ევროპის პარლამენტი
ვიკიპედიიდან
ევროპის პარლამენტი (ინგლ. European Parliament, შემოკლებით - ევროპარლამენტი) - ევროპის კავშირის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ინსტიტუტი. იგი წარმოადგენს ერთადერთ საერთაშორისო ორგანიზაციას, რომლის წევრებიც პირდაპირი საყოველთაო კენჭისყრით არიან არჩეულნი. იგი აირჩევა 5 წლის ვადით.
სექციების სია |
[რედაქტირება] ევროპარლამენტის შექმნა
ევროპარლამენტის შექმნას საფუძველი ჩაეყარა 1952 წლის 10 აგვისტოს, როდესაც სტრასბურგში შედგა ევროპის ქვანახშირისა და ფოლადის წარმოების გაერთიანების პირველი საპარლამენტო ასამბლეის სხდომა. მისი თავმჯდომარე იყო ჟაკ მონე.
1957 წლის 25 მარტის რომის მოლაპარაკებების შემდეგ ევროპარლამენტი 142 დეპუტატისაგან დაკომპლექტდა. ისინი წარმოდგენილი იყვნენ მოლაპარაკებაში მონაწილე ექვსი სახელმწიფოს ეროვნული პარლამენტებიდან. შემდგომში ევროკავშირის გაფართოებასთან ერთად იზრდება ევროპარლამენტის დეპუტატთა რაოდენობაც: 1973 წელი - 198, 1979 წელი - 410, 1981 წელი - 434, 1986 წელი - 518, 1994 წელი - 567, 1995 წელი - 626, 2004 წელი - 732.
[რედაქტირება] ევროპარლამენტის არჩევნები
1976 წელს ევროკავშირის საბჭომ მიიღო გადაწყვეტილება ევროპარლამენტის პირდაპირი საყოველთაო არჩევნების ჩატარების შესახებ. დღემდე ჩატარებულია 6 არჩევნები:
- 1979 წლის 7-10 ივნისი (აირჩიეს 410 დეპუტატი)
- 1984 წლის 14-17 ივნისი (აირჩიეს 434 დეპუტატი)
- 1989 წლის 15-18 ივნისი (აირჩიეს 518 დეპუტატი)
- 1994 წლის 9-12 ივნისი (აირჩიეს 567 დეპუტატი)
- 1999 წლის ივნისი (აირჩიეს 626 დეპუტატი)
- 2004 წლის 10-13 ივნისი (აირჩიეს 732 დეპუტატი)
[რედაქტირება] ევროპარლამენტის უფლებამოსილებანი
1987 წლამდე ევროპარლამენტს მხოლოდ კონსულტაციების უფლება ჰქონდა. მართალია პარლამენტს შეეძლო ჩაეგდო კანონპროექტი ან შესწორებები შეეტანა მთელ რიგ მუხლებში, მაგრამ ევროკავშირის საბჭო იტოვებდა უფლებას ანგარიში არ გაეწია მისი შეხედულებებისათვის.
ერთიანი ევროპული აქტის შემოღების შემდეგ მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება ამ ორ ინსტიტუტს შორის "თანამშრომლობის პროცედურის" შესახებ, რამაც შესამჩნევად გააფართოვა პარლამენტის უფლებამოსილებანი. მაასტრიხტის მოლაპარაკებების შემდეგ პარლამენტმა მიიღო ახალი უფლებამოსილებანი.
დღეისათვის ევროპარლამენტის უფლებამოსილებისა და კომპეტენციის სფეროს განეკუთვნება: კანონმდებლობა, ბიუჯეტი და აღმასრულებელ ორგანოებზე კონტროლი. ჩვეულებრივი პარლამენტებისაგან განსხვავებით ევროპარლამენტის ძირითადი განმასხვავებელი ნიშანი არის ის, რომ იგი არ ახდენს მთავრობის ფორმირებას, რამდენადაც მთავრობა, ჩვეულებრივი გაგებით, ევროკავშირში არ არსებობს.
[რედაქტირება] ევროპარლამენტის ფუნქციონირება
1992 წლის დეკემბერში, ევროპული საბჭოს სხდომაზე მიიღეს გადაწყვეტილება ევროპარლამენტის პლენარული სხდომების სტრასბურგში გამართვის შესახებ. ევროპარლამენტი ევროკავშირის ერთადერთი ინსტიტუტია, რომელიც ღია სხდომებს ატარებს. მისი დისკუსიები, დასკვნები და რეზოლუციები ევროკავშირის ოფიციალურ ჟურნალში ქვეყნდება.
დეპუტატები სხდომათა დარბაზში განლაგებული არიან არა ეროვნული დელეგაციების მიხედვით, არამედ მათი პოლიტიკური დაჯგუფებების შესაბამისად. ისინი დასაქმებულნი არიან ოც მუდმივმოქმედ კომისიაში, რომელთაგან თითოეული ორიენტირებულია განსაზღვრულ სფეროებზე.
ევროპარლამენტის სხდომები სტრასბურგში მიმდინარეობს, საჭიროების შემთხვევაში ბრიუსელში ინიშნება დამატებითი პლენარული და კომისიების სხდომები. სხდომები მიმდინარეობს სინქრონული თარგმანის დახმარებით. სხდომები და ყველა ოფიციალური დოკუმენტი ევროკავშირის ყველა ოფიციალურ ენაზე ითარგმნება.
ევროპარლამენტს ჰყავს გენერალური სამდივნო, რომელიც ლუქსემბურგში მდებარეობს. ევროპარლამენტის სხდომებს უძღვება ევროპარლამენტის პრეზიდენტი.
[რედაქტირება] ევროპარლამენტის წევრები
ევროპარლამენტში ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებს გამოყოფილი აქვთ ადგილები მოსახლეობის რაოდენობის შესაბამისი კვოტებით. დეპუტატთა ეროვნული წარმომადგენლობა ასეთია:
- 99 - გერმანია
- 72 - დიდი ბრიტანეთი, საფრანგეთი, იტალია
- 50 - ესპანეთი, პოლონეთი
- 25 - ნიდერლანდი
- 22 - საბერძნეთი, ბელგია
- 20 - ჩეხეთი, პორტუგალია, უნგრეთი
- 18 - შვეცია
- 17 - ავსტრია
- 13 - სლოვაკეთი, დანია, ფინეთი,
- 12 - ირლანდია, ლიტვა
- 8 - ლატვია
- 7 - სლოვენია
- 6 - ესტონეთი, ლუქსემბურგი, კვიპროსი
- 5 - მალტა
[რედაქტირება] პოლიტიკური დაჯგუფებები
2004 წლის მოწვევის პარლამენტში 7 პოლიტიკური დაჯგუფებაა. ყოველ მათგანს ჰყავს თავმჯდომარე, რომელიც პლენარულ სხდომებზე დაჯგუფების პოზიციას აფიქსირებს. ეს პოლიტიკური სუბიექტებია:
- ევროპის სახალხო პარტია - ევროპის დემოკრატები - 268 ადგილი
- ევროპის სოციალისტების პარტია - 202 ადგილი
- ევროპის ლიბერალ-დემოკრატების ალიანსი - 89 ადგილი
- ევროპელი მწვანეები - ევროპის თავისუფალი ალიანსი - 42 ადგილი
- ევროპის მემარცხენეების და სკანდინავიის მწვანეების გაერთიანება - 41 ადგილი
- დამოუკიდებლობა და დემოკრატია - 36 ადგილი
- კავშირი ევროპისათვის - 27 ადგილი
გარდა ამისა ევროპარლამენტში კიდევ 28 დამოუკიდებელი დეპუტატია, რომლებიც არც ერთ საპარლამენტო ფრაქციაში არ არიან გაერთიანებულნი.
