Jurij Hajna
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
| Jurij Hajna | |
|---|---|
| datum narodźenja: | 11. septembra 1877 |
| ródne město: | Budyšin |
| datum zemrěća: | 6. septembra 1952 |
| městno zemrěća: | Budyšin |
Jurij Hajna (němsce: Georg Heine) (* 11. septembra 1877 w Budyšinje; † 6. septembra 1952 w Budyšinje) běše serbski moler a grafikar.
Wón narodźi so jako prěnje ze šěsć dźěći Awgusta Hajny (1851–1928, z Rakec pochadźaceho) a Hany rodź. Młynkec (1854–1943) na Židowje (dźěl města, kotryž bu lěta 1923 do Budyšina zagmjenowany). Nan běše fabrikant cigarow a měješe „w dobrych lětach” na 10 přistajenych. Serbska swójba přisłušeše woršće srjedźnych předewzaćelow Budyšina, to wopodstatnja so mjez druhim z tym, zo přesydli so 1913 do swójskeho dwuposchodoweho domu na Schäfferowej čo. 34 w Budyšinje. Hajnec swójbje narodźi so pjeć hólcow a holca. Wšitcy synojo studowachu, Jurij wuměłske molerstwo, Fryc powšitkownu medicinu (pozdźišo we Weinböhla, blisko Drježdźan skutkowacy), Wili a Bjedrich běštaj inženeraj hospodarstwa (prěni sta so z direktorom fabriki za zhotowjenje papjery a druhi běše přistajeny pola Busch, pozdźišeje wagonownje), wobaj skutkujo w Budyšinje. Při dobrej hospodarskej a powołanskej situaciji Hajnec swójby padnychu tola tež sćiny na nju. Syn Jan, powołanje akademiskeho dekoratiwneho molerja nawuknywši, je hižo w młodych lětach zemrěł a syn Bjedrich so z Prěnjeje swětoweje wójny njewróći.
Hajnec słušachu k nahladnym swójbam Budyšina a pozdźiše zapiski, zo běštaj staršeju Jurja Hajny w jara skromnych poměrach žiwi a wón syn chudeho chěžkarja a zo chudoba drje jemu studij na wuměłskim wustawje znjemóžni a podobne wopisanja, njepřitrjechja.
Molerske rjemjesło přiswoji sej młody Jurij Hajna najprjedy jako litograf pola Weigangec bratrow w Budyšinje, podajo so potom na Rysowansku šulu do Hanaua a studujo dale na Wuměłsko-rjemjesłowej a na Wuměłstwowej akademiji w Drježdźanach, hdźež běše z mišterskim šulerjom prof. Hermana Prella.
Wójnsku słužbu wukonješe w Prěnjej swětowej wójnje z wołojnikom a seršćowcom, někotre dźěła su z Ruskeje a Bayerskeje znate. Wróćiwši so do Budyšina załoži zhromadnje z Měrćinom Nowakom-Njechorńskim, Hanku Krawcec a Frycom Latkom lěta 1923 Zjednoćenstwo serbskich wuměłcow. Ale hižo lěto pozdźišo poda so dźakowano stipendijej Drježdźanskeje akademije do Italskeje, zwotkelž so do 1933 do Budyšina nawróći. Za čas wójny so wopyty z Němskeje do Italskeje a nawopak z politiskich přičin dale a bóle poćežowachu, tuž so mandźelska a dźowka (1941) do Budyšina přesydlištej. Tehdom napisa domoj: Wona krasna krajina a nade wšěm wěčna słónčina... jako bě swět jow był paradiz....
Zo budźe lěto 1933 prawe za jeho přesydlenje do Budyšina, za to steji samostatna wustajeńca w Měšćanskim muzeju w samsnym lěće a zawěsće tež jeho nastawk, „Wobrazki z Italskeje”, jenički w serbskej rěči wozjewjeny. Zo je Jurij Hajna serbował a tež italsce rěčał, to wobkrućatej jeho sotrowči.
Po Druhej swětowej wójnje angažowaše so Hajna dale w serbskim žiwjenju, přistupi k 1948 załoženemu Kołu serbskich tworjacych wuměłcow a wobdźěli so na wjacorych wustajeńcach we Łužicy a wukraju.
Jurij Hajna je pochowany na ewangelskim Tuchorskim kěrchowje w swójbnym rowje.
