Tuvalu

Wikipedia(e)tik

Tuvalu

Tuvalu


Bandera	Armarria

Goiburu nazionala: Tuvalu mo te Atua
( Tuvalu Jainkoarekin )

Ereserkia: Tuvalu mo te Atua
God Save the Queen

Hiriburua

Funafuti
08°31′S 179°13′E / -8.517, 179.217

Hiri handiena Funafuti

Hizkuntza ofiziala(k) tuvaluera, ingelesa

Gobernua

Erregina
Gobernadore Orokorra
Lehen Ministroa

Monarkia konstituzionala
Elisabet II.a
Filoimea Telito
Apisai Ielemia

Independentzia
- Onartua Erresuma Batutik
1978ko urriaren 1

Eremua
- Guztira
- ur % 26 km² (238.)
arbuiagarria

Biztanleria
- Estimaketa (2006)
- Errolda (-)
- Dentsitatea 11.810 (193.)
-
429 biztanle/km² (22.)

Dirua Tuvaluar dolara
Australiar dolarra (AUD)

Ordu eremua
- Udan (DST) UTC (UTC +12)
ez (UTC )

Interneteko domeinua

.tv

Telefono aurrezenbakia +688

Herritarra tuvaluar

Tuvalu uharte-nazio bat da, koralezko 9 atoloiz osatutako multzo bat da, polinesiarrak bizi dira bertan eta Ozeano Barean dago kokatua. Vatikano Hiriaren ondoren biztanle gutxien dituen herrialdea da. Bere garaiera eskasa dela-eta (5 m gehienez) uharte hauek itsasoaren mailaren gorakadengatik mehatxatuak daude. Nazio Batuen Erakundearen barruan dagoen herrialdeen artean populazio txikiena duena da.

Hiriburua Funafuti atoloi osoa da. Baina batzuetan atoloiko Fongafale uhartean kokatua dagoen Vaiaku herrixka jotzen da hiriburutzat, bertan baitaude gobernuaren eraikinak eta estatuko hotel bakarra.

[aldatu] Geografia

Funafuti atoloia satelite irudian.

Tuvalu lau uharri-uhartez eta bost atoloiz osatua dago. Bertako atoloi txiki eta sakabanatuek lur geruza mehe-mehea dute eta 26 km² baino gutxiagoko azalera. Funafuti atoloi handiena da, erdialdeko laguna baten inguruan kokatutako uhartetxoz osatua, 25,1 km ipar-hego eta 18,4 eki-mendebalde. Uharrizko eraztun ertzak laguna inguratzen du, hainbat uharri-ubidek zeherkatua.

Tuvaluk ez du nekazaritzarako lurrik ia, ezta edateko ur hornidura fidagarririk ere.

Azarotik martxora mendebaleko haizeak eta euri jasak bortitzak izaten dira eta martxotik azarora ekialdeko haizeak, tenperatura tropikala zertxobait arintzen dutenak.

[aldatu] Historia

Sakontzeko, irakurri: Tuvaluko historia

Tuvaluko gizona (1841)

Tuvaluarrak duela 2000 urte inguru uharte hauetan kokatu ziren polinesiarrak dira, Tonga eta Samoatik etorriak. Kontaktuaurreko garaian, uharteen arteko kanoa bidaiak sarritan egiten ziren. Tuvaluko 9 uhartetik 8 jendeztatuak zeuden, horregatik Tuvalu izena, tuvalueraz zortziak batera esanahiekoa.

Europarrek 1568. urtean bisitatu zuten aurrenekoz, Álvaro de Mendaña y Neyra espainiarraren esku. Esklabo merkatariak eta balea arrantzaleak maiz bisitatzen zuten uhartea. 1892. urtean Gilbert eta Ellice-ko babes britainiarreko parte izatera igaro zen, kolonia bat bihurtu zen 1915ean.

1974. urtean Ellice uharteetako polinesiarrek, Gilbert uharteetako mikronesiarretatik banatzeko bozkatu zuten. Hurrengo urtean, Gilbert uharteak Tuvalu bihurtu ziren. Independentzia 1978. urtean izan zen onartua. 1995 eta 1997 artean Tuvaluk bandera berri bat erabili zuen, baina berriz ere bandera zaharra erabiltzera igaro zen.