drum au immer schlechter worde isch. D Arbeiterklass isch meischt männlich, nit sesshaft, unbildet un mängsmol au gwalttätig gsi. Des isch au det in Frankriich ned andersch gsi, wiä hüt i de 3. Welt. D Korruption bis i di höchschte Schtelle in Frankrich het au ihres dezue biitreit. Textilinduschtrie in Dütschland isch au z Grund gange.
[[Bourgeoisie|Bürgerlichi] Chöpf hend aagfange ufzkläre. S Proletariat isch no nid richtig ufklärt und hed sich nonig organisiert gha. Di unteri Mittelschicht und d Arbeiterklass hend liberali Reforme welle und schliessli hend si sich denn organisiert ghe.
D Revolte sind ve de Schtädt usgange, meischt vu de Bürgerliche organisiert und mit Unterschtützig vum Proletariat.
