Der Nister

Van Wikipedia

Der Nister (in Jiddisch: דער נסתּר;, letterlijke vertaling: 'De Verscholene'), Berditsjev, Oekraïne 1884 - Goelag (plaats onbekend), Sovjet-Unie 1950, pseudoniem van Pinchas Kahanowitsj, was een in het Jiddisch schrijvende romancier, dichter, journalist en vertaler.

Kahanowitsj groeide op in een familie van kooplui. Zijn ouders waren vrome chassidische joden, maar de jonge Pinchas voelde zich meer aangetrokken tot seculiere stromingen als de Verlichting, marxisme en zionisme. Gedurende de Eerste Wereldoorlog deserteerde Kahanowitsj. Hij dook onder en werkte in een weeshuis. Gedurende die tijd begon hij met schrijven en nam hij het pseudoniem Der Nister aan. Die schrijversnaam is een van de vele verwijzingen in zijn werk naar de Kabbala. Der Nisters boeken zitten vol met joodse mystiek. Een terugkerend thema is de spanning tussen het mystieke verlangen van mensen en de harde dagelijkse praktijk waar in ze moeten leven.

In 1921 verhuisde de schrijver naar Berlijn. Daar verschenen zijn eerste twee verhalenbundels. In 1927 keerde hij terug naar de Sovjet-Unie. Zijn werk werd daar als 'burgerlijk' beschouwd en daarom verboden. Der Nister schreef niet volgens de verplichte sociaal-realistische stijl en daarom besloot hij journalist te worden. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog versoepelden de Sovjets hun censuur op literatuur en begon Der Nister weer te schrijven. Het resultaat was 'Di Misjpooge Masjbar' ('De familie Masjbar'), een indrukwekkend epos over een Russisch-joodse familie aan het eind van de negentiende eeuw, dat verscheen in 1939.

Na de Tweede Wereldoorlog ging Stalin verder met het uitschakelen van vermeende tegenstanders. Der Nister werd met een aantal andere joodse intellectuelen opgepakt door de KGB. Na een schijnproces werd hij veroordeeld en naar een werkkamp gestuurd. Over de laatste dagen van Der Nister bestaan verschillende lezingen, maar aangenomen word dat hij in 1950 door uitputting stierf.

In 2002 verscheen een Nederlandse vertaling van de hand van Willy Brill, 'De familie Masjber', bij uitgeverij Vassallucci.