Armoede

Van Wikipedia

Armoede is het hebben van te weinig bestaansmiddelen om aan de wezenlijke menselijke levensbehoeften te voldoen. De meest wezenlijke levensbehoeften zijn onder andere voedsel, kleding en huisvesting. Het tegengestelde van armoede is welstand.

Naast de materiële armoede die het onderwerp is van dit artikel bestaat er ook geestelijke armoede.

Inhoud 1 Definities van armoede 2 Oorzaak van individuele armoede 3 Collectieve armoede 4 Armoede als ideaal 5 Zie ook:

Definities van armoede

Het begrip armoede is alleen van toepassing op mensen die overigens in vrijheid leven. Men spreekt niet van armoede van slaven, gevangenen of patiënten. Ook wordt het begrip armoede niet gebruikt als er gebrek is aan bepaalde zaken, ook als dat vooral de armen treft. Gebrek aan voedsel wordt hongersnood genoemd, gebrek aan huisvesting woningnood. Het is zelfs de vraag of het begrip individuele armoede van toepassing kan zijn in een volledig centraal geleide volkshuishouding, waar de staat de distributie van alle goederen en diensten regelt.

Het begrip armoede kan als volgt gedefinieerd worden:

• In armoede leeft een bepaald percentage van de bevolking met het laagste inkomen. Volgens deze definitie blijft armoede altijd bestaan, en kunnen alleen de nadelige gevolgen van armoede bestreden worden.
• In armoede leeft iedereen die minder dan een bepaald percentage van het modaal of gemiddeld inkomen heeft. Volgens deze definitie kan armoede worden opgeheven, of volgens sommigen weggedefinieerd, door het instellen van minimumlonen en minimumuitkeringen. Als deze niet bestaan is de omvang van de armoede afhankelijk van de spreiding van het inkomen.
• Armoede wordt bepaald door een aantal uiterlijke kenmerken, zoals slechte voedingstoestand of een slechte woning. In dit geval kunnen mensen met voldoende inkomen in armoede leven omdat zij hun geld niet aan de eerste levensbehoeften uitgeven, maar bijvoorbeeld aan alcohol of tabak
• Armoede heerst onder mensen die zich zelf arm vinden. Armoede volgens deze definitie kan toenemen door de groei van de behoeften, bijvoorbeeld als gevolg van de invoering van commerciële televisie
• Mensen die in armoede leven moeten door de gemeenschap ondersteund worden omdat zij zelf onvoldoende inkomsten hebben. Volgens deze definitie leven in Nederland alle bijstandstrekkers en de meeste AOW'ers in armoede. Deze definitie werd in de negentiende eeuw gehanteerd maar wordt nu niet meer gebruikt. Zij is echter een goed voorbeeld van een definitie volgens welke armoede nooit zal verdwijnen.

Oorzaak van individuele armoede

Mensen kunnen bijvoorbeeld door langdurige werkloosheid of ziekte vrij onverwacht vanuit welstand tot armoede vervallen. Een gevolg is dat ze daardoor in een maatschappelijk en/of sociaal isolement terecht kunnen komen. Deelname aan allerlei activiteiten wordt uit financieel oogpunt onmogelijk; het betalen van communicatie- en transportmiddelen wordt een probleem; kleding en middelen voor lichaamsverzorging eveneens, waardoor men zich niet meer representabel voelt. De woonsituatie verslechtert en daarmee krijgt men een ander (minder) sociaal aanzien. Psychische gevolgen van een vervallen tot armoede kunnen schuld en schaamte zijn; soms versterken mensen daardoor zelf hun sociale isolement.

Behalve langdurige werkloosheid en ziekte kan armoede worden veroorzaakt door een geldverslindende verslaving als gokken. Ook alcoholisme en verslaving aan drugs of werk kan leiden tot armoede.

Een fenomeen van de laatste decennia in vooral westerse landen is het kopen op afbetaling (live now, pay later). Dit kan tot torenhoge financiële schulden leiden, die de omgeving, gemeentelijke- en/of overheidsinstanties dwingen de persoon onder financiële curatele te stellen.

Collectieve armoede

Ook een land als geheel kan door een bankroet tot armoede vervallen, zoals dat bijvoorbeeld gebeurde met Argentinië vanaf het begin van de 21e eeuw.

Gebeurtenissen als de grote beurskrach in 1929 in New York kunnen overal ter wereld mensen en bedrijven in grote financiële problemen brengen. Gevolgen daarvan zijn: algemene economische malaise, werkloosheid en armoede.

Armoede kan ook het gevolg zijn van politiek isolement (Albanië onder Hoxha, Noord-Korea na de Koreaanse oorlog), van een economische boycot (Irak na de Golfoorlog van 1991), of door droogte en ernstige natuurrampen (bijvoorbeeld de Sahellanden).

Armoede is een economisch, maatschappelijk, sociaal en ook politiek probleem.

Armoede als ideaal

In verschillende wijsgerige en godsdienstige stromingen wordt het leven in armoede als ideaal gezien omdat men tot grotere wijsheid en godsvrucht zou komen door van materiële goederen af te zien. Een voobeeld uit de Griekse oudheid is Diogenes van Sinope. Volgens het Nieuwe Testament sprak Jezus vaak ten gunste van het leven in armoede en dit voorbeeld is door de Christelijke kerk gevolgd. De gelofte van armoede was bijvoorbeeld één van de drie kloostergeloften. Ook in het Boeddhisme geldt armoede als een deugd.

Zie ook:

• Armoedeval – Armoedegrens – Armoedebestrijding – Sociale bijstand – Sociale minima – Armoede in rijke landen – Armoede en gezondheid (situatie in België) – Armoede in de derde wereld – Derde Wereld – Kinderarbeid – Prostitutie – Taalarmoede – Minimumloon – Subsidie – Analfabetisme – Budgetvoorlichting – Ontwikkelingshulp – Verband tussen armoede en gezondheid