Албер Ками
Од Википедија, слободна енциклопедија
| Западна филозофија Философија на 20-ти век |
|
|---|---|
Фотографија на Албер Ками во 1957 година
|
|
| Име: | Албер Ками |
| Роден: | 7 ноември, 1913 Мондови, Алжир |
| Умрел: | 4 јануари, 1960 Вилеблевин, Франција |
| Школа/традиција: | Апсурд Нобелова награда за литература (1957) |
| Главни интереси: | Етика, хуманост, правда, љубов, политика |
| Значителни идеи: | „Апсурдот е есентицијален концепт и прва вистина.“ „Секогаш оди подалеку, бидејќи таму ќе ја најдеш единствената вистина.“ |
| Влијанија од: | Фјодор Достоевски, Франц Кафка, Сорен Киргард, Ерман Мелвил, Фридрих Ниче, Жан-Пол Сарт, Симоне Веил, Виктор Иго, Паскал Пиа, Жорж Орвел |
| Влијанија врз: | Томас Мертон, Жак Монод, Жан-Пол Сартр, Орхан Памук, Мосин Хамид |
Албер Ками (фр. Albert Camus) (7 ноември, 1913 – 4 јануари, 1960) бил француски автор и философ кој зеде Нобелова награда во 1957. Често асоцира на егзистенцијализмот и пред се ја одбиваше таа асоцијација, како што напиша во неговиот есеј „Бунтовникот”, целиот негов живот беше посветен против философијата на нихилизмот. Неговата најважна реченица за иднината беше: „Сите ние, кои се наоѓаме среде уништување, се подготвуваме да ги обележиме границите на нихилизмот. Но само неколку од нас го знаат тоа”. Ками преферираше да биде познат како човек мислител, отколку како член на училиште или идеологист. Тој преферираше свои лични идеи. Во едно интервју во 1945, Ками одбиваше секакви идеолошки асоцијации: „Не, јас не сум егсистенцијалист. Сартре и јас бевме секогаш изненадени кога гледавме дека нашите имиња се поврзани...”. Во неговата колекција од есеи „Венчавања” тој напишал дека е грчки син. Ками беше вториот млад добитник на Нобеловата награда за литература(после Радјард Киплинг) кога тој стана првиот роден Афрички писател да ја прими наградата во 1957 година. Тој најкратко уживаше во својата награда, бидејки загина во сообракајна несрека само 3 години по земањето на наградата.
Содржина |
[уреди] Во пораните години
Албер Ками е роден на 7 ноември во 1913 година во Мондови, Алжир во Француско-Алжирско семејство. Неговата мајка беше Шпанска екстракција. Неговиот татко, Луциен, загина во Маринската битка во 1914 година за време на Првата Светска Војна. Ками живееше во сиромашни услови во своето детство. Во 1923 год. Беше примен во Универзитетот во Алжир. Како и да е тој се здоби со туберкулоза во 1930 год. Која стави крај на неговите фудбалски активности(тој беше голман на универзиетскиот тим)и тоа го присили да студира. Тој се вработи како риватен тутор и работеше за метеоролошки институт. Ја заврши неговата лиценца-философијата во 1935, во мај 1936 год. Тој успешно ги презентираше неговите теми за Плотинус.
Ками се приклучи на француската комунистичка партија во пролетта 1935, најмногу поради политичката ситуација во Шпанија, потоа во поддршка за Марксистико-Ленински докторини. Во 1936 год. Независноста на Алжирската комунистичка партија беше откриена. Ками се приклучи во активносите на партијата на Алжирските луѓе, која го вовлече во неволја со неговите комунистички искажувања кон партијата. Како резултат на тоа тој беше исфрлен од партијата во 1937 год. Ками замина кон француското-анархистичко уредување. Анархистот Андре Прудомо најпрво го претстави на Анархисичкиот Студентски круг во 1948 год. Како нивен симпатизер. Ками започна со пишување на анархистички публикации како Слободата, Револуционерни, Политички и Солидарни обрера(obrera). Ками исто така беше со анархистите кога тие изразија поддршка за подигање на Источна Германија во 1953 год. Тој исто така беше со нив во 1956 год, прво со подигањето на работничката класа во Познан, Полска, и подоцна со Унгарската револуција.
Во 1934 год. се оженил со Симоне Хи, но бракот завршил со обострана согласност. Во 1935 год. го формира Theatre du Travail – работничкиот театар кој опстана до 1939. Од 1937 до 1939 тој напиша социјалистички весник, „Алжирска Република”, неговата работа ги вклучуваше лошите услови за живот на граганите кои живееја во Кабили. Од 1939 до 1940 тој напиша сличен весник. Тој беше одбиен од Француската армија поради туберкулозата. Во 1940, Ками се ожени со Франсин Фауре, пијанистка и математичарка. Франсин му роди близнаци на 5 септември 1945 година, Катерина и Жан Ками. Истата година Ками започна да работи за Париз во нокта - Paris-Soir -списанието. Во првиот дел од Втората Светска Војна, Ками беше пацифист. На 15 декември 1941 година, Ками беше сведок за егзекуцијата на Габриел Пери. Во таа година тој ги заврши неговите први книги: „Странецот” и „Митот за Сизиф”. Тој во 194 година се врати во Оран, Алжир.
[уреди] Литературна кариера
За време на војната ками се придружи на Француската Ресистанца-Комбат кој објави многу весници со истото име. Таа група работеше против Назис. Ками стана уредник на весникот во 1943 година, и кога Алијас го ослободи Париз Ками имаше репортажаследната борба. Тој беше еден од неколкуте француски уредници кои објавија за атомската бомба во Хирошима наскоро пред настанот на 8 август 1945 година. Tој се откажа од Комбат во 1947, кога стана комерцијален весник.
Во 1949 година му се врати туберкулозата и тешко се справуваше со неа следните две години. Во 1951 го издаде “Бунтовникот”, философска анализа на бутовништвото и револуцијата каде јасно ја искажува својата одбивност кон комунизмот. Книгата вознемири многу од неговите колеги соработници во Франција. Кога му се појави идејата за апсурдот произлезе и „Митот за Сизиф”, „Странецот” и „Чумата”. Во 1950, Ками ги насочува своите идеи кон човечките права. Во 1952 беше смирен со неговата работа за UNESCO кога UN ја прифатија Шпанија како член на лидерската врска на Генерал Франко. Во 1953 ги критизираше Советските методи и предизвика работнички штрајк во источен Берлин. Во 1956 протестираше против слични методи во Полска и Совеската репресија на Унгрскара Револуција во октомври. Тоа негово движење бешеосновано во мал град Вилеблевин во Франција каде загина во сообракајна несрека на 4 јануари во 1960 година.
Кога во 1954 започна Алжирската војна за независност презентираше морална дилема за Ками. Од 1955-1956, Ками пишувал за “Експрес”. Во 1957 беше награден со Нобелова награда во литературата, официјално не со неговата новела „Падот”, објавени во таа година, но за неговите пишувања против капиталното казнување во есејот “Рефлекси на Платината”. Кога зборуваме со студентите од универзитетот во Стокхолм, тој го бранеше неговото видно неучесво кон Алжирското прашање и се однесуваше како загрижен за тоа што може да се случи со неговата мајка која сѐ уште живеела во Алжир.
Ками почина на 4 јануари 1960 година во сообракајна несрека, на местото “Le Grand Fossard” во малиот град Вилиеблевин. Во неговиот џеб имало неискористен билет за воз. Можно е тоа дека тој имал испланирано да патува со воз, но на крајот тргнал со кола.
[уреди] Надгробната плоча на Албер Ками
Возачот на колата Facel Vega, Мишел Галимард, негов издавач и близок пријател исто така загинува во несреката. Делата на Ками заживееја од неговите деца близнаци Катерина и Жан кои ги задржаа копиите од неговите трудови. По неговата смрт две негови дела беа објавени. Првото:”Срекна смрт” објавено во 1970 година, следено со главниот лик Мерсо како во ”Странецот” но овде има дебата за врската помеѓу овие две приказни. Втората објава беше незавршена новела “Првиот човек” за што Ками почнал да пишува скоро пред неговата смрт. Новелата беше автобиографски труд за неговото детство во Алжир и беше објавена во 1955 година.
[уреди] Кратка содржина за aбсурдот
Многу системи имаа пишувано за апсурдот, со нивни претпоставки што всушност апсурдот означува и со нивни идеи за важноста на апсурдот. Како на пример, Сартре го препознал апсурдот од свои сопствени искуства, додоека Киеркегард објаснува дека апсурдот е вистинитоста за неколку религии кои не спречуваат рационално да веруваме во Господ. Ками го одбиваше прекарот философ на апсурдот. Тој покажуваше се помалку и помалку интерес за апсурдот после објавувањето на “Митот за Сизиф”. За да се разликуваат идеите на Ками за апсурдот од идеите на другите философи, лугето понекогаш мислат на парадоксот за апсурдот односно мислат за апсурдот на Ками.
Апсурдот кај Ками се појавува уште со првите колекции на есеите “Двете страни на парата” во 1937 година. Апсурдните теми се појавуваат со повеке суфистикација во неговата втора колекција на есеи “Венчавања” во 1938 година. Во 1942 година објавува приказна за човек кој живее апсурден живот ”Странецот” и истата година го реализира и “Митот за Сизиф”. Крајната точка во односот на Ками спрема апсурдот се случува во колекцијата од четири писма кон анонимен германски пријател, пишувани помеѓу јули, 1943 година и јули 1944 година. Првото беше објавено во Revue Libre во 1943 година, втората во Cahiers de Liberation во 1944 година, трета во весникот Слобода во 1945 година. Сите четири биле објавени како “Писма до германски пријател”, во 1945 и се појавија во колекција со Резистeнција, бунтовност и смрт.
[уреди] Идеите на Ками за апсурдот
Во неговите есеи Ками презентира две дуолизми:среката и тагата, темнината и светлината, живото и смртта, итн. Во митот овој диализам станува парадокс:Ние ги вреднуваме нашите животи и егзистенции, но во исто време знаеме дека евентуално можеме да умреме и нашите настојувања се бесмислени. Се додека можеме да живееме со дуализам(јас можам да прифатам периоди на несрека, затоа шѕо знам дека искуството на срека ке дојде), ние не можеме да живееме со парадоксот (ислам дека живот мој е од големо значење, но исто така не е од големо значење). Во митот Ками беше заинтересиран како ние го искосуваме апсурдот и како живееме со него. Нашиот живот мора да има смисла за нас за да го вреднуваме. Ако прифатиме дека живото нема значење и не го вреднуваме, зар не треба да се самоубиеме? Мерсо, херојот на апсурдот од ”Странецот” е убиец кој одговарал за своето злосторство. Разбирањето на Ками за апсурдот промовира јавни дебати.
“Ако ништо нема значење можеби си во право, но овде сепак постои нешто што има значење”. Второто писмо до германскиот пријател, декември 1943 година
[уреди] Селектирана библиографија
[уреди] Новели
-“Странецот” (1942)
-“Чума” (1947)
-“Падот” (1956)
-“Срекна смрт” (1971)
-“Првиот маж” (непотполна, 1995)
[уреди] Кратки стории
-“Ексил и Кралството” (1957)
[уреди] Не-измислица
-“Ниту едно ниту друго” (1937)
-“Митот за Сизиф” (1942)
-“Бунтовникот” (1951)
-“Тетратки 1935-1942” (Карнетс, мај 1935-февруари 1942) (1962)
-“Венчавање”
[уреди] Есеи
-“Опасно создадено” (1957)
-“Античката Грчка трагедија” (1956)
-“Зошто Шпанија?” (1948)
[уреди] Драми
-“Калигла” (1945, напишана 1938)
-“Недоразбирање” (1944)
-“Положба по опсада” (1948)
-“Опфатен” (1959)
[уреди] Колекција
-“Резистенција, Бутовност и Смрт” (1961)
-“Лирични и критични есеи” (1970)
-“Ками во Комбат” пишувано од 1944-1947 (2005)
[уреди] Забелешка
[1] Внатрешни новели, 15 ноември, 1945
[2] Актуелности III, Алжирски хроники, 1939-1958
[3] Интервју со Кетрин Ками
[уреди] Надворешни врски
- ((fr)) Аудио книга (mp3): The Fall (La Chute, 1956)
- Нобелова награда по литаратура (1957) Link
- [http://www.thenation.com/doc.mhtml?i=20040405&s=jacoby&c=1 „Случајни пријатели“ приказна за пријателството помегу Ками и Сартр и нивната голема слава
- http://www.religion-online.org/showarticle.asp?title=2013 (Conversations about Christianity)
- Интервју со керката Кетрин - 3AM
- Друго интервју со керката Кетрин - Spike
- Логика на егсистенцијалното значење
- Општеството на Албер Ками ВБ
- Lesjustes.co.uk : Краток опис на Англиски на „Les Justes“ за студенти
- ((fr)) Пјер Мишел, Aлбер Ками и Октав МирбоПДФ (640 KiB)
|
|
|---|
|
Пер Лагерквист (1951) • Франсоа Моријак (1952) • Винстон Черчил (1953) • Ернест Хемингвеј (1954) • Халдор Лакснес (1955) • Хуан Рамон Хименез (1956) • Албер Ками (1957) • Борис Пастернак (1958) • Салваторе Квазимодо (1959) • Сен-Џон Перс (1960) • Иво Андриќ (1961) • Џон Стајнбек (1962) • Јоргос Сеферис (1963) • Жан-Пол Сартр (1964) • Михаил Шолохов (1965) • Шмуел Јосиф Агнон / Нели Закс (1966) • Мигел Анхел Астуријас (1967) • Јасунари Кавабата (1968) • Семјуел Бекет (1969) • Александар Солжењицин (1970) • Пабло Неруда (1971) • Хајнрих Бел (1972) • Патрик Вајт (1973) • Ејвинд Јонсон / Хари Мартинсон (1974) • Еуџенио Монтале (1975) |
