Phonetik

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

D'Phonetik ass d'Wëssenschaft vum Sproochschall an ënnersicht physikalesch Eegeschafte vum Sproochschall.

Et ënnerscheet een tëschent artikulatorescher, akustescher an auditiver Phonetik:

• D'Artikulatoresch Phonetik beschreift d'Lautproduktioun duerch Aart an Uert vun der Lautbildung.
• D'Akustesch Phonetik beschäftegt sech mat der Dauer, Frequenz an Intensitéit vu Sproochlauter.
• D'Auditiv Phonetik ënnersicht d'Differenzéierung an d'Identifizéierung vu Lauter duerch d'Ouer an d'Gehir.

Phonetik

D’Phonetik as eng Wëssenschaft, déi sëch haptsächlech mat der Beschreiwung an Klassifikatioun vun de Sproochlauter beschäftegt:

E Sproochlaut as e physikalescht Element, dat een duerch d’Artikulatiounskanaler fir ze schwätzen produzéiert.

Se beschäftegt sech mat denen Geräicher, déi de Mënsch a séngem Artikulatiounskanal produzéiert an déi fir ze schwätzen benotzt gin, also dat heescht net Néitsen, schmatzen, räpsen a.s.w., mee schwätzen.

Wann ee schwätzt, geschitt dat heiten:

D’Otemloft kennt aus dem Hals oder der Long an geet duerch d’Nues oder de Mond rëm raus. Op denen verschiddenen Plaatzen wou d’Loft optrëfft, beaflossen mir se duerch eisen Artikulatiounskanal (Lëppen, Zänn, Zänndamm, Gomm: haarden a mëllen, Gommseegel an d’Zäpfchen, d’Zong: Zongespëtzt, Zongekranz, Zongeréck, d’Pharynx, d’Glottis- déi bild d’Stemm) sou, dass e Laut entsteht. D’Stemm entsteht sou: D’Loft kennt an de Kehlkopf, an dem hu mir Stëmmleppen. De Rand den d’Stemmleppen bannen hun, sin d’Stemmbänner. Duerch d’Loft bäim Ausotmen gin déi Stemmbänner a Schwéngung versaat. Mir ennerscheeden stemmhaft (mat Stemm) a stemmlass (ouni Stemm) Lauter: - Bäi dem éischten Fall gin d’Bänner a Schwéngung versaat, sie gin déi ganzen Zäit op an rem zou. z.B. bäi: „a, o, m, l, s“. - Bäi dem aneren Fall, stréimt d’Loft einfach duerch d’Stemmbänner erduerch, an versetzt se net a Schwéngung. z.B. bäi : „p, t, k, f".

D’Phonetik beschreiwt also, wéi d’Lauter erfierbrucht, iwwerdroen an wouergeholl gin. An der Phonetik ginn et 3 Ennerdisziplinen déi dat beschreiwen:

1) Disziplin vun der Produktioun vun de Sproochlauter – artikulatoresch Phonetik:

Hei get ennersicht, wéi eng Persoun déi schwätzt, Lauter produzéiert, d.h. wéieng Organer een wéi gebraucht fir e Laut ze produzéieren.

2) D’Iwwerdroen vun de Sproochlauter - akustesch Phonetik:

D’Intensitéit, d’Dauer an d’Frequenz vun de Sproochlauter get ennersicht.

3) Wouerhuelen vun de Sproochlauter: déi auditiv oder perzeptiv Phonetik:

Et get gekuckt wéi eng Persoun, déi d’Lauter héiert , déi akustesch Reizer verschafft. D’auditiv Phonetik beschäftegt sech mat de physiologeschen Prozesser, déi bäim Héieren vun enger Aussoo am Ouer oflafen.