Dörmeter
From Wikipedia
 |
Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Dörmeter (mehrdüdig Begreep). |
Dörmeter is een Begreep ut de Geometrie un een physikalsch Grött. De Dörmeter (Teken in Formeln d) gifft an, wo groot een Kreis is. Mathematsch utdrückt is de Dörmeter defineert as de Afstand von de beiden Snittpunkten von een Kreis mit een Geraden, de gliektietig ok dör den Middelpunkt von den Kreis löpt.
Dat glieke gilt ok för een Kugel: Wenn de von een Geraden dör den Middelpunkt sneeden warrt, nöömt man den Afstand von de Snittpunkten ok den Dörmeter. Warrt een Kugel von een Flach dör den Middelpunkt sneeden, denn is de Snittflach nämlich wedder een Kreis. De halve Dörmeter warrt ok Radius (r) nöömt. Dat Verhältnis von’n Ümfang (U) von een Kreis to sien Dörmeter (d) is de Kreistall 
:
För den Ümfang von een Kreis gült:
oder annersrüm 
.
In technisch en Teken warrt de Dörmeter mit dat Symbol ø darstellt. Dat dröff nicht verwesselt warrn mit de Mathematik, wo dit Teken för den Dörsnitt von mehrere Tallen brukt warrt.
Dörmeter warrt angeven in de Metallverarbeiden, wo dat meist üm Bohren un Bohrlöker oder um den Dörmeter von Bolten un Schruven geiht, ober ok t. B. in de Astronomie, wo von de Planeten de Kugeldörmeter angeven warrt.
In de Mathematik warrt da all’ns noch en beten theoretischer ankeken. Allgemeen warrt de Dörmeter von een metrischen Ruum defineert as dat Supremum von all Afstännen von je twee Punkten in den Ruum:
För Kugeln un Kreisen in Euklidisch Rüüm is disse Definitschoon dat glieke as de geometrisch Beschrieven baven.
