Doetinchem

Van Wikipedia

Gemeente Doetinchem

Provincie

Gelderland

Hoofdplaats

Doetinchem

Oppervlakte
- Land
- Water

79,67 km²
79,14 km²
0,53 km²

Inwoners
Bevolkingsdichtheid

56.225 (1 januari 2007)
710 inw./km²

Geografische ligging

51°58' NB 6°17' OL

Geografische ligging

{{{coordinaten}}}

Belangrijke verkeersaders

A18, N315, N317

Station(s)

{{{station}}}

Netnummer

{{{netnummer}}}

Postcodes

{{{postcode}}}

Officiële website

www.doetinchem.nl

Politiek

Burgemeester (lijst)

Herman Kaiser (CDA)

Bestuur

{{{bestuur}}}

Zetels
{{{partijen}}}

{{{zetels}}}

Doetinchem ( uitspraak (info·uitleg)) (Nedersaksisch: Deutekem, maar meestal Durkum) is een stad en gemeente aan de Oude IJssel, gelegen in de Achterhoek, in de Nederlandse provincie Gelderland. De gemeente telt 56.225 inwoners (1 januari 2007, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 52,74 km² (waarvan 1,50 km² water). Daarmee is Doetinchem de meest dichtbevolkte gemeente van de Achterhoek. De bevolking is voor bijna de helft van protestantse signatuur en voor een vrijwel gelijk deel van katholieke afkomst.

Sinds 1 januari 2005 is de gemeente Wehl opgeheven en aan de gemeente Doetinchem toegevoegd. Ook werd het Zelhemse Broek bij de gemeente gevoegd.

[bewerk] Andere woonkernen

Foto: De nieuwbouwwijk Dichteren

Behalve de stad Doetinchem bestaat de gemeente Doetinchem uit de volgende kernen:

de dorpen:

en de buurtschappen:

[bewerk] Geschiedenis van Doetinchem

Zie Geschiedenis van Doetinchem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De oudste vermelding van Doetinchem dateert uit 838 als villa Duetinghem, een nederzetting met een kerk. In de periode na 838 ontstond de versterkte stad Deutinkem met een kerk die ten geschenke werd gegeven aan de toenmalige bisschop van Utrecht. Andere naamsvarianten die in de loop van de tijd gebruikt werden, waren Duttichem, Duichingen, Dotekom en Deutekom.

Rond 1100 begon Doetinchem te groeien, en werd een stadsmuur gebouwd tegen plunderaars die meerdere malen probeerden de stad leeg te roven. In 1236 kreeg Doetinchem stadsrechten van graaf Otto II van Gelre; ook werd in dat jaar de stadsmuur met een meter verhoogd. De tot dan gebruikte vier slagbomen werden vervangen door vier grote stadspoorten: de Hamburgerpoort, de Waterpoort, de Gruitpoort en de Hezenpoort. Later werden er grachten omheen gegraven, en er werden voorpoorten gemaakt. Doetinchem werd belangrijk als handelsplaats voor boeren die hun koopwaar op de markt van Doetinchem kwamen verkopen. Deze markt werd gehouden op het Simonsplein en tot aan de Tweede Wereldoorlog bleef deze bestaan. Een grote stadsbrand in 1527 vernietigde alle gegevens van Doetinchem. Over Doetinchem uit de Middeleeuwen is hierdoor niet veel meer bekend.

In 1672 is de stadsmuur grotendeels afgebroken. In de tweede helft van de 19^e eeuw verdwenen de poorten en werd een groot deel van de stadswal weggehaald. Doetinchem had niet veel te lijden en het bleef dan ook rustig tot aan de Eerste Wereldoorlog, toen in Doetinchem een paar grenswachters de wacht hielden.

Ook de Tweede Wereldoorlog met de Hongerwinter leek Doetinchem goed door te komen. Er was gedurende de oorlogsjaren een kleine Duitse bezettingsmacht gelegerd. Op het eind van de oorlog werden enkele gevangenen geëxecuteerd als represaille voor een verzetsdaad, gepleegd bij het Veluwse plaatsje Putten toen een belangrijke Duitse officier werd doodgeschoten door het verzet. Ook werd het pand Bouchina gebruikt om negen Nederlandse Joden, die speciale bescherming genoten van de NSB, in te huisvesten. Eind april 1945 werd Doetinchem per abuis gebombardeerd door Britse vliegtuigen, die Doetinchem voor het Duitse Kleef aanzagen. Doetinchems stadshart werd zwaar beschadigd, maar niet vernietigd.

In de daarop volgende decennia groeide Doetinchem door en na een paar jaar werd zij zelfs groter dan de 'concurrenten' Doesburg, Winterswijk en Zutphen. Philips had enkele jaren een fabriek in de stad. Ook vandaag de dag (2004) is Doetinchem nog aan het uitbreiden. Er worden nieuwe wijken gebouwd, zoals Dichteren. Ook heeft Doetinchem zijn eigen Eerste divisieclub: De Graafschap.

[bewerk] Openbare voorzieningen

Door het landelijke karakter van de Achterhoek is Doetinchem uitgegoeid tot het centrum van deze streek. Veel Achterhoekers maken gebruik van de voorzieningen van die doetinchem te beiden heeft zoals winkels, scholen, de schouwburg en het ziekenhuis slingeland.

[bewerk] Winkelcentrum

Het centrum van Doetinchem biedt een grote verscheidenheid van winkels. Deze zijn vooral te vinden in en rond de Hamburgerstraat en de Boliestraat.

[bewerk] Scholen

Doetinchem heeft net als elke plaats van dergelijke grootte tal van basisscholen. Verder zijn er een aantal middelbare scholen gevestigd, te weten:

Rietveld Lyceum
Ulenhof College
AOC Oost
Metzo College
Ludger College

Daarnaast is in Doetinchem de Iselinge Hogeschool gevestigd. Dit is een HBO lerarenopleiding (voor basisonderwijs).

[bewerk] Cultuur

Doetinchem heeft de culturele voorzieningen voor een stad van deze omvang. Een opsomming van de belangrijkste culturele instellingen:

Gruitpoort (centrum voor kunst, cultuur en kunstzinnige vorming)
Muziekschool
Openbaar Vervoer Museum (geopend per 25 mei 2006,) vaste collectie, wisselende exposities en veel materiaal over de Gelderse Tramwegen (GTW)
Openbare bibliotheek (een centrale vestiging en 2 wijkbibliotheken in De Huet en Gaanderen)
Schouwburg Amphion
Stadsmuseum (vaste collectie, wisselende exposities en een grote stadsmaquette van Doetinchem anno 1945)
Staringinstituut (centrum voor het streekeigene van de Achterhoek)
Volksuniversiteit

[bewerk] Manifestaties

Er zijn twee belangrijke culturele manifestaties die in Doetinchem worden gehouden.

Eenmaal per jaar is er een straattheaterfestival met de naam 'Buitengewoon'. Het biedt een scala aan kleine en grote straattheatergezelschappen die tijdens een aantal dagen optreden in de Doetinchemse binnenstad.

De andere manifestatie richt zich op meer traditionele cultuuruitingen namelijk de beeldende kunst. Huntenkunst wordt eenmaal per twee jaar gehouden in en rond de Houtkamphal. Huntenkunst heeft een ballotagecommissie die de kwaliteit van de inzendingen wil garanderen. Kunstenaars uit binnen- en buitenland (150) exposeren gedurende drie dagen hun kunstwerken.

Foto: Dee Kuijer-Watts

Interactieve kunst de D-toren

Als eerste moderne Doetinchemse toren, in een rij van vijf, werd het kunstconcept D-toren op 1 september 2004 in gebruik gesteld. De D-toren maakt deel uit van een plan, om op drukke kruispunten in het centrum van de stad, vijf verschillende kunsttorens te bouwen. Tot nu toe is er 1 gebouwd. Dit kunstwerk is Doetinchems bekendste en meest controversiële beeld. Het is een groot, twaalf meter hoog interactief kunstwerk gemaakt van epoxy. De D-toren is ontworpen door de kunstenaar Q.S. Serafijn en architect Lars Spuybroek. De vorm van de D-toren doet wel wat denken aan een grote kies. Overdag is het kunstwerk witgrijs van kleur maar 's avonds wordt de toren door middel van LEDs verlicht. De D-toren kan in vier verschillende kleuren branden. Elke kleur correspondeert met de actuele gemoedsstemming, van vijftig Doetinchemse burgers, die via een website vragen beantwoorden over hun gemoedsstemming.

rood staat voor liefde;
blauw staat voor geluk;
geel staat voor angst;
groen staat voor haat.

[bewerk] Recreatie

[bewerk] Sportaccommodaties

De gemeente Doetinchem beschikt over 11 sportaccommodaties. In de stad Doetinchem bevindt zich Sportcentrum Rozengaarde dat o.a. beschikt over een 25 meter bad en een recreatiebad. Een bijzondere accommodatie is: De Vijverberg, het stadion van Vbv De Graafschap met bijna 11.000 zitplaatsen. Sportpark Zuid in de stad Doetinchem is een groot terrein met uitgebreide sportvoorzieningen en de thuisbasis van diverse sportverenigingen.

[bewerk] Sportverenigingen

In de gemeente Doetinchem zijn ongeveer 130 sportverenigingen actief. De gebruikelijke sporten zijn allemaal vertegenwoordigd. Enkele bijzondere verenigingen zijn de Stichting Triathlon Doetinchem, Onderwatersportvereniging Doetinchem,Rugbyclub the Wild Rovers en Fietscrossclub De IJsselcrossers Doetinchem e.o. Onder het hoofdstuk Sport vindt u meer informatie over verenigingen die op een hoog niveau spelen zoals Vbv De Graafschap en volleybalvereniging Orion.

[bewerk] Jachthaven De Ank

In het centrum van Doetinchem aan de Oude IJssel bevindt zich een jachthaven aan de zuidelijke oever. De rivier de Oude IJssel staat in verbinding met de rivier de IJssel en daarmee is het mogelijk vele andere watersportgebieden in Nederland per boot vanuit Doetinchem te bereiken.

[bewerk] Uitgaansleven

In de jaren '90 is het uitgaansleven van Doetinchem sterk ontwikkeld, en heeft thans een hoog niveau. Er zijn voor uitgaanders vele gezellige cafe's, dancings en eetgelegenheden te vinden, onder andere rondom de N.H. Catharinakerk op het centrale Simonsplein.

[bewerk] Historische gebouwen in Doetinchem

Kasteel Slangenburg

In Doetinchem zijn er slechts een paar historische gebouwen over. Uit de Middeleeuwen zijn er alleen nog kasteel de Slangenburg, de Onze Lieve Vrouwekerk, de St. Catharinakerk en het kasteeltje de Kelder, andere gebouwen zijn verwoest door de grote stadsbrand in 1527.

Vlak over de gemeentegrens ligt in de gemeente Montferland de Kemnade. Weliswaar niet in Doetinchem gelegen, hebben hier wel een aantal personen gewoond die een grote rol hebben gespeeld in de geschiedenis van Doetinchem, zoals Carel Hendrik Verhuell met echtgenote Maria Johanna de Bruijn en de familie Misset (bekend als oprichters van de Graafschapbode).

Uit de 16e eeuw zijn nog twee gebouwen over: het huis met de mooie gevel aan de Hamburgerstraat, en het gebouw aan de Waterstraat waar heel toepasselijk een antiekzaak in is gevestigd. Uit de 17e eeuw zijn alle gebouwen vernietigd. Er zijn meerdere gebouwen uit de 18e eeuw, zoals het stadsmuseum. Tot slot staat er in Doetinchem ook nog altijd het pand Villa Bouchina, waar in de Tweede Wereldoorlog 9 joden de 'bescherming' genoten van de Duitse bezetter. Daarnaast is er de villa Ruimzicht uit de 18e eeuw.

In het stadscentrum zijn vrijwel geen gebouwen van voor de tweede wereldoorog te vinden. Het gehele centrum, op twee gevels na, is gebombardeerd. De Catharinakerk is na de oorlog herbouwd.

[bewerk] Natuur

Foto: Het landgoed Slangenburg

In de gemeente Doetinchem liggen verschillende natuurgebieden. In het westen van de gemeente liggen de Kruisbergse bossen. In het oosten het bosgebied, met het gelijknamige kasteel de Slangenburg. Verder zijn er ook veel parken in de stad zelf, waar park Overstegen de grootste van is.

[bewerk] Geologie

Onder Doetinchem ligt oude zware rivierklei, dat er naartoe gevoerd is door de Oude IJssel. Ook is de grond vermengt met een beetje licht zwavel. Onder de laag rivierklei ligt waarschijnlijk zand.

[bewerk] Wateren

Ten zuiden van het centrum van Doetinchem stroomt een rivier: de Oude IJssel. Er zijn 6 bruggen over de rivier: 3 voor autoverkeer (De Energiebrug, de Europabrug en de Wijnbergsebrug), 1 voor treinen en 2 voor fietsers. Daarnaast zijn er 2 beken: de Slingebeek en de Rode- of Grotebeek.

[bewerk] Partnersteden

[bewerk] La Libertad (Nicaragua)

Het stadje La Libertad heeft 12.000 inwoners en ligt in de regio Chontales in een heuvel- en bergachtig gebied met veel grasland. De regio heeft een tropisch klimaat met erg droge perioden, gevolgd door lange regenperioden. La Libertad ligt ongeveer 30 km van de provinciehoofdstad Juigalpa.

Om de band die de gemeente onderhoudt met Nicaragua vorm te geven, is in 1990 stichting Doetinchem en OntwikkelingsSamenwerking (DOS) opgericht. Na een aantal jaren hebben zij ervoor gekozen zich te concentreren op La Libertad. DOS wil graag meewerken aan het opzetten van projecten die kunnen bijdragen aan de verbetering van de leefomstandigheden in La Libertad. Daarnaast willen ze inwoners van Doetinchem zoveel mogelijk betrekken bij het leven in La Libertad en de problemen die zich daar voordoen.

[bewerk] Pardubice (Tsjechië)

Pardubice is een stad van ongeveer 100.000 inwoners en ligt circa 100 kilometer ten oosten van Praag. Door de stedenband streven beide steden naar het vergroten van de belangstelling voor elkaars leven en de cultuur. Daarnaast wordt geprobeerd op lokale schaal een bijdrage te leveren aan een betere verstandhouding tussen Oost- en West-Europese landen.

Sinds het ontstaan van de stedenband in 1992 zijn tal van activiteiten ontplooid op het gebied van economie en handel, onderwijs, gezondheidszorg, cultuur en welzijn, sport en recreatie en overheidszorg. Regelmatig vinden uitwisselingen plaats tussen scholen, sportverenigingen, politie, muziek- en dansverenigingen. Sinds 1996 is de stichting Doetinchemse Vrienden van Tsjechië het aanspreekpunt voor vragen en contacten met Pardubice. Klik hier voor meer informatie over Pardubice.

[bewerk] Sport

Foto: Dee Kuijer-Watts

Doetinchem is een echte sportstad. Met VBV De Graafschap heeft Doetinchem zijn eigen betaalde voetbalclub binnen de gemeentegrenzen. Het stadion De Vijverberg, dat gelegen is in het zuidoosten van de stad, vormt de thuisbasis van de Superboeren. Daarnaast kent Doetinchem nog vier andere voetbalverenigingen. Ook op het gebied van de zaalsporten heeft Doetinchem veel te bieden. De dames van volleybalvereniging Orion werden in de jaren tachtig nationaal kampioen en de heren spelen alweer enige jaren in de eredivisie. Verder komt handbalvereniging de Gazellen uit in de op een na hoogste landelijke klasse. Maar ook de zwemsport heeft in Doetinchem een lange geschiedenis. In 1937 en 1949 werden in voormalig zwembad Groenendaal de nationale zwemkampioenschappen gehouden. Het hoog aangeschreven waterpolotoernooi om de prestigieuze Horthy-bokaal vond in die jaren eveneens in Doetinchem plaats. Doch ook nu nog timmert de zwemsport aan de weg. Zwemvereniging NDD boekt zowel op nationale als Gelderse kampioenschappen de nodige successen. Daarnaast biedt Doetinchem met onder meer hockeyclub DHC, rugbyclub Wild Rovers, atletiekvereniging Argo, badmintonclub DBC, kortbalvereniging Olympus, gymnastiekvereniging Ypsilon en IJsvereniging Doetinchem '96 een breed scala aan sportieve activiteiten. In april/mei wordt er jaarlijks de avondvierdaagse georganiseerd. En dan is er de Achterhoekse Wandelvierdaagse die vanuit Doetinchem wordt gelopen. Daarnaast worden er regelmatig (inter)nationale sportevenementen gehouden in Doetinchem. Zo was de stad in 2005 gaststad van het FIFA WK voetbal tot 20. Doetinchem was speelstad voor de landen Spanje, Honduras, Marokko en Chili voor de poulewedstrijden. Tevens werden er twee wedstrijden gespeeld in de achtste finale Nederland - Chili en Nigeria - Oekraine. De stad was ook kandidaat voor het EK onder 20 in 2007. Helaas ging de voorkeur van de UEFA en de KNVB uit naar Arnhem en Nijmegen. Ook op volleybalgebied is Doetinchem vaak gastheer voor internationale wedstrijden. Zo werden er in Doetinchem enkele Europa Cup wedstrijden gespeeld.

[bewerk] Lokale media

Zie Stadsomroepen van Doetinchem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Doetinchem heeft een eigen televisie- en radio-omroep, te ontvangen in de hele gemeente.

[bewerk] Prostitutie en coffeeshops in Doetinchem

Doetinchem heeft een raamprostitutiegebied aan de Roerstraat. Sinds de sluiting van het Arnhemse Spijkerkwartier in januari 2006 is zowel het aanbod als de klandizie hier aanzienlijk gestegen.

Doetinchem kent twee coffeeshops. De gemeente heeft op dit vlak ook een regio-functie. Dit heeft ongetwijfeld ook te maken met het feit dat de overige gemeenten in de Achterhoek een "nul beleid" kennen. Doetinchem heeft een gemeentelijke coffeeshopbeleid waar gewerkt wordt met gedoogbeschikkingen en exploitatievergunningen. Bij overtredingen van het beleid is het mogelijk de gedoogbeschikking (tijdelijk) in te trekken. Volgens het Doetinchemse beleid is er ruimte voor 3 coffeeshops (maximumstelsel).

[bewerk] Verkeer en Vervoer

[bewerk] Autoverkeer

Doetinchem is gelegen aan de A18. De drie afslagen zijn:

Doetinchem-west.
Doetinchem.
Doetinchem-oost.

Ook kent Doetinchem een parkeergarage voor betaald parkeren en een groot betaald parkeerveld, iets buiten het centrum gelegen: 'De Varkensweide'. Verder bezit het stadscentrum over diverse mogelijkheden voor betaald parkeren. Sinds 1 juli 2006 is het hele gebied rond het centrum betaald parkeren geworden.

[bewerk] Fiets

Met de fiets kan men in Doetinchem goed uit de voeten: er lopen verschillende fietspaden naar de stad toe. En ook in de stad zelf is het zeer gemakkelijk om rond te fietsen. De oudste brug over de Oude IJssel is zelfs enkele tientallen jaren geleden gerestaureerd en er is een speciale fietsbrug van gemaakt.

[bewerk] Openbaar vervoer

De Geldersche Tramweg-Maatschappij (GTM), gevestigd te Doetinchem, werd opgericht op 2 maart 1881 en opende zijn eerste tramlijn Doetinchem – Dieren op 27 juni 1881. Deze lijn werd aan beide kanten verlengd, zodat in 1903 de lijn Velp – Dieren – Doetinchem – Terborg – Gendringen – Isselburg-Anholt bestond. Doetinchem was nu per stoomtram met de buitenwereld verbonden. Vlak buiten de oude stad, voor de afgebroken grutpoort werd een tramstation en onderhoudswerkplaats gebouwd. In 1907 werd de tramlijn Zutphen – Emmerik geopend. De laatste tram reed op 31 augustus 1957. Veel over de geschiedenis van het Gelders openbaar vervoer is te vinden in het Openbaar Vervoer Museum aan de Stationsstraat 50 in Doetinchem

Streekvervoer: Het streekvervoer wordt tegenwoordig verzorgd door het Achterhoekse bedrijf Syntus, en bestrijkt ook grote delen van de stad zelf.
Trein: Ook de treinen worden verzorgt door Syntus. Het station Doetinchem ligt ten zuiden van het Doetinchemse centrum. Verder bestaat er nog een tweede station, Station Doetinchem De Huet in de gelijknamige wijk De Huet. Tot in de jaren '80 bestond er (toen station De Huet nog niet bestond) een station aan de rand van de wijk De Hoop, in de richting van Wijnbergen, genaamd Station Doetinchem West. Dit station lag pal naast de spoorbrug over de Oude IJssel, en doet tegenwoordig dienst als kantoorpand.

[bewerk] Zetelverdeling gemeenteraad

CDA 8 zetels
VVD 6 zetels
Groenlinks 5 zetels
Doetinchemse Sociaal-Democraten (DSD) 4 zetels
PvdA 3 zetels
D66 2 zetels
Stadspartij Doetinchem 2 zetels
ChristenUnie/SGP 1 zetel

[bewerk] Geboren in Doetinchem

Paul Bosvelt (26 maart 1970), Nederlands voetballer
Chris Bruil (20 december 1970), Nederlands badmintonner
Geert Dales (5 maart 1952), Nederlands politicus (VVD)
Glenn Loovens (22 september 1983), Nederlands voetballer
Arnoud Okken (20 april 1982), Nederlands atleet
Jan Rietman (4 december 1952), Nederlands pianist en presentator
Desi Reijers (4 juni 1964), Nederlands zwemster
Thomas Rosenboom (8 januari 1956), Nederlands schrijver
Mieke Stemerdink Nederlands popzangeres
Pieter Frans Thomése (23 januari 1958), Nederlands schrijver
Carel Hendrik Verhuell (4 februari 1764 – 25 oktober 1845), Nederlands vlootvoogd en politicus