Ðденозин трифоÑфат
Од Википедија, Ñлободна енциклопедија
Ðденозин трифоÑфатот (ÐТФ или ATP) е виÑокоенергетÑко Ñоединение кое дава енергија на повеќето животни процеÑи кај организмите. ÐТФ е нуклеотид, познат во биохемијата како „молекуларна валута“ за внатрешноклеточниот Ð¿Ñ€ÐµÐ½Ð¾Ñ Ð½Ð° енергијата; одноÑно, ÐТФ е во ÑоÑтојба да Ñкладира и пренеÑува енергија внатре во клетката. ÐТФ иÑто така игра важна улога во Ñинтезата на нуклеинÑките киÑелини. Молекулите на ÐТФ Ñе кориÑтат и за депонирање на кориÑна енергија, која раÑтенијата ја конвертираат во процеÑот на клеточно дишење.
Содржина[Ñокриј] |
[уреди] ХемиÑки ÑвојÑтва
ХемиÑки, ÐТФ Ñе ÑоÑтои од аденозин и три фоÑфатни групи (трифоÑфат). Ðеговата емпириÑка формула е C10H16N5O13P3, а рационалната формула C10H8N4O2NH2(OH)2(PO3H)3H, Ñо молекулÑка маÑа од 507.184 u.
ФоÑфатните групи, почнувајќи од оние на Ðденозин монофоÑфатот (ÐМФ) Ñе нарекуваат алфа (α), бета (ß) и гама (γ) фоÑфати. БиохемиÑките имиња за ÐТФ Ñе 9-ß-D-рибофуранозиладенин-5'-трифоÑфат, и еквивалентно, 9-ß-D-рибофуранозил-6-амино-пурин-5'-трифоÑфат.
[уреди] Синтеза
ÐТФ може да Ñе произведе во различни клеточни процеÑи, но најчеÑто во митохондриите преку окÑидациÑка фоÑфорилација, под каталитичко влијание на ензимот ÐТФ Ñинтетаза, или кај раÑтенијата во хлороплаÑтите, во текот на фотоÑинтезата. Главен извор на енергија за Ñинтеза на ÐТФ Ñе глукозата и маÑните киÑелини. Прво, глукозата Ñе раздвојува на пируват во цитозолот. Две молекули на ÐТФ Ñе генерираат од Ñекоја молекула на глукоза. Завршните фази во Ñинтезата на ÐТФ Ñе одвиваат во митохондриите и произведуваат до 36 или 38 молекули на ÐТФ.
[уреди] ÐТФ во човечкото тело
Вкупната количина на ÐТФ во човечкото тело изнеÑува околу 0,1 молови. Енергијата која ја кориÑтат човечките клетки бара хидролиза на 200 до 300 молови ÐТФ дневно. Ова значи дека Ñекој молекул на ÐТФ Ñе рециклира 2000 до 3000 пати Ñекој ден. ÐТФ не Ñе Ñкладира, па затоа неговото иÑкориÑтување треба да Ñледи брзо по неговата Ñинтеза.
[уреди] ОÑтанати трифоÑфати
Клетките имаат и други виÑокоенергетÑки нуклеозид трифоÑфати, како гванозин трифоÑфат. Помеѓу нив и ÐТФ енергијата леÑно може да Ñе пренеÑува преку реакции како што Ñе оние кои Ñе катализирани од нуклеозид дифоÑфокиназа — енергијата Ñе оÑлободува кога Ñе хидролизира фоÑфат - фоÑфат врÑката. Оваа енергија можат да ја кориÑтат различни ензими, моторни протеини и транÑпортни протеини за Ñвојата работа во клетката. Со процеÑот на хидролиза Ñе оÑлободуваат неорганÑките Ñоединенија фоÑфат и аденозин дифоÑфат, кој може и понатаму да Ñе разложи до аденозин монофоÑфат. ÐТФ може да биде разложен во ÐМФ и на директен начин, Ñо Ñоздавање на пирофоÑфат. Оваа реакција има предноÑÑ‚ за Ñметка на претходната во тоа што е ефективно неповратен Ð¿Ñ€Ð¾Ñ†ÐµÑ Ð²Ð¾ воден раÑтвор.
[уреди] Реакција на ÐДП Ñо ГТП
- ÐДФ + ГТФ ↔ ÐТФ + ГДФ
ПоÑтои идеја да Ñе кориÑти ÐТФ како енергетÑки извор во нанотехнологијата и имплантите. Вештачки пејÑмејкери би можеле да Ñтанат незавиÑни од бактериите.
[уреди] Види и
- Ðденозин дифоÑфат (ÐДФ)
- Ðденозин монофоÑфат (ÐМФ)
- Цикличен аденозин монофоÑфат (цÐМФ)
- ÐТФаза
- ÐТФ хидролиза
- КребÑов циклуÑ
- Термохемија на ÐТФ