Bulan
Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Mardika mawi basa Jawi
-
Untuk bulan satuan wekdal, lihat bulan (wekdal).
Bulan ngrujuk ing setunggal utawi langkung satelit alami ingkang édharanipun ngililingi sawijining planet ingkang ukuranipun langkung ageng, lan ugi ngiteri lintang. Bulan ingkang édharanipun ngideri Bumi namung ndarbéni ukuran seprapat ukuran Bumi lan ngiter saben 27.3 dinten, ing jarak rata-rata 384,400 kilometer ing saandhaping tarikan gravitasi Bumi.
Bulan mboten ndarbéni sumber cahya. Cahya bulan punika asalipun saking pantulan cahya Srengéngé, mboten mantul saking bumi. Nanging kadhang kala cahyanipun ugi saking bumi. Dados cahya saking srengéngé langsung tumuju bulan. Bulan ndarbéni diameter 3,476 kilometer kanthi gaya gravitasi namung 0.16 = (1/6) gaya gravitasi bumi. Dipunpitados Bulan kabentuk saking obyék ingkang agengipun sami kaliyan Mars ingkang nabrak Bumi lajeng pecah. Inti obyék kasebat nabrak bumi, nanging lapisan njawi Bumi kaplanting lan kajebak ing orbit ngililingi Bumi lajeng mbentuk Bulan.
Massa jenis Bulan (3,4 g/cm2), langkung ènthèng tinimbang massa jenis Bumi (5,5 g/cm2), déné [massa] Bulan namung 0.012 massa Bumi.
Bulan ingkang katarik déning gaya gravitasi Bumi mboten dhawah tumuju Bumi amargi gaya sentrifugal ingkang timbul saking orbit Bulan ngililingi bumi. Agengipun gaya sentrifugal Bulan punika sekedhik langkung ageng tinimbang gaya tarik-tarikan antawisipun gravitasi Bumi lan Bulan. Perkawis punika njalari Bulan saya ngedoh saking bumi. Kecepatan Bulan ngedohi Bumi sekitar 3,8cm/taun lan badhé saya cepet ing mangsa ngajeng ngantos copot saking orbit Bumi.
Bulan namung saged kapirsani saking setunggal sisih permukaan menawi dipunamati saking Bumi amargi kala rotasi bulan punika sami kaliyan kala revolusi(orbit) bulan ngililingi bumi inggih punika 27,32 dinten.
Ing bulan mboten wonten udara utawi toya, namung kathah kawah ingkang wonten ing permukaan bulan amargi saking tabrakan kaliyan komet. Mboten wontenipun udara lan toya ing bulan njalari kikisan mboten wonten lan kawah ing bulan ingkang umuripun mayuta-yuta taun kapengker tasih wetah. Kawah paling ageng ing bulan inggih punika Clavius kanthi garis pusat 230 kilometer lan lebetipun 3.6 kilometer. Mboten wontenipun udara ugi njalari mboten wonten suwanten ingkang saged kapirengaken ing Bulan.
[sunting] Bulan dados penandha wekdal
Bulan purnama punika kaanan nalika Bulan katingal bunder sampurna saking Bumi. Ing wekdal punika, Bumi mapan méh segaris ing antawisipun Srengéngé lan Bulan, saéngga sedaya permukaan Bulan ingkang kapadhangan Srengéngé katingal cetha saking Bumi.
Kosok wangsulipun wekdal bulan mati, inggih punika nalika Bulan mapan méh segaris ing antawisipun Srengéngé lan Bumi, saéngga ingkang katingal saking Bumi punika sisih wingking Bulan ingkang peteng, alias mboten katingal menapa-menapa.
Ing antawis kalih wekdal punika wonten kaanan bulan sepalih lan bulan sabit, inggih punika wekdal posisi Bulan tumrap Bumi mbentuk sudut tartamtu tumrap garis Bumi - Srengéngé. Ing wekdal punika, namung sabagéyan permukaan Bulan ingkang kasunaran Srengéngé ingkang katingal saking Bumi.
[sunting] Asal usul
Asal - usul bulan mboten dipunmangertos sacara mesthi, nanging ilmuwan manggihi bukti ageng bilih Bulan asalipun saking tubrukan bumi kaliyan planet alit ingkang naminipun theira watawis 3 milyar taun kepengker, ingkang ngasilaken lebu ingkang kathah sanget lan ngorbit ing sakelilingipun bumi. Akhiripun lebu punika ngempal dados bulan. Ing wiwitan, letipun bulan kaliyan Bumi sepisanan namung sekitar 30.000 mil.
Tata Surya
 |
|---|
| Planet: Merkurius | Venus | Bumi | Mars | Yupiter | Saturnus | Uranus | Neptunus |
| Planet cilik: Ceres | Pluto | Eris |
| Liyane: Srengéngé | Satelit | Asteroid | Komet | Sabuk kuiper | Awan oort |
