Baudotcode
Van Wikipedia
De Baudotcode is een door Émile Baudot ontworpen codering, die wordt gebruikt om informatie op een automatische wijze via een lijnverbinding over te dragen, aanvankelijk met de hand op een klavier met vijf toetsen en naderhand door middel van een op de typemachine gebaseerd toetsenbord op telexmachines. Het systeem was een opvolger van de morsecode en maakte het mogelijk om tot vier berichten gelijktijdig over 1 lijn te verzenden. De allereerste apparatuur waarmee berichten volgens het systeem van Baudot konden worden verzonden werkte als volgt: Vier operators stonden rond een tafel waaroverheen een arm mechanisch ronddraaide over een aantal contacten. Allevier de operators hadden een klavier waarop met de vingers van de linkerhand twee en met de vingers van de rechterhand drie toetsen konden worden bediend. Deze toetsen waren verbonden met de contacten op de tafel waarover de arm bewoog. Iedere operator kon de toetsencombinatie voor 1 letter instellen zo lang de arm niet over zijn kant van de tafel bewoog. Op deze manier werd een tijdswinst geboekt, waardoor de berichten sneller konden worden verzonden dan met de gangbare morsecode. De Baudotcode was geoptimaliseerd naar het gebruik van het toetsenbord, zodat de meest voorkomende letters konden worden ingesteld met zo eenvoudig mogelijke bewegingen van de vingers. Later gingen de ontwikkelingen verder.
Voor het overbrengen van morse-berichten waren getrainde marconisten nodig en was de snelheid beperkt. In eerste instantie werden morse-schrijvers ingezet, waarmee men de ontvangen code op een smalle papierstrook liet schrijven. Toch was nog steeds een persoon nodig om de punten en strepen om te zetten naar leesbare tekst.
Men ging op zoek naar mogelijkheden om dit proces te automatiseren. Tegelijk met de ontwikkeling van de typemachine werd een systeem bedacht om automatisch de toetsaanslagen in een code om te zetten, die vervolgens via de bestaande telegrafie-bedrading naar een ander telegrafie-station overgebracht kon worden. De aangepaste typemachines werden Telex genoemd, of in het Engels Teletype, om aan te geven dat op afstand werd getypt. Op dit moment was de grond voor de indeling van de originele Baudotcode niet meer relevant. De code werd aangepast om een zo optimaal mogelijk gebruik te kunnen maken van de bandbreedte van de lijnverbinding. De nieuwe code werd Murraycode genoemd.
Cruciaal was het gebruik van de telegrafie-bekabeling, omdat dit netwerk reeds zeer uitgebreid voorhanden was. Om de letters van het alfabet om te zetten, maakte men gebruik van een 5-bits code. Elke letter kreeg een eigen 5-bits code, zodat met de 26 letters ook 26 codes in gebruik waren, waarbij er dus 6 codes overbleven (25=32). Om ook cijfers over te kunnen sturen, moest men een truuk bedenken: twee extra codes werden toegewezen om van LETTERS naar CIJFERS om te schakelen en weer terug. Bovendien kon men zo meer lettertekens overbrengen.
Er bestaan verschillende varianten van de Baudotcode, onder andere voor cyrillisch schrift. Door het grotere aantal letters in het cyrillisch alfabet moesten meerdere shifts worden gebruikt dan de twee die in de Baudot- of Murraycode bestaan.
[bewerk] De oorspronkelijke Baudotcode (CCITT-1)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De oorspronkelijke Baudotcode (later bekend onder de naam International Telegraph Alphabet No. 1 (ITA1), CCITT-1) werd door Émile Baudot in 1870 ontworpen voor gebruik in combinatie met een klavier waarbij de linker wijsvinger en middelvinger en de rechter wijs- middel- en ringvinger werden gebruikt om de combinaties te maken. De snelheid van deze vorm van communicatie kon tot 180 tekens per minuut bedragen.
Baudots telegraafsysteem werd in 1875 door de Franse overheid aangenomen. Na de eerste geslaagde proeven op de lijn Parijs-Bordeaux in november 1877 breidde het succes ervan zich over Est- en Middeneuropa uit. De bijzondere tekens in de tekentabel sloten niet aan op de behoeften van andere telegraafdiensten, waardoor nationale varianten ontstonden. De letters en cijfers behielden echter in alle varianten hun positie.
Tegenover de handmatige codering met behulp van een klavier stond een automatische decodering, waarbij de ontvangen tekens op een strook papier werden afgedrukt. Dit was met de indertijd ter beschikking staande techniek mogelijk omdat alle tekens dezelfde lengte (vijf bits) hebben. Voor morsetekens was zoiets veel complexer, omdat morsetekens een variabele lengte hebben.
De nummering van de toetsen op het klavier was 4 5 1 2 3. Ingedrukte toetsen zijn aangegeven met "o", niet-ingedrukte toetsen met "."
[bewerk] De Murraycode (CCITT-2)
[bewerk] Toetsenbord
De Brit Donald Murray ontwikkelde omstreeks 1901 een toetsenbord vergelijkbaar met dat van de schrijfmachine, waarmee de tekens sneller en eenvoudiger konden worden gecodeerd. Ieder teken kon nu met een enkele toetsaanslag op een ponsband worden gecodeerd. De ponsband kon vervolgens door een ander apparaat worden gelezen en verzonden. De apparaten van Murray waren voor die tijd zeer snel. Zo werd tijdens een test bij de Britse posterijen in 1908 een snelheid van 1260 tekens per minuut gehaald. De apparaten van Murray zijn te beschouwen als voorlopers van de telexmachines, die met een alfanumeriek toetsenbord en een afdrukrol werken. Murray behield de opdeling in blokken, maar wijzigde de tabel zodanig dat voor vaak gebruikte letters zoals de "E" en de "T" zo min mogelijk signaalveranderingen op de lijn nodig waren. Hierdoor sleten de mechanische componenten minder, waardoor het onderhoud minder was. Murray voegde ook een code in om naar een nieuwe regel te springen. Dit was nodig omdat de nieuwe machines het bericht op een blad afdrukten en niet meer op een strook.
De tekens anders dan A-Z en 0-9 in de murraycode zijn, net als bij de baudotcode het geval was, in de loop der tijd gewijzigd. De codes voor omschakeling tussen letters en cijfers werden gescheiden van de code voor een "leeg" teken. Voor bladschrijvers werden afzonderlijke codes gedefinieerd voor de wagenterugloop en het verspringen naar een nieuwe regel. Er kwam ook een speciale code voor het opstarten van een automatische identificatie bij het tegenstation, het zogenaamde "WRU?"-teken (Who are you?). Een belcode liet bij het tegenstation de bel overgaan.
In 1932 werd de code door de CCITT aangenomen onder de naam Internationaal Telegrafiealfabet Nr. 2 (afgekort CCITT-2 of ITA2). Een aantal tekens werden voor nationale tekens vrijgehouden. Nederlandse telexmachines hadden bijvoorbeeld het f-teken voor het afdrukken van bedragen in guldens.
De ongebruikte code "00000" werd voor ponsbanden als correctieteken gebruikt. Omdat eenmaal geponste gaten niet meer kunnen worden veranderd was dit praktisch: de band werd na een fout getypt teken handmatig 1 positie teruggezet en op die positie werden alle vijf gaten geponst.
-
letters 00 NUL 01 E 02 LF 03 A 04 SP 05 S 06 I 07 U 08 CR 09 D 0A R 0B J 0C N 0D F 0E C 0F K 10 T 11 Z 12 L 13 W 14 H 15 Y 16 P 17 Q 18 O 19 B 1A G 1B FIGS 1C M 1D X 1E V 1F LTRS cijfers 00 NUL 01 3 02 LF 03 - 04 SP 05 ' 06 8 07 7 08 CR 09 ENQ 0A 4 0B BEL 0C , 0D ! 0E : 0F ( 10 5 11 + 12 ) 13 2 14 £ 15 6 16 0 17 1 18 9 19 ? 1A & 1B FIGS 1C . 1D / 1E ; 1F LTRS
