Andronovocultuur
Van Wikipedia
De Andronovocultuur is een verzamelnaam voor een aantal culturen uit de Bronstijd in Zuid-Siberië en Centraal-Azië tussen ongeveer 2300 v. Chr. en 1000 v. Chr.. Het zou misschien beter kunnen worden aangeduid als archeologisch complex of archeologische horizon. De naam is afgeleid van het dorp Andronovo (55°53′NB 55°42′OL ), waar in 1914 een aantal graven werd ontdekt met skeletten in gebogen houdingen, begraven met rijk versierd aardewerk.
Inhoud |
[bewerk] Subculturen
Er zijn ten minste vier subculturen onderscheiden, gedurende welke de cultuur zich uitbreidde naar het zuiden en oosten:
- Sintasjta-Petrovka-Arkaim - Zuidelijke Oeral en Noord-Kazachstan (2200-1600 v. Chr.);
- het versterkte Sintasjta uit ongeveer 1800 v. Chr. in oblast Tsjeljabinsk;
- de nabijgelegen nederzetting Arkaim (17e eeuw v. Chr.);
- Alakoel (2100-1400 v. Chr.) tussen de Amu Darja en Jaxartes en de Kyzylkumwoestijn;
- Fedorovo (1400-1200 v. Chr.) in zuidelijk Siberië;
- Aleksejevka (1200-1000 v. Chr.) in oostelijk Kazachstan.
[bewerk] Geografisch verspreidingsgebied
Het verspreidingsgebied van deze cultuur is enorm en moeilijk precies af te bakenen. Aan de westelijke randen overlapt het met de ongeveer gelijktijdige, maar afwijkende Srubnacultuur in de hooglanden tussen de Wolga en de Oeral). In het oosten reikte het tot in de Minoesinskdepressie en overlapte het met het gebied van de eerdere Afanasefocultuur. Verdere vondsten zijn verspreid tot bij de Kopet Dag in Turkmenistan, de Pamir in Tadzjikistan en de Tiensjan in Kirgizië. De noordelijke grens komt globaal overeen met het begin van de taiga. In het stroomgebied van de Wolga was het contact met de Sjroebnacultuur het best ontwikkeld en het langdurigst; aardewerk uit de subcultuur Fedorovo is zelfs bij het veel westelijker gelegen Wolgograd gevonden.
[bewerk] Karakteristieken
Tegen het midden van het 2e millennium v. Chr. verspreidden de Andronovoculturen zich sterk in oostelijke richting. Men dolf koper in de Altaj en leefde in dorpen met soms wel 10 verzonken blokhuthuizen die afmetingen hadden tot 30 bij 60 meter. Graven werden gemaakt in stenen cisten of stenen omhulsels met begraven houten kamers. Het belangrijkste middel van bestaan was het hoeden van vee, paarden en runderen, schapen en geiten. Ook is gebleken dat er wat landbouw bedreven werd.
Er is een sterk verband gesuggereerd tussen de Andronovocultuur en de vroege Indo-Iraanse cultuur. In het bijzonder de uitvinding van de strijdwagen met spaken rond 2000 v. Chr. wordt aan de Andronovocultuur toegeschreven (Di Cosmo (blz. 903) noemt de vondsten uit "al in 2026 v. Chr."[1].
Sintasjta is een vindplaats aan de bovenloop van de river de Oeral. De plaats is beroemd door de grafoffers, met name strijdwagengraven. Deze begrafenissen vonden plaats in koergans en omvatten complete dieren of gedeelten van dieren (paard en hond) geplaatst in de grafheuvel. Sintasjta wordt vaak de voornaamste proto-Indo-Iraanse vindplaats genoemd. De taal die werd gesproken bevond zich naar men aanneemt nog steeds in de proto-Indo-Iraanse fase. Er zijn vergelijkbare vindplaatsen "in de Wolga-Oeral-steppe" (Mallory)[2].
[bewerk] Opvolging
De Sintasjta-Petrovkacultuur werd opgevolgd door de Fedorovocultuur (1400-1200 v. Chr.) en Aleksejevkacultuur (1200-1000 v. Chr.), die nog tot de Andronovocultuur gerekend worden.
In zuidelijk Siberië en Kazachstan werd de Andronovocultuur opgevolgd door de Karasukcultuur (1500-800 v. Chr.), waarvan soms wordt beweerd dat het een niet-Indo-Europese cultuur was en soms dat het een specifieke proto-Iraanse cultuur was. Aan de westelijke grens volgde op de Andronovocultuur de Srubnacultuur, die gedeeltelijk voortkwam uit de Abashevocultuur. De vroegste historische volken die hiermee geassocieerd worden zijn de Cimmeriërs en Saken/Scythen. Deze duiken op in Assyrische geschriften van na de neergang van de Aleksejevkacultuur. Ze trokken vanaf ongeveer de 9e eeuw v. Chr. naar Oekraïne (zie ook: Oekraïense stenen stèle) en aan het einde van de 8e eeuw v. Chr. over de Kaukasus naar Anatolië en Assyrië en mogelijk ook in westelijke richting naar Europa als de Thraciërs (zie: Thraco-Cimmerisch) en de Sigynnae, volgens Herodotus aan de overzijde van de Donau, ten noorden van de Thraciërs en volgens Strabo in de buurt van de Kaspische Zee. Zowel Herodotus als Strabo identificeren hen als Iraans.
[bewerk] Noten
[bewerk] Literatuur
- Di Cosmo, N., The Cambridge History of Ancient China hfdst. 13, blz. 885-966. ISBN 1884964982
- Mallory, J. P., (1991) In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology, and Myth ISBN 0500276161
- Mallory, J. P., Adams, D. Q., (1997) Encyclopedia of Indo-European Culture, Fitzroy Dearborn. ISBN 1884964982
[bewerk] Zie ook
- Koerganhypothese
- Strijdwagengraf
- Soma
