Амид

Од Википедија, слободна енциклопедија

Амидна функционална група. Кога азотниот атом е поврзан со два атома на водород се добива амино група, а доколку тој е поврзан со алкил или арил групи, тоа е супституирана амино група.

Амидите се органски соединенија кои во својот молекул имаат азот како хетероатом. Кај овие соединенија, азотот е дел од NH₂ група или супституирана NH₂ група која е поврзана со карбонилен јаглероден атом, а со тоа и со карбонилна група (CO група). Освен што е поврзана со амино група, карбонилната група кај амидите е поврзана и со радикал.

Атомот на азот е петвалентен, што значи дека тој може да образува вкупно пет хемиски врски со други атоми. Кај амидите, тој е поврзан со еден атом на карбонилниот јаглерод, а останатите две врски на атомот на азот можат да бидат со водородни атоми, алкил или арил групи. Другите два валентни електрона од азотот се слободен електронски пар и кај амидите тие не учествуваат во образување на хемиски врски. Амидите се класифицираат врз основа на бројот на јаглеродните групи поврзани со атомот на азот:

[уреди] Структура на амидите

Структурите на амидите се слични на оние на другите карбонилни соединенија: три атоми поврзани со јаглерод се наоѓаат во истата рамнина. Атомот на азот на еден амид има слободен пар на електрони што се делокализирани со π-електроните од карбонилната група. Така, еден амид, како формамид, има две резонантни структури:

Затоа врската меѓу јаглеродот и азотот е меѓу единечна и двојна врска. Делумниот карактер на двојна врска на врската C-N на амидите ја ограничува ротацијата околу врската C-N.

[уреди] Именување на амиди

Вообичаените имиња на амидите се формираат со додавање на наставката -амид на соодветната киселина. Кога на атомот на азот има супституент, се додава претставката N- проследен со името на групата поврзана за азотот. Супституентите на ацил групата се означуваат со грчки букви α, β, γ, δ итн., како во вообичаените имиња на карбоксилните киселини.

Во МУЧПХ системот (IUPAC), најдолгата низа што содржи амидна група е основа. На соодветниот алкан се додава наставката -амид. Супституентите на азотот се означуваат со истиот метод како во вообичаениот систем на именување. Меѓутоа, се користат броеви за супституентите на основната низа.