Tsjechië

Van Wikipedia

Česká republika
(Details) (Details)
Basisgegevens
Officiële landstaal:	Tsjechisch
Hoofdstad:	Praag
Regeringsvorm:	republiek
Religie:	Niet-religieus (59%) rooms-katholiek (27%)
Oppervlakte:	78.866 km² [a] (2% water)
Inwoners:	10.230.060 (2001[b]), 10.206.923 (2004[c]) (129,4 / km² (2004))
Overige
Volkslied:	Kde domov můj
Munteenheid:	koruna (kroon) (CZK)
UTC:	+1
Nationale feestdag:	28 oktober
Web | Code | Tel.	.cz | CZE | 420

___	Portaal Tsjechië

Tsjechië (Česko), officieel de Tsjechische Republiek (Česká republika), is een land in Centraal-Europa. Het is het westelijke deel van het voormalige Tsjechoslowakije.

Het land grenst in het westen en noord-westen aan Duitsland, in het noorden aan Polen, in het oosten aan Slowakije en in het zuiden aan Oostenrijk.

Inhoud 1 De naam van het land 2 Geschiedenis 3 Demografie 3.1 Taal 3.2 Religie 4 Bestuurlijke indeling 5 Geografie 5.1 Kerngegevens 5.2 Rivieren 5.3 Steden 6 Bezienswaardigheden 7 Cultuur 7.1 Muziek 7.2 Literatuur 8 Politiek 9 Natuur 10 Klimaat 11 Verkeer en vervoer 12 Zie ook 13 Referenties 14 Externe links 15 Bronnen en referenties

[bewerk] De naam van het land

De aanduiding Tsjechië stamt uit de 18e eeuw, maar was lange tijd veel ongebruikelijker dan de namen van het afzonderlijke Bohemen en Moravië. Het Tsjechische woord voor Bohemen is Čechy, het bijvoeglijk naamwoord is český.

Tegenwoordig is de aanduiding Tsjechische Republiek nog steeds frequent, maar al in 1993 besloot het Tsjechische Ministerie van Buitenlandse Zaken de korte naam "Tsjechië" (Česko, Czechia) te gebruiken, behalve in officiële documenten en in de volledige namen van overheidsinstellingen. In historische documenten is soms ook sprake van České země (Tsjechische Landen).

[bewerk] Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Tsjechië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de Middeleeuwen maakten de twee belangrijkste delen van Tsjechië, Bohemen en Moravië, deel uit van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie. Het koninkrijk Bohemen was een belangrijke macht, maar religieuze conflicten zoals de Hussietenoorlogen in de 15e en de Dertigjarige oorlog in de 17e eeuw scheurden het rijk uiteen. Later kwam het gebied in de macht van de Habsburgers en maakte deel uit van het grote Oostenrijk-Hongarije.

Nadat de Eerste Wereldoorlog een eind had gemaakt aan het bestaan van Oostenrijk-Hongarije, sloten de Tsjechen en het naastgelegen Slowakije zich aaneen, en richtten in 1918 de onafhankelijke republiek Tsjechoslowakije op. In de nieuwe republiek woonde een groot aantal Duitsers. Dit was voor Nazi-Duitsland aanleiding om dit gebied te annexeren na de Conferentie van München in 1938. Ook Slowakije besloot zich af te scheiden. Het overgebleven gebied werd in 1939 door Duitsland bezet (Protectoraat Bohemen-Moravië).

Na de Tweede Wereldoorlog maakten Tsjechië en Slowakije als Tsjechoslowakije deel uit van het Oostblok. Tsjechoslowakije was vanaf 1948 duidelijk een communistische dictatuur. In 1968 brak een kortstondige liberalisering tijdens de zgn. Praagse Lente aan. Troepen van het Warschaupact maakten hieraan bloedig een einde. Pas de Fluwelen Revolutie (1989) maakte aan de alleenheerschappij van de communistische partij een einde.

Op 1 januari 1993 maakte Tsjechië zich los van Tsjechoslowakije. In 1999 trad het land toe tot de NAVO en op 1 mei 2004 tot de Europese Unie.

[bewerk] Demografie

[bewerk] Taal

• officiële taal: Tsjechisch.

[bewerk] Religie

• godsdienst: de rooms-katholieke godsdienst is de grootste, gevolgd door diverse protestantse kerken w.o. de Hussitische. De meerderheid der Tsjechen is echter atheïstisch.

[bewerk] Bestuurlijke indeling

Zie Regio's van Tsjechië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tsjechië bestaat uit de historische regio's Bohemen en Moravië en een klein deel van Silezië (Tsjechisch Silezië).

Het land is onderverdeeld in 14 regio's (kraj). Tussen de regio's en de gemeenten zat tot 2003 nog een bestuurslaag, die officieel is afgeschaft: de districten (okresy).

[bewerk] Geografie

[bewerk] Kerngegevens

• oppervlakte: 78.866 km²
• omtrek landgrenzen: 2303 km
• kustlijn: geen
• buurlanden: Polen, Duitsland, Oostenrijk en Slowakije
• inwonertal: 10.206.923 (2004)
• bevolkingsdichtheid: 129,4 / km² (2004)
• verstedelijking:
  • Stad 66 procent (1998 schatting)
  • Platteland 34 procent (1998 schatting)
• grootste meer: Černé jezero, 18,4 ha
• hoogste punt: Sněžka 1602 m.
• laagste punt: Elbe 115m
• officiële naam: Tsjechische Republiek (Česká Republika)
• munteenheid: Tsjechische kroon (česká koruna, Kč) = 100 heller (haléř)
• nationale feestdag: 28 oktober
• volkslied: Kde domov můj (Waar is mijn vaderland)
• tijdzone: GMT +1
• landcode (telefoon): +420
• landcode (post, verkeer): CZ
• topleveldomein: .cz

[bewerk] Rivieren

Rivieren in Tsjechië zijn:

• Moldau (Vltava)
• Elbe (Labe)
• Morava
• Oder (Odra)

[bewerk] Steden

Hoofdstad van Tsjechië is Praag (Praha).

Andere belangrijke steden:

• Brno
• Olomouc
• Ostrava
• Pilsen (Plzeň)

Zie ook:

• Lijst van grote Tsjechische steden, steden met meer dan 50.000 inwoners
• Lijst van Tsjechische steden, alle steden met stadsrechten

[bewerk] Bezienswaardigheden

Zie ook:

• Monumenten op de Werelderfgoedlijst

[bewerk] Cultuur

[bewerk] Muziek

In Tsjechië is de opera en de symfonische muziek groot, vaak werd de klassieke muziek ook erg beïnvloed door de Boheemse en Moravische volksmuziek. Zeer bekend uit de traditionele Boheemse muziek is de polka.

Bekende Tsjechische componisten zijn Leoš Janáček, Antonín Dvořák en Bedřich Smetana.

[bewerk] Literatuur

Zie ook: Tsjechische literatuur

[bewerk] Politiek

Het parlement bestaat uit twee kamers:

• Huis van Afgevaardigden Poslanecká sněmovna (200 zetels, termijn: 4 jaar)
• Senaat Senát (81 zetels, termijn: zes jaar, elke twee jaar wordt 1/3 'ververst').

staatsvorm: parlementaire republiek

• president: Václav Klaus, sinds 2003, termijn: 5 jaar
• regeringsleider: Mirek Topolánek

[bewerk] Natuur

Nationaal parken van Tsjechië:

• Nationaal park Krkonoše
• Nationaal park Šumava
• Nationaal park České Švýcarsko (Tsjechisch of Boheems Zwitserland)

[bewerk] Klimaat

Het klimaat van Tsjechië behoort tot het Midden-Europese type waarin het klimaat van west naar oost gaande een steeds sterker continentaal karakter krijgt. De gemiddelde temperatuur overdag bedraagt in Praag in de maand januari 0,4°C en in de maanden juni, juli en augustus 21,4, 23,3 en 23,0°C^[1]. Streken in de dalen van Bohemen hebben een laag neerslagcijfer. Weer andere gebieden in Bohemen hebben een onstabieler klimaat, dat lijkt op het Nederlandse klimaat. Het waait alleen wat minder hard en er valt veel meer sneeuw.

De gemiddelde maximumtemperatuur in geheel Tsjechië is in juli 21 tot 28°C. In januari een gemiddelde van 0°C tot -10°C. In de herfst valt de meeste neerslag. De droogste periode is van december tot en met februari (sneeuw) met een gemiddelde neerslag van 190-200 mm. De droogste gebieden zijn Midden-Bohemen en Zuid-Moravië. De gemiddelde neerslag is in de dalen 450 tot 650 mm per jaar en in de bergen 1000 tot 2000 mm.

In Moravië hebben de laagvlaktes en dalen in het midden en zuiden een droger klimaat en is het gemiddeld warmer dan in Bohemen. De bergstreken in Moravië kennen een vrij instabiel, vochtig weertype met neerslaghoeveelheden tot 1550 mm per jaar.

[bewerk] Verkeer en vervoer

Het Tsjechische wegennet is circa 55.432 kilometer lang, waarvan maar 499 km autosnelweg is. Zie ook: Lijst van Tsjechische autosnelwegen.

Het spoorwegennet is 9.501 km lang (stand: 2003). De belangrijkste spoorwegmaatschappij is České dráhy (Tsjechische Spoorwegen). De enige stad waar een metro rijdt is Praag, zie Metro van Praag. Wel zijn er veel steden waar trolleybussen rijden, zie voor een overzicht de lijst van trolleybussteden.

[bewerk] Zie ook

• Tsjechië van A tot Z
• Tsjechen

[bewerk] Referenties

[bewerk] Externe links

• Officieel portaal van de Tsjechische Republiek (Engels)
• Officiële website van de Tsjechische Overheid (Engels)
• ...meer externe links in de Open Directory

{{{afb_links}}}	Europese Unie	{{{afb_rechts}}}
België ·  Bulgarije ·  Cyprus ·  Denemarken ·  Duitsland ·  Estland ·  Finland ·  Frankrijk ·  Griekenland ·  Hongarije ·  Ierland ·  Italië ·  Letland ·  Litouwen ·  Luxemburg ·  Malta ·  Nederland ·  Oostenrijk ·  Polen ·  Portugal ·  Roemenië ·  Slovenië ·  Slowakije ·  Spanje ·  Tsjechië ·  Verenigd Koninkrijk ·  Zweden Kandidaatlidstaten:  Kroatië ·  Macedonië ·  Turkije Landen van de wereld · Europa · OVSE · Raad van Europa

{{{afb_links}}}	Landen in Europa	{{{afb_rechts}}}	{{{afb_groot}}}
Albanië · Andorra · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland

Bronnen en referenties:

a. ↑ Verenigde Naties 2004 b. ↑ Laatste census 1 maart 2001 (via V.N.) c. ↑ Officiële schatting van de V.N. 1 juli 2004

49° 45' 0" NB, 15° 44' 59" OL